Πόση μπουρδολογία αντέχεις;

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Σε παλαιότερους αιώνες, οι ιατροφιλόσοφοι προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες και στην επιστήμη και στους ασθενείς. Από τον ομηρικό Μαχάωνα και τον πυθαγόρειο Δημοκήδη έως τους Ελληνες του 18ου και του 19ου αιώνα. Σήμερα, το είδος δεν ευδοκιμεί πλέον. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς θα εμπιστευόσασταν την υγεία σας σε κάποιον που θα χαρακτηριζόταν ιατροφιλόσοφος. Εγώ πάντως προτιμώ τους καρδιολόγους, τους παθολόγους ή τους ορθοπεδικούς. Πέστε το στενομυαλιά, αλλά τι να κάνουμε. Η ειδικότης πάντως με παραπέμπει σε κάποιον του οποίου η σκέψη κινείται ανάμεσα στην επιστήμη και σε μια άλλη δραστηριότητα της ανθρώπινης διάνοιας, τη φιλοσοφία. Σκέφτομαι δε ότι μπορεί να διαγνώσει πως κάτι δεν πάει καλά με τον οργανισμό του ασθενούς, αναρωτιέμαι όμως αν έχει τα μέσα να εντοπίσει τι δεν πάει καλά ώστε να το θεραπεύσει. Τις σκέψεις τις έκανα όταν διάβασα ότι ο κύριος Σερζ Λατούς είναι οικονομοφιλόσοφος. Κάτι σαν ιατροφιλόσοφος της οικονομίας.

Ο κ. Λατούς δίδαξε σε ένα από τα παραρτήματα του πανεπιστημίου των Παρισίων, στη Λίλη, στο Κονγκό και στο Λάος. Δεν ξέρω αν η ζωή σ’ αυτές τις δύο χώρες τον έπεισε για την αξία του στοιχήματος της «απο-ανάπτυξης» και της κοινωνίας της «λιτής αφθονίας». Ενας φιλόσοφος που σέβεται εαυτόν, ειδικά αν είναι Γάλλος, οφείλει να επινοήσει τουλάχιστον έναν ή δύο νεολογισμούς και να περάσει το υπόλοιπον της σταδιοδρομίας του προσπαθώντας να εξηγήσει τι εννοεί. Ο κ. Λατούς απασχόλησε την ελληνική κοινή γνώμη όταν το 2014 πρότεινε στην Κρήτη να αυτονομηθεί από την υπόλοιπη επικράτεια, να φύγει από το ευρώ, να εκδώσει μινωικό νόμισμα και να ζήσει στην αυτάρκεια που της προσφέρουν ο αέρας, η θάλασσα και το λάδι της. Τι άλλο χρειάζεται ο Κρητικός για να είναι ευτυχισμένος; Πώς λέμε Λάος ή Κονγκό; Τον ξαναθυμηθήκαμε όταν ο πρωθυπουργός μας έβγαλε από τα ράφια της πλούσιας βιβλιοθήκης του το έργο του κ. Λατούς «Προς μια κοινωνία της λιτής αφθονίας» για να μας εξηγήσει ότι θα οδηγήσει τη χώρα στη λιτή αφθονία μέσω της απο-ανάπτυξης. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στους οικονομοφιλόσοφους που τους κερνάς μια μπίρα στα Εξάρχεια κι αυτοί στην ανταποδίδουν με θεωρίες στυλ Λατούς.

Στην Ελλάδα, ως γνωστόν, η ανάπτυξη καλπάζει. Η φρενήρης οικονομική δραστηριότης συσσωρεύει όλο και περισσότερο κέρδος και έχει οδηγήσει τους κατοίκους της στο καθεστώς

της δυστυχίας που προκαλεί το αίσθημα της ματαιότητος. Τι να τον κάνεις τόσο πλούτο, όπως λέει και ο κ. Λατούς, όταν έχεις τις ελιές σου και τη θάλασσα, άντε και το κορίτσι σου ή τ’ αγόρι σου; Σάμπως θα τον πάρεις μαζί σου; Οχι άλλη ανάπτυξη.

Χορτάσαμε, μπουκώσαμε. Καιρός για απο-ανάπτυξη για να ζήσουμε τη ζωή μας.

Το φιλοσοφικόν ερώτημα πάντως παραμένει αναπάντητο: Πόση μπουρδολογία μπορούμε να αντέξουμε ακόμη;