Εκπαίδευση εγκλωβισμένη στην εσωστρέφεια

kathimerini.gr

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ

Προηγείται η Φινλανδία των 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Ακολουθεί η Ελβετία των 8,4 εκατομμυρίων κατοίκων και στην τρίτη θέση βρίσκεται το Βέλγιο με 11,4 εκατομμύρια κατοίκους. Την πεντάδα συμπληρώνουν η Σιγκαπούρη (με πληθυσμό 5,6 εκατ.) και η Ολλανδία των 17,1 εκατ. Πρόκειται για τις χώρες με τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Χώρες με πληθυσμό στα επίπεδα της Ελλάδος, οι οποίες έχουν επενδύσει στην έρευνα και στην καινοτομία στην εκπαίδευση. Και φυσικά στην εξωστρέφεια. Και το πράττουν με στρατηγικό σχεδιασμό που εκτείνεται σε βάθος χρόνου και έχει εξασφαλίσει την πολιτική συναίνεση.

Αντίθετα, η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη στην εσωστρέφεια, με τις πολιτικές δυνάμεις να δείχνουν απρόθυμες να ανατρέψουν τις δυνάμεις της αδράνειας, της ήσσονος προσπαθείας, των μικροσυμφερόντων. Και αυτό διαπερνά και τις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο έως και το πανεπιστήμιο. Χαρακτηριστικές είναι οι συνεχείς αλλαγές στο «φιλολαϊκό» εξεταστικό σύστημα για τα ΑΕΙ, την ίδια στιγμή που αγνοούνται οι εκθέσεις του ΟΟΣΑ για την αξιολόγηση, τα μέτρια αποτελέσματα της Ελλάδος στον διαγωνισμό PISA ενώ μία ακόμη χαμένη ευκαιρία προστέθηκε με την άρνηση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16, επιτρέποντας την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ. Ειδικότερα, όλοι αναγνωρίζουν ότι η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση οφείλει να ξεκινά από τη βάση, από την υποχρεωτική εκπαίδευση. Στο ελληνικό σχολείο, ωστόσο, επί της ουσίας οι στρεβλώσεις παραμένουν. Χαρακτηριστική είναι η ελλειμματική διδασκαλία ξένων γλωσσών, παρότι αυτές υπάρχουν στο αναλυτικό πρόγραμμα.

Την ίδια στιγμή, οι εκπαιδευτικοί παραδέχονται ότι ο μέσος μαθητής έχει μεγάλες ελλείψεις σε βασικές δεξιότητες κατά την ολοκλήρωση του κύκλου της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ενδεικτικές είναι οι σταθερά κάτω από τη βάση του ΟΟΣΑ επιδόσεις στον τριετή διαγωνισμό PISA, που αξιολογεί το επίπεδο των 15χρονων σε κατανόηση κειμένου, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες, με βασικό στόχο να εξεταστεί εάν το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας βοηθά τους μαθητές να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Παρότι υπάρχει πόρισμα για τις επιδόσεις των Ελλήνων στον διαγωνισμό του 2015 (τα αποτελέσματα του τελευταίου διαγωνισμού, το 2018, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί), ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου το κρατά στο συρτάρι του. Οπως είχε παρουσιάσει η «Κ» στις 21/9/2017, το πόρισμα αναδεικνύει ότι στο ελληνικό σχολείο δεν καλλιεργούνται η δημιουργικότητα, η σύνθεση και η κριτική σκέψη των μαθητών, με το βάρος των ευθυνών να πέφτει στους εκπαιδευτικούς, η πλειονότητα των οποίων υιοθετεί μετωπική μέθοδο διδασκαλίας. Η μη δημοσιοποίηση του πορίσματος έως τώρα αποδίδεται στην αρνητική στάση μερίδας της ΟΛΜΕ απέναντι στον PISA. Στο ίδιο πλαίσιο από τον ΟΟΣΑ προτείνεται μεγαλύτερη σχολική αυτονομία και ισχυρά σχολικά συμβούλια με κρίσιμες αρμοδιότητες. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου μοντέλου θεωρείται ότι θα ενισχύσει την αυτοαξιολόγηση, την αξιολόγηση και τη λογοδοσία στην εκπαίδευση.

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η χαμένη ευκαιρία αφορά τη θεσμοθέτηση μη κρατικών ΑΕΙ. «Μελέτη της UNESCO του 2009 για την εκπαίδευση παγκοσμίως, αναφέρει ότι μόνο τέσσερις χώρες στον πλανήτη το 2009 απαγόρευαν, όπως εμείς, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια: Η Βόρειος Κορέα, η Κούβα, το Μπουτάν και η Ελλάδα. Το 2011 στη Βόρεια Κορέα του Κιμ Γιονγκ Ουν, κυρίες και κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ, πήγε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο και ξεκίνησαν τα αμερικανικά ΑΕΙ στη Βόρειο Κορέα», ανέφερε κατά τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση στη Βουλή ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ. Κωστής Χατζηδάκης. Και πρόσθεσε: «Κατόπιν, το 2013, το Μπουτάν, το ορεινό κράτος πάνω από την Ινδία, έχει βγάλει διαφήμιση που λέει “έχουμε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ελάτε να σπουδάσετε στο Μπουτάν”. Εμείς, βεβαίως, στην Ελλάδα τα απαγορεύουμε»...