Από τη διαπραγματευτική φάρσα στην οικονομική τραγωδία

Τα νοικοκυριά καλούνται να πληρώσουν επιπλέον ΦΠΑ 1,8 δισ. ευρώ το χρόνο

www.e-typos

του Γιώργου Κύρτσου

Την εβδομάδα που πέρασε ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έγραψαν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της οικονομικής διπλωματίας. Δήλωσαν εξαιρετικά ικανοποιημένοι με την πρόοδο των διαπραγματεύσεων και όπως χαρακτηριστικά είπαν, άρχισε ήδη να γράφεται στις Βρυξέλλες το κείμενο της συμφωνίας. Οι πρωταγωνιστές της αναζήτησης μιας έστω προσωρινής λύσης στο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας αισθάνθηκαν την ανάγκη να διαφωνήσουν δημόσια με τις εκτιμήσεις της κυβερνητικής ηγεσίας και να στείλουν το μήνυμα ότι χρειάζεται μεγάλη απόσταση να καλυφθεί, για να υπάρξει η αναγκαία συμφωνία. Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Σόιμπλε, η επικεφαλής του ΔΝΤ κ. Λαγκάρντ ακόμη και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ, ο οποίος πάντα προσπαθεί να διευκολύνει την ελληνική πλευρά, υπογράμμισαν ότι η αισιοδοξία των Αθηνών δεν έχει βάση. 

Μετράνε το έλλειμμα

Ολα τα μεγάλα θέματα της διαπραγμάτευσης παραμένουν ανοιχτά. Οι εκκρεμότητες στέκονται εμπόδιο στην εκταμίευση των δόσεων των δανείων που έχουν ήδη συμφωνηθεί.

Η πρώτη διαφωνία έχει να κάνει με το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2015 και το 2016. Ο αρχικός προγραμματισμός ήταν για πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ το 2015 και 4,5% του ΑΕΠ το 2016. Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2016 έχει μειωθεί στο 3,5% ενώ συνεχίζεται η συζήτηση για το 2015 γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα δεν δίνει επαρκή στοιχεία στους εταίρους για να εκτιμήσουν το δημοσιονομικό κενό και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν. 

Ολοι οι συνομιλητές της ελληνικής πλευράς μιλάνε πλέον για πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα το οποίο πρέπει να καλυφθεί με την επιβολή πρόσθετων μέτρων. Ο υπουργός Οικονομικών κ. Βαρουφάκης εμφανίστηκε ικανοποιημένος για το «ψαλίδισμα» του πρωτογενούς πλεονάσματος, κρύβει όμως από την ελληνική κοινή γνώμη την πικρή αλήθεια. 

Πρώτον, η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων οδηγεί αναπόφευκτα σε νέα αύξηση του δημόσιου χρέους. Μεγαλώνουν έτσι η κρίση αξιοπιστίας της ελληνικής κυβέρνησης και οι δυσκολίες συνεννόησης με τους πιστωτές. 

Δεύτερον, το ψαλίδισμα των πρωτογενών πλεονασμάτων δεν θα οδηγήσει στη χαλάρωση της πολιτικής που ακολουθείται γιατί η κυβέρνηση Τσίπρα οδήγησε ήδη την οικονομία πίσω στην ύφεση και στα ελλείμματα. Κατά συνέπεια έχουμε μεγαλύτερη δημοσιονομική απόσταση να καλύψουμε από αυτήν που θα καλύπταμε με την οικονομία να αναπτύσσεται και το πρωτογενές πλεόνασμα να διαμορφώνεται στο 3% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό. 

Κεραμίδα από ΦΠΑ

Ασυνεννοησία επικρατεί και στο θέμα της αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ μέσα από την καθιέρωση ενιαίου συντελεστή ο οποίος θα κινείται ανάλογα με το σενάριο από 18 – 20%. Από τη στιγμή που το 70% της συνολικής κατανάλωσης επιβαρύνεται σήμερα με τον μεσαίο συντελεστή ΦΠΑ 13%, είναι φανερό ότι η καθιέρωση ενιαίου συντελεστή αποσκοπεί στη μεγάλη αύξηση των εσόδων.

Ο υπουργός Οικονομικών κ. Βαρουφάκης αλλάζει συνεχώς τα σενάρια για τους συντελεστές, για το τι και πότε θα ισχύσει στα νησιά και πώς ακριβώς θα αξιοποιηθεί το λεγόμενο πλαστικό χρήμα. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ παρενέβη για να βάλει τα πράγματα σε τάξη και δήλωσε ότι στόχος της ελληνικής πλευράς είναι να αυξηθούν τα έσοδα από τον ΦΠΑ κατά 1% του ΑΕΠ το χρόνο ή περίπου 1,8 δισ. ευρώ. 

Πρόκειται για μία φοβερή επιβάρυνση που γελοιοποιεί την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης για πρόσθετα φορολογικά βάρη στους πλούσιους εφόσον τα πρόσθετα έσοδα ΦΠΑ θα προκύψουν κυρίως από την κατανάλωση των νοικοκυριών. Να θυμίσουμε ότι η κυβέρνηση Σαμαρά δεν είχε προχωρήσει σε αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ – οι μνημονιακές αυξήσεις των συντελεστών πραγματοποιήθηκαν επί κυβέρνησης Παπανδρέου, Παπακωνσταντίνου – ενώ προχώρησε στη μονομερή μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση από το 23% στο 13%. Αποδεικνύεται έτσι ότι η κυβέρνηση Σαμαρά απέφυγε μια πρόσθετη αύξηση ενός κοινωνικά σκληρού φόρου ενώ ο κοινωνικά ευαίσθητος κ. Τσίπρας βαδίζει ολοταχώς προς αυτή την κατεύθυνση.

Μικρότερες συντάξεις

Παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν μειώσεις στις συντάξεις οι εκπρόσωποι των Ευρωπαίων εταίρων και των πιστωτών επιμένουν ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία για την αποδέσμευση των δόσεων και την αποτροπή της άμεσης χρεοκοπίας του Ελληνικού Δημοσίου, εάν δεν περιοριστεί κατά 2-3 δισ. ευρώ το χρόνο η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού – γύρω στα 14 δισ. ευρώ – από τα ελλείμματα του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος. 

Οι εκπρόσωποι της τρόικας και των κυβερνήσεων της ευρωζώνης εκτιμούν ότι χωρίς τη σημαντική μείωση της κρατικής επιδότησης του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος αποκλείεται να υπάρξουν σημαντικά και αυξανόμενα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα. Ετσι θα παραμείνει αδύνατη η σταδιακή μείωση ακόμη και η εξυπηρέτηση του χρέους και δεν θα μπορούν να πάνε οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της ευρωζώνης στα εθνικά κοινοβούλια για να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της συνέχισης της χρηματοδότησης του Ελληνικού Δημοσίου προκειμένου να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό του 2015 – 2016 και να προχωρήσει η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ώστε να αποπληρωθεί σε 50 αντί για 30 χρόνια. 

Οι κουτοπονηριές των αρμόδιων κυβερνητικών στελεχών και της ίδιας της ηγεσίας δεν λύνουν το πρόβλημα χρηματοδότησης του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος. Ουσιαστικά η κυβέρνηση Τσίπρα καταγγέλλει τους συνομιλητές της επειδή αρνούνται να επιδοτήσουν, στο ύψος που επιθυμεί, τη λειτουργία του ασφαλιστικού, συνταξιοδοτικού συστήματος με χρήματα των φορολογούμενων των δικών τους χωρών. 

Ανυπαρξία μεταρρυθμίσεων

Η επίτευξη συμφωνίας κολλάει και στην πλήρη άρνηση της κυβέρνησης Τσίπρα να συνεργαστεί για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη υπογραφεί και δρομολογηθεί.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι ζητούν από την κυβέρνηση να ολοκληρώσει το μικρό πρόγραμμα απολύσεων στο Δημόσιο. Η κυβέρνηση Σαμαρά προχώρησε σε 8.000 απολύσεις ενώ η συμφωνία προβλέπει 15.000 απολύσεις, γύρω στο 2,5% του συνολικού αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων όταν ο ιδιωτικός τομέας έχασε 25 – 30% του δυναμικού του εξαιτίας της υπερχρέωσης του Ελληνικού Δημοσίου και της κρίσης που αυτή προκάλεσε. 

Στις μεταρρυθμίσεις συμπεριλαμβάνονται οι ιδιωτικοποιήσεις και το άνοιγμα σημαντικών αγορών, όπως είναι η ενέργεια αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις η κυβέρνηση αρνείται τη συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές στο όνομα ιδεολογικών και πολιτικών αντιρρήσεων, στην πράξη όμως για να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένα κυκλώματα που εκμεταλλεύονται καταστάσεις.

Τα κυβερνητικά «όχι» συμπληρώνονται από τις αντιρρήσεις στην απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και συγκεκριμένων επαγγελμάτων.

Η απλή απαρίθμηση των εκκρεμοτήτων οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η επικειμένη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων – με τους όρους που περιγράφει η κυβερνητική ηγεσία – είναι ένα ακόμη πολιτικό παραμύθι του ΣΥΡΙΖΑ. 

Τεράστιο κόστος

Οι τακτικισμοί και τα επικοινωνιακά κόλπα του κ. Τσίπρα και των συνεργατών του εμποδίζουν τη συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές, οδηγούν σε νέες καθυστερήσεις και αρνητικές οικονομικές εξελίξεις, ενώ αυξάνουν τις πιθανότητες για την πραγματοποίηση σεναρίων καταστροφής.

Από μια διαπραγμάτευση με χαρακτηριστικά πολιτικής και επικοινωνιακής φάρσας θα περάσουμε αναγκαστικά σε έναν τεράστιο λογαριασμό εξαιτίας μιας καθυστερημένης και σκληρής προσαρμογής που θα κάνει την οικονομική πολιτική της περιόδου Χαρδούβελη να μοιάζει εύκολη και φιλολαϊκή ή εξαιτίας των συνεπειών της μη επίτευξης συμφωνίας, της στάσης πληρωμών του Δημοσίου και της οικονομικής κατάρρευσης.