Κρίση και υπερφορολόγηση εξαφάνισαν τους εισοδηματίες

kathimerini.gr

ΘΑΝΟΣ ΤΣΙΡΟΣ

Η κυβέρνηση θεσπίζει συντελεστές έως και 55% για να φορολογήσει τα εισοδήματα από ενοίκια και να τονώσει τα δημόσια έσοδα, και τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων αποκαλύπτουν ότι τελικώς αυτοί οι συντελεστές εφαρμόζονται για λιγότερα από… 7.000 άτομα σε σύνολο τουλάχιστον 1,5 εκατ. που αξιοποιούν ακίνητα.

Ο κανόνας που θέλει τη φορολογητέα ύλη να συρρικνώνεται όταν εκτοξεύονται οι φορολογικοί συντελεστές επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά.

Τα εισοδήματα από ενοίκια εκτιμώνται το 2016 σε λιγότερα από 6 δισ. ευρώ, από 8,65 δισ. ευρώ που ήταν πριν ξεσπάσει η πολυετής οικονομική κρίση.

Οι «εισοδηματίες», ουσιαστικά έχουν… εξαφανιστεί. Μηνιαίο εισόδημα αποκλειστικά από ενοίκια υψηλότερο των 1.000 ευρώ τον μήνα δηλώνουν πλέον λιγότεροι από 100.000 φορολογούμενοι, αριθμός που αντιστοιχεί περίπου στο… 6,5% του συνόλου.

Ο αντίστοιχος αριθμός πριν από τα μνημόνια –όπως προκύπτει από τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2008- ήταν 163.000, με την αναλογία να φτάνει στο 10%. Το 2017 αναμένεται περαιτέρω μείωση στον αριθμό των εισοδηματιών, καθώς με τη θέσπιση συντελεστών της τάξεως του 35% ή του 45% –οι οποίοι ανεβαίνουν ακόμη και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες αν συνυπολογιστεί η εισφορά αλληλεγγύης– το κίνητρο για «συμφωνία» με τον ενοικιαστή ώστε να αποκρυφθεί εισόδημα έχει γίνει ισχυρότερο από ποτέ.

Για πρώτη φορά φέτος, τα εισοδήματα από ενοίκια φορολογήθηκαν με την καινούργια αυτοτελή κλίμακα, η οποία προβλέπει τρεις διαφορετικούς συντελεστές:

1. 15% (από 12% μέχρι και πέρυσι) για το τμήμα του εισοδήματος από ενοίκια έως και τις 12.000 ευρώ.

2. 35% (από 33%) για το τμήμα του εισοδήματος από ενοίκια από τις 12.000 έως τις 45.000 ευρώ.

3. 45% (από 33%) για το τμήμα του εισοδήματος από ενοίκια από τις 45.000 ευρώ και πάνω.

Τα εισοδήματα από ενοίκια –τα οποία αθροιστικά και για τους 1,496 εκατ. εισοδηματίες ανήλθαν το 2015 στα 6,052 δισ. ευρώ– προστίθενται στα εισοδήματα από τις υπόλοιπες πηγές εισοδημάτων μόνο για τον υπολογισμό της εισφοράς αλληλεγγύης. Ετσι, δεδομένου ότι η κλίμακα της εισφοράς προβλέπει συντελεστές φορολόγησης έως και 8% ή 10%, ο φορολογικός συντελεστής μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 55%. Εννοείται ότι ο ιδιοκτήτης πρέπει να λαμβάνει υπόψη κατά τον υπολογισμό των επιβαρύνσεων και τον ΕΝΦΙΑ ή τον συμπληρωματικό φόρο προκειμένου να υπολογίσει την τελική επιβάρυνση. Πού οδηγεί η επιβολή τόσο υψηλών συντελεστών φορολόγησης; Στο «σπάσιμο» των περιουσιών και στην απόκρυψη των εισοδημάτων.

Τα στοιχεία από την εκκαθάριση των περυσινών φορολογικών δηλώσεων είναι εντυπωσιακά. Το 81,81% των ιδιοκτητών εμφανίζει πλέον μηνιαίο εισόδημα από ενοίκια κάτω από 500 ευρώ τον μήνα, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν 76,3%.

Η μείωση προήλθε από την κατακόρυφη πτώση των ενοικίων, αλλά και από την απόκρυψη εισοδημάτων ύστερα από συνεννόηση ιδιοκτητών - ενοικιαστών. Από 500 έως 1.000 ευρώ τον μήνα δηλώνει πλέον το 11,65% των ιδιοκτητών με το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 να είναι 13,67%.

Πάνω από 1.000 ευρώ τον μήνα δηλώνουν πλέον μόνο 97.856 ιδιοκτήτες, δηλαδή 65.304 άτομα λιγότερα σε σχέση με το 2008. Παρά το γεγονός ότι ο αριθμός φαίνεται μικρός, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι πολύ μεγάλο. Οι πιο «εύποροι» ιδιοκτήτες δήλωναν το 2008 εισοδήματα της τάξεως των 4,3 δισ. Το αντίστοιχο ποσό που φάνηκε στις δηλώσεις του 2016 ήταν 2,3 δισ. δηλαδή 2 δισ. λιγότερα, κάτι που σημαίνει ότι μόνον από το φοροκυνηγητό των «landlords» οι δημοσιονομικές απώλειες ξεπερνούν τα 600 εκατ. ή μια… εισφορά αλληλεγγύης επιπλέον. Μόνον η μείωση των πολύ εύπορων ιδιοκτητών (δηλαδή αυτών που εμφανίζουν εισοδήματα από ενοίκια άνω των 45.000 ευρώ), κατά 9.457 άτομα συγκριτικά με το 2008, έχει στερήσει το Δημόσιο από φορολογητέα ύλη περίπου 827 εκατ. ευρώ.

Παρά τις προφανείς δημοσιονομικές επιπτώσεις, η κυβέρνηση συνεχίζει στην ίδια κατεύθυνση. Ηδη το υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζει την ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις (τύπου Airbnb) μέσω της οποίας θα εκτοξευθεί έως και το 55% η φορολογική επιβάρυνση και γι’ αυτού του τύπου τις μισθώσεις.

Το «σπάσιμο» των περιουσιών

Η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων στα συγγενικά πρόσωπα (κυρίως από σύζυγο σε σύζυγο ή σε παιδιά τα οποία υποβάλλουν δική τους φορολογική δήλωση) έχει πλέον διπλό κίνητρο, ενώ κοστίζει διπλά στον κρατικό προϋπολογισμό. Το πρώτο κίνητρο είναι να μην υπόκειται ο φορολογούμενος στον υψηλό συντελεστή του 45% (ή έως και 55% μαζί με την εισφορά αλληλεγγύης). Αν για παράδειγμα ο πατέρας έχει ετήσιο εισόδημα 24.000 ευρώ από ενοίκια, ο φόρος διαμορφώνεται στις 6.000 ευρώ, ενώ επιβάλλεται και εισφορά αλληλεγγύης 376 ευρώ. Μεταβιβάζοντας το 50% της πλήρους κυριότητας στο παιδί του, ο πατέρας πετυχαίνει να μειώσει τον φόρο από τα 6.376 ευρώ στα 1.800 ευρώ, ενώ επιπλέον 1.800 ευρώ καλείται να πληρώσει το τέκνο. Το δεύτερο κίνητρο έχει να κάνει με την αποφυγή του συμπληρωματικού φόρου. Η κυβέρνηση μείωσε το αφορολόγητο στις 200.000 ευρώ από 300.000 ευρώ που ήταν μέχρι και το 2015, με αποτέλεσμα ο αριθμός των υπόχρεων να αυξηθεί από τους 298.967 που ήταν το 2015 στους 452.989 το 2016. Φέτος, είναι πολύ πιθανό να προκύψει μείωση, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που μεταβίβασαν ακίνητα στα παιδιά τους προκειμένου να αποφύγουν την υπαγωγή στον συμπληρωματικό φόρο.