Επτά ερωτήσεις-απαντήσεις για τις αυξήσεις των συντάξεων

Αυξάνονται οι συντάξεις, μετά από 10 χρόνια, αλλά δεν θα δουν τις αυξήσεις όλοι οι συνταξιούχοι. Τελικά πόσοι συνταξιούχοι βλέπουν αυξήσεις στα εισοδήματά τους;

Η συντριπτική πλειονότητα των συνταξιούχων και, συγκεκριμένα, 2.499.285 σε σύνολο 2.634.786 (94,6%) βλέπουν μία, δύο ή και τρεις αυξήσεις στο εισόδημά τους. Μάλιστα, οι αυξήσεις είναι τέτοιες που 1 στους 2 συνταξιούχους θα λάβει τουλάχιστον μία επιπλέον σύνταξη (αρκετοί και ποσά μεγαλύτερα από μία επιπλέον σύνταξη) μέσα στο 2023.

Οι αυξήσεις ξεκίνησαν να εφαρμόζονται ήδη από τις 20 Δεκεμβρίου 2022.

Οι αυξήσεις αυτές προκύπτουν:

• Από την αύξηση 7,75% που δίνεται αυτές τις ημέρες σε πάνω από 1,7 εκατομμύρια συνταξιούχους.
• Από την κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, που ωφέλησε πάνω από 900.000 συνταξιούχους.
• Από την καταβολή της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης των 250 ευρώ, που την έλαβαν πάνω από 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχοι. Είχε προηγηθεί και η καταβολή επιπλέον έκτακτης ενίσχυσης 250 ευρώ για το Πάσχα.
• Από την καταβολή της 4ης ετήσιας δόσης, που προβλέπεται στον ν. Βρούτση, για συνταξιούχους που υπέβαλαν αίτηση, πριν από τον Μάιο του 2016, με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης και αφορά 230.000 συνταξιούχους.

Η αύξηση των συντάξεων κατά 7,75% καλύπτει μόνο ένα μέρος της απώλειας του εισοδήματος που χάνουν οι συνταξιούχοι με τον πληθωρισμό. Μήπως η κυβέρνηση θα έπρεπε να ενισχύσει περισσότερο το εισόδημα των συνταξιούχων;

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αυτά τα 3,5 χρόνια πήρε και άλλα μέτρα για την ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων. Με τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση), ήρθε να διορθώσει και να καταργήσει στην πράξη μεγάλο μέρος των προβλέψεων του ν. Κατρούγκαλου. Συγκεκριμένα:

• Έδωσε αυξήσεις έως 8% σε πάνω από 224.000 συνταξιούχους με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης με τον νόμο Βρούτση.
• Μείωσε τον συντελεστή φορολόγησης από 22% σε 9% στην κατώτατη κλίμακα φορολογίας. Με απλά λόγια, εκεί που ο συνταξιούχος έδινε στα 100 ευρώ τα 22 ευρώ στην εφορία πλέον δίνει τα 9 ευρώ.
• Προχώρησε στη μείωση της παρακράτησης σύνταξης από 60% σε 30% για τους εργαζόμενους συνταξιούχους.
• Κατάργησε το ανώτατο πλαφόν των 1.300 ευρώ του ν. Κατρούγκαλου για όσους λαμβάνουν κύρια και επικουρική σύνταξη.
• Έδωσε τρεις φορές έκτακτο επίδομα τα Χριστούγεννα και το Πάσχα για τη στήριξη του εισοδήματος σε πάνω από 1 εκατομμύριο χαμηλοσυνταξιούχους.
• Επέστρεψε τις περικοπές του νόμου Κατρούγκαλου, ύψους 1,2 δισ. ευρώ, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ προς όλους τους συνταξιούχους για τις κύριες συντάξεις, εξαντλώντας τα δημοσιονομικά όρια της οικονομίας και σεβόμενη πάντα τις αποφάσεις των δικαστηρίων.
• Προχώρησε στη θέσπιση της αύξησης της εθνικής σύνταξης που λαμβάνουν οι ομογενείς μας προερχόμενοι από τη Β. Ήπειρο και την τ. ΕΣΣΔ, αύξηση που πρόκειται να φανεί στους λογαριασμούς τους μέσα στο επόμενο διάστημα και είναι επιπλέον της αύξησης του 7,75%.

Παράλληλα, η κυβέρνηση προχώρησε και σε επιπλέον ελαφρύνσεις στο εισόδημα των συνταξιούχων, όπως:

• H κατάργηση της φορολογίας γονικών παροχών.
• H μείωση φορολογίας ακίνητης περιουσίας κατά 35%.
• H θέσπιση του fuel pass και του market pass.
• Η σωρευτική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 35%.

Πάντως, οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά δεν βλέπουν καμία βελτίωση στο εισόδημά τους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η προσωπική διαφορά θεσπίστηκε με τον νόμο Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) σε συντάξεις που είχαν εκδοθεί πριν από το 2016. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε στη θέσπιση της προσωπικής διαφοράς, προκειμένου να αποφύγει τις περικοπές συντάξεων, με αντάλλαγμα, όμως, να μην μπορούν να αυξηθούν οι συντάξεις αυτές στο μέλλον, παρά μόνο εφόσον εξαλείψουν πλήρως την προσωπική διαφορά. Έτσι, περίπου 1,5 εκατομμύριο συνταξιούχοι βρέθηκαν να έχουν ένα "κρυφό χρέος", που έπρεπε πρώτα να εξαλείψουν, για να μπορούν στη συνέχεια να δουν πραγματικές αυξήσεις στις τσέπες τους.

Η εξάλειψη της προσωπικής τους διαφοράς γίνεται μόνο μέσω των αυξήσεων. Και προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε. Οι πρώτες αυξήσεις επήλθαν με την αναπροσαρμογή των ποσοστών αναπλήρωσης του ν. Βρούτση. Επιπλέον, το 83% των 910.000 συνταξιούχων με προσωπική διαφορά είδαν και αυτοί ενίσχυση του εισοδήματός τους ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο.

Συγκεκριμένα, 260.000 από αυτούς έλαβαν την έκτακτη οικονομική ενίσχυση των 250 ευρώ τα Χριστούγεννα (είχαν λάβει και επιπλέον 250 ευρώ το Πάσχα) και 515.000 είδαν αύξηση συντάξεων, μέσω της κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Επομένως, οι εν λόγω συνταξιούχοι βλέπουν και αυτοί ενίσχυση του εισοδήματός τους και, παράλληλα, σημαντική μείωση της προσωπικής τους διαφοράς, κάτι που θα τους οδηγήσει σε μόνιμες αυξήσεις μελλοντικά.

Επομένως, πόσοι θα είναι οι συνταξιούχοι που θα "σβήσουν" την προσωπική τους διαφορά με την αύξηση των συντάξεων;

910.000 συνταξιούχοι διαθέτουν σήμερα προσωπική διαφορά σε σύνολο 2.630.000 συνταξιούχων. Οι εν λόγω συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά άγγιζαν το 2019 το 1,5 εκατομμύριο. Σήμερα, έχουν μειωθεί κατά 600.000 περίπου, καθώς με τα την εφαρμογή των βελτιωμένων ποσοστών αναπλήρωσης του ν. Βρούτση, 280.000 από αυτούς εξάλειψαν την προσωπική τους διαφορά και είδαν αυξήσεις. Επιπλέον, άλλοι 320.000 περίπου μηδενίζουν την προσωπική τους διαφορά με τις αυξήσεις του 7,75% που δίνονται αυτές τις ημέρες και θα δουν και αυτοί κάποιες αυξήσεις.

Παρ' όλα αυτά υπάρχουν και πολλοί συνταξιούχοι που δεν θα πάρουν καν τη σύνταξη που δικαιούνται. Πότε θα τελειώσει η ντροπή των εκκρεμών συντάξεων;

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εφάρμοσε μία ολοκληρωμένη πολιτική για την αντιμετώπιση του άγους των εκκρεμών συντάξεων. Συγκεκριμένα, προχώρησε:

• Στην εξάλειψη των ληξιπρόθεσμων κύριων συντάξεων, καθώς εκδόθηκαν πάνω από 500.000 συντάξεις μέσα στους τελευταίους 24 μήνες. Πλέον, οι νέες συντάξεις, οι αιτήσεις των οποίων υποβλήθηκαν εντός του 2023, εκκαθαρίζονται κατά μέσο όρο σε 60 ημέρες, ενώ στη Γερμανία απαιτούνται 74 ημέρες.
• Κατέβαλε στους εν αναμονή συνταξιούχους τα ωφελούμενα ποσά που δικαιούνταν και άγγιζαν τα 500 εκατομμύρια ευρώ.
• Προχώρησε στην εκκαθάριση των χιλιάδων εκκρεμών μερισμάτων στο Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων και κατέστη δυνατή η άμεση πληρωμή τους κάθε τρίμηνο.
• Ολοκλήρωσε την εκκαθάριση των εφάπαξ ιδιωτικού τομέα και προχωρά και στην άμεση εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων εφάπαξ του δημοσίου.
• Προχωρά με ταχείς ρυθμούς στην εκκαθάριση των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων (προϋπόθεση ήταν να έχουν εκδοθεί πρώτα οι κύριες συντάξεις) μέσα από ψηφιοποιήσεις διαδικασιών, δημιουργία Πύργου Ελέγχου στα πρότυπα της εκκαθάρισης των κύριων συντάξεων, ενίσχυση του προσωπικού, κ.ά..

Τι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του, προκειμένου να ενισχυθεί το εισόδημα των συνταξιούχων;

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας υπόσχονται στους συνταξιούχους ενισχύσεις με κόστος άνω των 6,5 δισ. ευρώ, τα οποία ούτε έχουν ούτε ξέρουν πού να τα βρουν. Φτάνουν στο σημείο να υποσχεθούν μέχρι και την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς που οι ίδιοι ψήφισαν και η οποία είναι δημιούργημά τους!

Η αλήθεια, ωστόσο, είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του, προχώρησε μόνο σε μειώσεις. Συγκεκριμένα:

• Αύξηση του ποσοστού εισφοράς υπέρ υγείας από 4% σε 6% για το σύνολο των κύριων συντάξεων που λαμβάνει ο συνταξιούχος και - για πρώτη φορά - επιβολή εισφοράς υπέρ υγείας στις επικουρικές συντάξεις 6%.
• Σταδιακή αλλαγή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μέχρι την 1η/1/2022. Τα νέα όρια: 62 ετών για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης και 67 έτη με 15 έτη (Ν. 4336/2015).
• Μείωση της κατώτατης σύνταξης από 486 ευρώ σε 392,7 ευρώ και κατάργηση της κατώτατης σύνταξης (απόφαση Χαϊκάλη 2015).
• Επανυπολογισμός των επικουρικών συντάξεων από 1/6/2016 και περικοπές σε συνταξιούχους με άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης στα 1.170 ευρώ καθαρά (1.300 ευρώ μικτά).
• Αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για την επικουρική σύνταξη (ETEA) κατά μία ποσοστιαία μονάδα συνολικά (από 3% για ασφαλισμένο και 3% για εργοδότη σε 3,5% και 3,5% αντίστοιχα) για 2016-2018 και κατά μισή ποσοστιαία μονάδα για 2019-2022, επιβολή ρήτρας βιωσιμότητας στο ταμείο επικουρικής ασφάλισης.
• Μειώσεις - από 1/1/2016 - στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών υπαλλήλων μεσοσταθμικά κατά 35%, αύξηση μηνιαίας εισφοράς κατά 12,5%, από 4% σε 4,5% και επιβολή ρήτρας βιωσιμότητας.
• Για τα εφάπαξ, από 1/1/2014, ο υπολογισμός τους γίνεται, σύμφωνα με το μοντέλο Νοητής Κεφαλαιοποίησης και, μέχρι σήμερα, επιστρέφονται μόνο οι καταβληθείσες εισφορές ατόκως. Αποτέλεσμα οι συνολικές μειώσεις να υπερβαίνουν το 25%.
• Κατάργηση του ΕΚΑΣ για 370.000 χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς και αλλαγή των κριτηρίων υπαγωγής, μέχρι τις 31/12/2019.
• "Ψαλίδισμα" των συντάξεων χηρείας με τη θέσπιση τόσο ηλικιακού ορίου, όσο και τον περιορισμό της καταβαλλόμενης σύνταξης στον επιζώντα στο 50% έναντι 70% της σύνταξης του θανόντος.
• Κατάργηση του οικογενειακού επιδόματος συζύγου στις νέες κύριες συντάξεις, καθώς και πλήρης κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων στις νέες επικουρικές.
• Μειώσεις μεσοσταθμικά κατά 44% των επικουρικών από 1/1/2015. Συγκεκριμένα, για το μέρος των νέων επικουρικών συντάξεων με ασφαλιστικό χρόνο μέχρι 31/12/2014, με συντελεστή 0,45 ανά έτος και υπολογισμός της σύνταξης με ασφαλιστικό χρόνο και από 1/1/2015, βάσει ατομικού λογαριασμού, με το μοντέλο νοητής κεφαλαιοποίησης, που πολέμησε φανατικά ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά.
• Μείωση της εθνικής σύνταξης για τις συντάξεις αναπηρίας. Λήψη πλήρους εθνικής σύνταξης μόνο από όσους έχουν ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
• Αύξηση του κόστους εξαγοράς αναγνώρισης πλασματικών ετών.
• Μείωση σε ποσοστό 60% του ποσού της σύνταξης κύριας και επικουρικής των δικαιούχων, οι οποίοι αναλαμβάνουν εργασία ή αποκτούν ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ και μείωση 100%, όταν αναλαμβάνουν εργασία στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ.
• Πάγωμα συντάξεων, μέχρι και το 2022, περιορισμό των μελλοντικών αυξήσεων ανάλογα με την ανάπτυξη (50%) και πληθωρισμό (50%), με ανώτερο τον εκάστοτε πληθωρισμό.
• Συμψηφισμός των αυξήσεων από το 2023 με τη θετική προσωπική διαφορά - μετά τον επανυπολογισμό - μέχρι την πλήρη εξάλειψή τους.
• Οι κύριες συντάξεις που εκδίδονται από τις 13/5/2016 και μετά, σύμφωνα με τον νόμο 4387/2016, είναι μειωμένες μεσοσταθμικά κατά τουλάχιστον 20% έως 35%.

Εκτός από την προσωπική διαφορά, ποιες άλλες εκκρεμότητες κληρονόμησαν οι ασφαλισμένοι από τον ν. Κατρούγκαλου;

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κληρονόμησε στην επόμενη:

• Πάνω από 1.050.000 εκκρεμείς συνταξιοδοτικές και ασφαλιστικές εκκρεμότητες.
• Άφησε 487 εκατομμύρια ευρώ ληξιπρόθεσμες οφειλές σε πάνω από 142.000 εν αναμονή συνταξιούχους.
• Άφησε έναν ΕΦΚΑ σε πλήρη αποδιοργάνωση, που εξέδιδε μόλις 900 συντάξεις την ημέρα, ενώ σήμερα εκδίδονται 1.250 συντάξεις την ημέρα.
• Παρέδωσε έναν μηχανισμό έκδοσης συντάξεων, με μέσο χρόνο έκδοσης μίας σύνταξης τους 19 μήνες. Σήμερα, ο μέσος χρόνος έκδοσης μίας σύνταξης του 2023 ανέρχεται σε 60 ημέρες.