Η μνήμη μιας παραμυθένιας άμαξας

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Περίμενα να περάσει μια εβδομάδα για να καταλαγιάσει ο θόρυβος της αυτοκρατορικής χλιδής. Τρόπος του λέγειν «αυτοκρατορικής», όμως, αν μη τι άλλο, η Μεγάλη Βρετανία έχει την τέχνη να μην πετάει το παρελθόν της στα άχρηστα. Το μεταφέρει στο παρόν, έστω και ως μουσειακό έκθεμα. Διότι εδώ που τα λέμε, το πρόσωπο του Καρόλου με το στέμμα ήταν το ακριβές αντίγραφο της μακαρίτισσας μητέρας του. Του έλειπε η τσάντα μόνον. Υπερπαραγωγή επιπέδου «Κλεοπάτρας» του Μάνκιεβιτς, χωρίς τη Λιζ Τέιλορ και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Σκοτεινή σκέψη: η παραγωγή της «Κλεοπάτρας» έριξε έξω την 20th Century Fox. Ας ελπίσουμε ότι η τελετή της στέψης δεν θα ρίξει έξω το Ηνωμένο Βασίλειο. Και δεν εννοώ οικονομικά. Εννοώ την επίδειξη του μεγαλείου σε μια επικράτεια που δυσκολεύεται πια να παράγει πολιτική και κινδυνεύει από φυγόκεντρες δυνάμεις, όπως η Σκωτία και η Ουαλλία. Τέλος πάντων. Εκτός από τα ζητήματα υψηλής πολιτικής, υπάρχουν και οι λεπτομέρειες. Όπως το στέμμα που φόρεσε ο Κάρολος όταν μπήκε στην παραμυθένια άμαξα. Oπως μας πληροφόρησε ο Θανάσης Γκαβός στον ΣΚΑΪ, το στέμμα αυτό χρησιμοποιείται από την εποχή της μάχης του Αζενκούρ. Το 1415, στη βόρεια Γαλλία, οι Άγγλοι υπό τον Ερρίκο Ε΄ κατατρόπωσαν τις υπερπολλαπλάσιες δυνάμεις των Γάλλων του Καρόλου Α΄. Μία από τις πιο διάσημες στιγμές της σαιξπηρικής τραγωδίας, όταν απαγγέλλονται ένα ένα τα ονόματα των ευγενών που έπεσαν στο πεδίο. Μέχρι πρόσφατα ακόμη, η γαλλική αριστοκρατία θεωρούσε γνήσιους μόνον όσων τα ονόματα εμφανίζονταν στη μάχη του Αζενκούρ.

Προσπερνώ το τελετουργικό και την επίδειξη δύναμης. Πάντως, πιο ενδιαφέροντα από την παρέλαση της 1ης Μαΐου στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας με τους πυραύλους και το βήμα της χήνας. Οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες. Μετά την εισβολή στην Ουκρανία η επίδειξη δύναμης της Ρωσικής Αυτοκρατορίας έχει τόση σχέση με την πραγματικότητα όση και η άμαξα του βασιλικού ζεύγους με τον καιρό της βασίλισσας Βικτωρίας. Υπάρχει ωστόσο κάτι στην τελετή της στέψης του Καρόλου Γ΄ που είναι πιο σημαντικό: η συνέχεια του έθνους και το βάθος της ιστορικής μνήμης. Δεν χρειάζεται να είσαι βασιλόφρων, που δεν είμαι, για να αντιληφθείς τη σημασία του. Οι Γάλλοι καρατόμησαν τον Λουδοβίκο αλλά δεν μετονόμασαν το Palais Royal σε Palais National όπως εμείς μετονομάσαμε τον Βασιλικό Κήπο σε Εθνικό. Ούτε άφησαν τις Βερσαλλίες να ρημάξουν όπως εμείς το Τατόι. Η Ελλάδα έχει κλείσει τους λογαριασμούς της με τη βασιλεία εδώ και μερικές δεκαετίες. Αμέσως μετά άρχισε μια συντονισμένη προσπάθεια να κλείσουμε και τους λογαριασμούς μας με την ιστορική μας μνήμη, μέρος της οποίας ήταν και η βασιλεία. Παρακολουθώντας την τελετή της στέψης, δεν μπορούσα να μη σκεφτώ πως ένα έθνος τιμά την ιστορία του. Κάτι που δεν έχουμε μάθει να κάνουμε εμείς. Γι’ αυτό και η μνήμη μας είναι ρηχή.