Σε ποιον ανήκει η Ακρόπολη

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

​​Ποιος είναι ο ιδιοκτήτης της Ακρόπολης; Είναι περιουσία του ελληνικού Δημοσίου όπως οι δασικές εκτάσεις; Ανήκει στο υπουργείο Πολιτισμού όπως εκείνα τα νεοκλασικά της Πλάκας που η αείμνηστη Μελίνα τα είχε παραχωρήσει σε υπαλλήλους της; Ανήκει στον λαό, όπως υποστηρίζει το ΚΚΕ, που κρεμάει πανιά από τα τείχη της; Ανήκει στους αρχαιοφύλακες, που την ανοίγουν και την κλείνουν κατά βούληση; Ανήκει στους αρχαιολόγους, που τη μελετούν, τη φροντίζουν και τη συντηρούν; Ανήκει στην αρχαιότητά μας, στην ιστορία μας, στον Περικλή, που παραχώρησε την επικαρπία της στη θεά Αθηνά; Ανήκει στον δυτικό πολιτισμό, που τη θεωρεί ένα από τα εμβληματικά του μνημεία; Η αμέλεια των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, που δεν φρόντισαν να τη δηλώσουν στο κτηματολόγιο, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να χαρακτηριστεί «αγνώστου ιδιοκτήτη», είναι ενδεχομένως κατανοητή. Δημόσιο και αμέλεια πάνε χέρι χέρι.

Η κωμικοτραγική αυτή υπόθεση, όμως, αναδεικνύει ένα πρόβλημα πολύ ουσιαστικότερο. Σε ποιον ανήκουν τα μεγάλα έργα του πολιτισμού μας; Ποιοι είναι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες τους και πώς νομιμοποιούνται να θεωρούν εαυτούς ιδιοκτήτες τους; Πάρτε ένα ακραίο παράδειγμα. Την ιδιοκτησία σου την κάνεις ό,τι θέλεις. Μπορείς να την τροποποιήσεις, ακόμη και να την γκρεμίσεις. Δεν είναι η περίπτωση. Αρα το δικαίωμα του ελληνικού Δημοσίου στην ιδιοκτησία της Ακρόπολης είναι σχετικό, περιορισμένο και μοιάζει περισσότερο με υπό όρους παραχώρηση παρά με ιδιοκτησία. Αν αντιθέτως θεωρείται ιδιοκτησία του επειδή βρίσκεται στην επικράτειά του, όπως η γη, τότε πώς να αντικρούσεις τα επιχειρήματα του Βρετανικού Μουσείου, που διατείνεται πως τα γλυπτά του Παρθενώνα του ανήκουν; Κι αν εκλάπησαν, δεν εκλάπησαν από τον σημερινό νόμιμο ιδιοκτήτη της Ακρόπολης, από το ελληνικό Δημόσιο, αλλά από το κράτος των Οθωμανών.

Πριν αρχίσετε να στηλιτεύετε την αντεθνική μου στάση, εξηγούμαι. Η ιδιοκτησία των έργων του πολιτισμού δεν κρίνεται με τους ίδιους όρους που κρίνεται η ιδιοκτησία ενός ακινήτου ή ενός αυτοκινήτου. Αν σπαταλήσεις ή κακομεταχειριστείς την κληρονομιά του πατέρα σου, είναι πρόβλημά σου. Αν όμως σπαταλήσεις ή κακομεταχειριστείς το κληροδότημα του πολιτισμού, τότε το πρόβλημα δεν αφορά μόνον εσένα. Εξηγούμαι περαιτέρω. Η Ακρόπολη είναι η κορυφή. Τη βλέπουμε, μας εμπνέει δέος, τη σεβόμαστε, μας φοβίζει. Πίσω της όμως κρύβεται ένας ολόκληρος πολιτισμός τον οποίον χάρη σ’ αυτήν ο κάτοχος ελληνικού διαβατηρίου τον θεωρεί ιδιοκτησία του. Είναι κοινό κτήμα όπως και ο «Επιτάφιος» του Θουκυδίδη είναι κοινό κτήμα της παιδείας μας. Και κανείς υπουργός δεν μπορεί να θεωρεί τη διδασκαλία του ιδιοκτησία του και να την καταργεί. Είναι σαν να κόβει ένα κομμάτι από τα αετώματα του Παρθενώνα. Εκεί είναι η ουσία.