«Οδικός χάρτης» για την αποφυγή των παγίδων του νέου ασφαλιστικού

aftodioikisi.gr

Η επιστημονική ομάδα της ΕΝΥΠΕΚΚ (Ένωση για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους) προέβη σε ανακοίνωση πέντε (5) κομβικών συμβουλών – συστάσεων προς τους ασφαλισμένους, «θέλοντας με συντομία να παρουσιάσει έναν χρήσιμο Οδηγό – Χάρτη για τον κάθε πολίτη, που θα τον οδηγήσει με ασφάλεια, μέσα από τις δαιδαλώδεις διαδρομές της Νομοθεσίας, στην πολυπόθητη έξοδο προς τη σύνταξη».

Πριν από όλα, συνιστά «ψυχραιμία και σωστή πληροφόρηση πριν την οποιαδήποτε βεβιασμένη αίτηση συνταξιοδότησης», δίνοντας παράλληλα ένα σχεδιασμό που πρέπει να ακολουθήσουν οι ασφαλισμένοι, καθώς και σαφείς οδηγίες για το χρονικό διάστημα για το οποίο πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται, ώστε να μην συνταξιοδοτηθούν με συντάξεις – φιλοδωρήματα.

Συμβουλή 1η:

Όχι βεβιασμένη απόφαση για συνταξιοδότηση

Σύμφωνα με το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015) και τον εφαρμοστικό του νόμο (ν. 4337/2015) που ρυθμίζουν το ασφαλιστικό καθεστώς όλων των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΟΓΑ κ.λπ.) και του Δημοσίου, θεμελιωμένα δικαιώματα μέχρι και 18-8-2015 δεν θίγονται ως προς τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης όποτε και αν υποβληθεί η αίτηση συνταξιοδότησης (ακόμα και μετά την ημερομηνία αυτή).

Συνεπώς για χιλιάδες ασφαλισμένους δεν υπάρχει λόγος φυγής προς τη σύνταξη, αφού η βεβιασμένη έξοδος με λίγες ημέρες ασφάλισης και με «ποινή» («πέναλτι») λόγω ηλικίας (έως και 40%!) μπορεί να οδηγήσει σε συντάξεις-«φιλοδωρήματα»!

Συμβουλή 2η:

Χρήση πλασματικών χρόνων

Σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, ισχύουν μεταβατικά (και πιο ευνοϊκά) όρια ηλικίας για όσους μπορούν με τη χρήση πλασματικών ετών (όπως ορίζονται στον ν. 3996/2011) να βγουν στη σύνταξη σε μικρότερα όρια ηλικίας (από 55 έως και τα 62 έτη).

Συνεπώς, όσοι μπορούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα με χρήση χρόνου στρατού, ανεργίας (επιδοτούμενης και μη), τέκνων, σπουδών κ.λπ., οφείλουν να εξετάσουν τις δυνατότητες που τους δίνει ο ν.4093/2012, προκειμένου να αποφύγουν τις γενικές διατάξεις συνταξιοδότησης που συχνά προβλέπουν ακόμα και 12.000 ημέρες ασφάλισης (40 χρόνια) για να λάβουν σύνταξη!

Συμβουλή 3η:

Καλή γνώση του θεσμικού πλαισίου

Με τις πρόσφατες αλλαγές που εισήγαγε ο ν. 4337/2015 και η σχετική εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης που δημοσιεύτηκε στις 27-10-2015, παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3863/2010.

Συγκεκριμένα, διευκρινίζεται ότι πλέον, υπό την ισχύ του ν. 4337/2015, όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης έως την 31-12-2014 και συνταξιοδοτήθηκαν από 1-1-2015 έως 31-8-2015, διέπονται από το προ του ν. 3863/2010 καθεστώς, το οποίο άλλωστε και γνώριζαν ως ισχύον όταν υπέβαλαν την αίτηση συνταξιοδότησης.

Με άλλα λόγια, με τις ρυθμίσεις του άρθρου 14 του ν. 4337/2015, όπως εξηγεί και η σχετική εγκύκλιος, «θεραπεύτηκε» η αναδρομικότητα που είχε δοθεί στις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3863/2010 και δεν επηρεάζονται οι ασφαλισμένοι που υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης στο μεσοδιάστημα από 1-1-2015 έως 31-8-2015, πριν δηλαδή από τη θέση σε ισχύ του ν. 4336/2015.

Οι λοιποί ασφαλισμένοι, που ΔΕΝ έχουν έναρξη συνταξιοδότησης πριν την 1-9-2015, υπάγονται υποχρεωτικά στις διατάξεις του ν. 3863/2010 και ο υπολογισμός της σύνταξης, όποτε και αν αποχωρήσουν από την εργασία τους, θα γίνει με βάση τις διατάξεις αυτές.

Συνεπώς, δεν υφίσταται λόγος άμεσης αποχώρησης από τον εργασιακό βίο, αφού, ούτως ή άλλως, όλοι καταλαμβάνονται από τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. 

Συμβουλεύουμε γενικά τους ασφαλισμένους αυτούς να επιλέξουν δηλαδή την παραμονή στην εργασία και τον μισθό.

Για όλους αυτούς θα ήταν καλύτερο να κατοχυρώσουν μεν τα δικαιώματά τους, αλλά να παραμείνουν στη θέση εργασίας τους, αφού οι περιοδικές-τακτικές περικοπές των συντάξεων τούς αναμένουν με κάθε βεβαιότητα.

Συμβουλή 4η:

Γνώση ορθού υπολογισμού βασικής-αναλογικής σύνταξης

Με βάση τα ανωτέρω δημιουργούνται οι εξής διαφοροποιήσεις ανάλογα με το χρόνο θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξης, ως προς τον τρόπο υπολογισμού:

α) Αναλογική σύνταξη

• Η αναλογική σύνταξη αντιστοιχεί στο ποσό που αναλογεί στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών για τα έτη ασφάλισης, από 1.1.2011 και εφεξής (για τα έτη προ 1.1.2011 ισχύει το παλιό σύστημα).
• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η αναλογική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014 αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

β) Βασική σύνταξη

• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η βασική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014 αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

γ) Ασφαλισμένοι για πρώτη φορά από 1.1.2011 και εφεξής

• Οι εν λόγω ασφαλισμένοι δικαιούνται αναλογικού ποσού σύνταξης με βάση το συνολικό χρόνο ασφάλισής τους, γεγονός που από μόνο του θα οδηγήσει σε μεγάλη μείωση όλες τις συντάξεις μετά την 1-1-2022.
• Προ της τροποποίησης, που εισάγεται με το ν. 4337/2015, η αναλογική σύνταξη αφορούσε μόνον όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 προστίθεται η εξής κατηγορία ασφαλισμένων: όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014, αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

δ) Ασφαλισμένοι πριν την 1.1.2011

• Οι εν λόγω ασφαλισμένοι εισπράττουν:

(α) τμήμα σύνταξης για τα έτη προ 1.1.2011 βάσει του παλιού συστήματος και

(β) τμήμα σύνταξης για τα έτη μετά την 1.1.2011 βάσει του καινούργιου συστήματος.

• Προ της τροποποίησης που εισάγεται με τον ν. 4337/2015, ο ως άνω διττός υπολογισμός αφορούσε μόνον τους ασφαλισμένους των οποίων η συνταξιοδότηση άρχιζε από 1.1.2015.
• Με τον ν. 4337/2015 τροποποιείται η διάταξη και πλέον καλύπτει: όσους ασφαλισμένους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.2015 ή όσους θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2014, αλλά η συνταξιοδότησή τους αρχίζει από 1.9.2015.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι μειώσεις στις συντάξεις με την εφαρμογή του ν. 3863/2010 για όσους κάνουν χρήση τα επόμενα πέντε (5) έτη θα είναι σχετικά μικρές (από 2 έως 5%), ενώ μεγαλύτερες μειώσεις θα έχουν όσοι συνταξιοδοτούνται από το 2020 και μετά.

Συμβουλή 5η:

Ψύχραιμη αναμονή του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων

Πολλοί είναι οι υποψήφιοι συνταξιούχοι που καταθέτουν αίτηση για σύνταξη χωρίς να έχει ανακοινωθεί ακόμα το νέο Ασφαλιστικό (αναμένεται έως 15/11/2015), ενώ δεν γνωρίζουμε ακόμα τις ακριβείς διατάξεις του υπολογισμού των νέων συντάξεων (ποσοστά αναπλήρωσης, εύρος μειώσεων κλπ).

Η ΕΝΥΠΕΚΚ θεωρεί ότι βασικό κριτήριο στην επιλογή προς την σύνταξη είναι οι ασφαλισμένοι να γνωρίζουν τις ανωτέρω διατάξεις για να μην ανατραπεί αιφνιδιαστικά ο οικογενειακός προγραμματισμός τους, όπως συνέβη την τελευταία πενταετία (ξαφνικές μειώσεις έως και 40%!).

Συνεπώς, τονίζει, «συνιστούμε την παραμονή στην ασφάλιση και στην εργασία μέχρι να αποσαφηνιστούν οι βασικές παράμετροι που θα καθορίσουν την συνταξιοδότηση. Είναι σημαντικό να υπάρξει ψυχραιμία και οι ασφαλισμένοι να “οχυρωθούν” πίσω από την εργασιακή τους σχέση μέχρι να καθαρίσει το τοπίο στις συντάξεις».

Και συμπληρώνει: «Η άκριτη υιοθέτηση από την κυβέρνηση των ακραίας σκληρότητας νόμων 3863/2010 και 3865/2010 (Λοβέρδου-Κουτρουμάνη) επιφυλάσσει πολλές δυσάρεστες και συνεχείς εκπλήξεις για τους συνταξιούχους στο μέλλον, που μπορεί να οδηγήσουν τα προσεχή χρόνια ακόμη και στην κατάργηση, όχι μόνο των επικουρικών, αλλά και των κύριων συντάξεων. Ήδη κυβερνητικοί κύκλοι αναφέρονται μόνο σε βασική ή εθνική σύνταξη και αναλογική ή ανταποδοτική!».