kathimerini.gr
Τάκης Θεοδωρόπουλος
Μας ανησυχεί το δημογραφικό και καλά κάνει και μας ανησυχεί. Ο πληθυσμός της Ευρώπης μειώνεται, ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται. Οι θάνατοι είναι περισσότεροι από τις γεννήσεις. Χωρίς να είμαι ειδικός και χωρίς να έχω αριθμούς στη διάθεσή μου –ευπρόσδεκτος όποιος με ελεήσει– δεν μπορώ να μη σκεφτώ ότι η αδρανοποίηση της Ευρώπης στη διεθνή σκηνή οφείλεται στο γεγονός ότι ο πληθυσμός της είναι γερασμένος.
Όσο για την Ελλάδα κινδυνεύει σε λίγα χρόνια οι συνταξιούχοι να είναι περισσότεροι από τον ενεργό πληθυσμό. Εξάλλου για γενιές ολόκληρες η σύνταξη ήταν στόχος ζωής. Εργαζόμασταν όχι επειδή αγαπούσαμε τη δουλειά μας και θέλαμε να δημιουργήσουμε έργο, αλλά για να φτάσουμε στην ευλογημένη εκείνη ημέρα όπου θα παίρναμε την πρώτη σύνταξή μας. Σ’ αυτήν τη νοοτροπία στηρίχθηκε εξάλλου η υπερτροφία του Δημοσίου όπου η μονιμότητα σου εξασφάλιζε την πολυπόθητη σύνταξη. Και γι’ αυτό η κατάργηση της μονιμότητας μπορεί να είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την απαλλαγή απ’ αυτήν τη νοοτροπία, η οποία κατέστειλε τη δυναμικότητα της ελληνικής κοινωνίας. Υπήρχαν πάντα και οι εξαιρέσεις. Πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις για να επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Το δημογραφικό όμως δεν έχει μόνον την ποσοτική του πλευρά. Πόσα εκατομμύρια θα είμαστε το 2050; Δεν είναι και τόσο μακριά. Ο εμβολιασμός μέσω της μετανάστευσης που θα αντικαταστήσει όσα εργατικά χέρια θα μας λείπουν, ιδιαίτερα στον πρωτογενή τομέα, είναι μια μηχανιστική αντίληψη όσων αντιμετωπίζουν τις κοινωνίες σαν παθητικά σύνολα που ζουν για να επιβιώσουν. Κάποιος σοφός της Αριστεράς είχε αποφανθεί ότι μας χρειάζονται 1.000.000 μετανάστες για να αντιμετωπίσουμε τη δημογραφική συρρίκνωση. Μηχανές αναπαραγωγής με άλλα λόγια.
Υπάρχει όμως και η ποιοτική πλευρά του δημογραφικού. Ασχέτως του πόσοι θα έχουμε απομείνει, το ερώτημα είναι ποιοι και πώς θα έχουν απομείνει; Ποια θα είναι η παιδεία τους, ποια γλώσσα θα μιλάνε, ποια θα είναι η ιστορική τους συνείδηση και τι θα ορίζει το αίσθημα της κοινότητας; Όσοι κι αν έχουμε απομείνει θα μπορούμε να διαβάσουμε ακόμη Καβάφη ή Παπαδιαμάντη; Κι ακόμη κι αν μπορούμε θα μας ενδιαφέρει να τους διαβάσουμε ή απλώς θα τους προσπερνάμε σαν ένα είδος καταναγκασμού; Δεν πρόκειται για δυστοπική φαντασία. Όλα αυτά είναι το παρόν μας. Και δυστυχώς η δημογραφική συρρίκνωση του πολιτισμού μας δεν αντιμετωπίζεται με τεχνικά μέσα ούτε με εισαγωγή μεταναστών. Είναι αποκλειστικά δική μας ευθύνη.
Αν μιλήσεις για εθνική ταυτότητα και για τον κίνδυνο αλλοίωσής της ή και αφανισμού της αυτομάτως σε τοποθετούν στους γερο-συντηρητικούς που δεν αντιλαμβάνονται τον κόσμο στον οποίον ζούμε. Στην καλύτερη περίπτωση. Στη χειρότερη θα σε τοποθετήσουν στον φασιστοσυρφετό όπου κατατάσσονται όσοι δεν είναι σαν κι αυτούς. Ανθρωποι με λεξιλόγιο εκατό λέξεων το οποίο δεν φτάνει για να περιγράψει την πολυπλοκότητα της εθνικής ταυτότητας. Καταλαβαίνουν μόνον τα δικαιώματα των ορέξεών τους. Ε ναι, υπάρχουν ανόητες λέξεις. Αν ήξεραν τουλάχιστον καλά αγγλικά θα είχαν μια γλώσσα για να συνεννοηθούν και θα εκτιμούσαν και την αξία των ελληνικών. Ακόμη και πέντε εκατομμύρια αν μείνουμε, αν έχουμε συνείδηση της εθνικής μας ταυτότητας θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τη δημογραφική κρίση χωρίς να αισθανόμαστε αδικημένοι από την Ιστορία. Θα μου πείτε, αν δεν αισθανόμαστε αδικημένοι δεν θα μπορούμε να θυμώσουμε. Κι αν δεν είμαστε θυμωμένοι αισθανόμαστε ότι χάνουμε την εθνική μας ταυτότητα.
Υπογεννητικότητα. Παλεύουν να την αντιμετωπίσουν με επιδόματα – η ασπιρίνη της κρατικής πολιτικής. Και σε ποιο σχολείο θα πάει το παιδί σου; Και σε ποιο νοσοκομείο; Και πώς δεν θα τρέμεις κάθε φορά που θέλεις να περάσεις μαζί του στο απέναντι πεζοδρόμιο; Και ας πούμε ότι τα αντιμετωπίζουμε όλ’ αυτά. Τι θα σημαίνει γι’ αυτά τα παιδιά η ελληνική ταυτότητα; Μήπως θα πρέπει να μάθουμε στα παιδιά ότι πρέπει να μιλούν καλά ελληνικά επειδή αξίζει να τα μάθουν διότι ως η αρχαιότερη γλώσσα του δυτικού πολιτισμού έχει πολλές απολαύσεις να τους προσφέρει; Στην εκπαίδευση ούτε ελληνικά μαθαίνουν, ούτε όμως και αγγλικά ή γαλλικά. Κανονικά εμείς οι Έλληνες θα έπρεπε να είμαστε ο πιο γλωσσομαθής λαός της Ευρώπης κι ας μείνουμε πέντε εκατομμύρια. Και να έχουμε συνείδηση της Ιστορίας μας όχι επειδή έχει μόνον ηρωισμό να μας προσφέρει αλλά επειδή είναι το κατόρθωμα ενός λαού ο οποίος, παρά τα ελαττώματά του και τις αδυναμίες του, κατάφερε να επιβιώσει τόσους αιώνες διατηρώντας τη γλώσσα του και το αίσθημα της κοινότητας.
Η δημογραφική κρίση έχει πολιτισμική διάσταση. Δεν δικαιούμεθα να την αγνοούμε. Αν θέλουμε η Ελλάδα να μη μείνει κάποιο κεφάλαιο στα βιβλία της Ιστορίας του μέλλοντος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου