Η ρητορική της καταλλαγής

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Η ρητορική της ριζοσπαστικής αριστεράς στηρίζεται στην καταγγελία. Καταγγελία του ταξικού αντιπάλου, του ιδεολογικού αντιπάλου, του πολιτικού αντιπάλου, του πρώην συντρόφου που «αλλαξοπίστησε», ελλείψει δε ορατού στόχου, καταγγελία του ίδιου της του εαυτού. Αυτή η ανάγκη «καταγγελίας», ψυχολογική ως επί το πλείστον, στους καιρούς της κατάρρευσης, υπήρξε τόσο δημοφιλής ώστε να ξεπεράσει τα όρια της Αριστεράς. Η καταγγελία των μνημονίων, των τροϊκανών, επηλύδων και γηγενών, ξεπέρασε τις ιδεολογικές διαφορές. Το αίσθημά της υπήρξε ισχυρότερο από τις κλασικές πολιτικές διαφορές από τις οποίες σιτιζόταν η ριζοσπαστική αριστερά όσο φυτοζωούσε στο πολιτικό περιθώριο. Η ριζοσπαστική αριστερά έφτασε στην κορυφαία στιγμή της καταγγελτικής της ρητορικής, στο δημοψήφισμα του 2015, συμπαρασύροντας και άλλους ριζοσπάστες, όπως τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής, ή καιροσκόπους, όπως τους συγκυβερνήτες της ΑΝΕΛ. Ηταν η κορυφαία στιγμή διότι, αφού η ίδια αναίρεσε τη ρητορεία της υπογράφοντας ό,τι χαρτί της έβαζαν μπροστά στη μύτη, σαν τον σκύλο του Παβλόφ, έπρεπε να ανακαλύψει, ή να εφεύρει, διάφορους στόχους για να κρατηθεί πολιτικά ζωντανή.

Δεν χρειάζεται να απαριθμήσω εδώ τους στόχους. Από τα ΜΜΕ ώς το δικαστικό σώμα και το Πανεπιστήμιο, έρχονται και ξανάρχονται ανάλογα με τη συγκυρία, ενορχηστρωμένοι από μια κεντρική ιδέα, τον πόλεμο κατά της αριστείας. Ο φθόνος, δυστυχώς το ξέρουμε όλοι, είναι μία από τις σταθερότερες αρετές του Εθνους των Ελλήνων, από αρχαιοτάτων χρόνων, και η ριζοσπαστική αριστερά βρήκε τον τρόπο να τον αξιοποιήσει. Με τη βοήθεια μιας διανόησης και ποικίλων καλλιτεχνών οι οποίοι πρόσφεραν στην καταγγελτική ρητορική διανοητικά και ποιητικά ερείσματα. Ο,τι τη στήριξε στους καιρούς της επιδρομής θα την καταστρέψει στους καιρούς της αναδρομής. Η Αριστερά έχει χάσει το παιχνίδι διότι δεν έχει καταλάβει, δεν μπορεί να καταλάβει, ότι η ελληνική κοινωνία είναι μια κουρασμένη κοινωνία. Η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει να καταλαβαίνει ότι μόνον η ρητορεία της καταλλαγής μπορεί να τη βοηθήσει να σταθεί στα πόδια της. Η κατάχρηση της καταγγελίας άφησε μόνον ερείπια.

Αυτές οι σκέψεις μου ήρθαν στο μυαλό ακούγοντας την ομιλία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη στο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Είπε ότι πιστεύει στον Κ. Μητσοτάκη. Είπε όμως ότι «ο βράχος» για να σηκωθεί τους χρειάζεται όλους. Η δημοκρατία δεν είναι φτιαγμένη μόνον από ορθό λόγο. Χρειάζεται και αίσθημα. Το αίσθημα του διχασμού που κυριάρχησε όλ’ αυτά τα χρόνια την απείλησε. Το αίσθημα της καταλλαγής, του «όλοι μαζί» μπορεί να τη σώσει.