Η ΠΑΛΙΑ-ΠΟΥΛΙΑ, ΕΝΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΟΡΕΣΤΩΝ

Πηγή:Τοπική Εφημερίδα "Η ΟΡΕΣΤΙΣ"

Του Ανδρέα Σεμάση

Το έθιμο της Πάλια-Πούλιας έλκει την καταγωγή του από την παγανιστική πυρολατρεία και τις πανάρχαιες εθιμικές εκδηλώσεις, που αναφέρονταν στο θεό Πάνα.

Η Πάλια-Πούλια είναι η συμβολική απεικόνιση του αστερισμού της εφτάστερης Πλειάδας (της Πούλιας).Είναι ο αστερισμός των εφτά θυγατέρων του Άτλαντα και της Πλειόνης (Ταϋγέτη, Ηλέκτρα, Αλκυόνη, Αστερόπη, Κελαινώ, Μαία και Μερόπη).

 Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Πλειάδες ανακάλυψαν το άσμα - το τραγούδι- και τις νυχτερινές γιορτές. Η Πάλια-Πούλια είναι καθαρότατα ελληνική ονομασία. είναι ευκρινέστατα ένα κατάλοιπο των αρχαίων Ορεστών. Πιθανότατα πρόκειται για εθιμικό δρώμενο, που συνυπήρχε μαζί με άλλες γιορταστικές εκδηλώσεις, που ήταν νυχτερινές, αφιερωμένες από τους Ορέστες στις εφτά αδελφές θεές, τις Πλειάδες!...

Πέρασε και αυτό στο χριστιανικό ελληνορθόδοξο τρόπο ζωής μαζί με πολλά αρχαοελληνικά έθιμα και δρώμενα. Η αρχαιοελληνική πολυθεΐα είχε πολλή ομορφιά και με τις ανθρωπιστικές της προεκτάσεις αντιμαχόταν το κακό.

Οι νεοέλληνες τις Πλειάδες τις ονόμασαν Πούλια. Συνάγεται από όσα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία γνωρίζουμε, ότι οι Χριστιανοί από τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας, που συγκρότησαν την ελληνική κοινότητα της Χρούπιστας (σημ. Άργος Ορεστικό) υιοθέτησαν την πυρά των Πλειάδων και την ονόμασαν Πάλια-Πούλια..."έστι μεθερμηνευόμενον αρχαίες Πλειάδες".

Η Πάλια-Πούλια είναι το εξέχον αποκριάτικο εθιμικό δρώμενο του Άργους Ορεστικού. Γι΄αυτό το λόγο γινόταν γενική επιστράτευση του παιδόκοσμου της γειτονιάς για το μάζεμα, μεταφορά και φύλαξη των αγκαθιών της Πυράς.

Το στήσιμο της Πάλια-Πούλιας (Παλιαπούλιας), που γινόταν συνήθως παραμονή της Αποκριάς, δεν είναι (ήταν) μια απλή συσσώρευση των αγκαθιών και των άλλων καυσίμων. Η Πάλια-Πούλια κτιζόταν! Στερεωνόταν πρώτα ο κορμός ενός ιστού και τριγύρω του στρώνονταν και διαδοχικά πατιούνταν τα αγκάθια, τα οποία αν δεν ήταν καλά πατημένα, δεν καίγονταν. Σχηματίζονταν έτσι ένας αγκάθινος κώνος μεγάλων διαστάσεων.

Υπήρχε ανταγωνισμός, όχι ποια γειτονιά θ' άναβε πρώτη την Πάλια-Πούλια της, αλλά ποια θα την άναβε τελευταία. Αργότερα οι γειτονιές ανταγωνίζονταν ποια Πάλια-Πούλια θα είναι μεγαλύτερη σε όγκο και μέγεθος.Οι φλόγες έφταναν ως είκοσι μέτρα ύψος...

Στο μεταξύ καίγονταν όλα τ' αγκάθια της Πάλια-Πούλιας κι απόμενε μόνο η ζιάρη, όπως ονόμαζαν τα πυρωμένα κάρβουνα. Τότε το αντέτι, δηλαδή η παράδοση, απαιτούσε, να πηδήσουν πάνω από τα καπνίζοντα ακόμη κάρβουνα όλοι οι νέοι άνδρες!... Αυτό γινόταν, για καούν οι πειρασμοί του φαλού...

Αφού τελείωναν τα πηδήματα, η αποκριάτικη σύναξη αραίωνε.