Γιατί αγαπάμε το χάος;

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Για την ελληνική μυθολογία ο κόσμος γεννήθηκε από το χάος, τη σύγκρουση αντίθετων δυνάμεων, Γίγαντες, Τιτάνες, Εκατόγχειρες, Ερεβος, Μέλαινα Νυξ. Χαμός γινόταν ώσπου να μπει μια τάξη και ο κόσμος να γίνει βιώσιμος. Είναι η βασική διαφορά από τη Βίβλο, που προϋποθέτει μια πανταχού παρούσα θεϊκή θέληση, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που οικοδόμησε έναν κόσμο συμφιλιωμένο με τον εαυτό του. Του ξέφυγε ο Οφις βέβαια και η Εύα, η πρώτη εξεγερμένη φεμινίστρια. Το χάος το τακτοποίησαν οι Ολύμπιοι σε κόσμο, όμως –πάντα σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία– οι πρωταρχικές δυνάμεις του δεν αφανίστηκαν. Απλώς ηττήθηκαν και καταδικάστηκαν σε αιώνια δεσμά. Ο Εγκέλαδος ζούσε αλυσοδεμένος στην Αίτνα και ώς σήμερα ακόμη κάνει αισθητή την εμφάνισή του. Το χάος εξακολουθούσε να είναι ενεργό στο υπέδαφος της ζωής, ακόμη και της πολιτικής. Τα ομηρικά έπη το υπενθυμίζουν συνέχεια, και ο μεγάλος φόβος της πόλης δεν ήταν η επανάσταση –με τη σημερινή σημασία–, η οργανωμένη ανατροπή του κοινωνικού καθεστώτος που δεν υπήρχε ούτε ως ιδέα, αλλά η «στάσις», η επικράτηση του πρωτογενούς χάους που κατέληγε στην αναρχία, στη διάλυση της κοινότητας. Συγχωρήστε μου τις λόγιες αναφορές αλλά δεν παύει να με εντυπωσιάζει ο μαγνητισμός που ασκεί το χάος ακόμη και σήμερα στην κοινή μας ζωή. Το ζήτημα δεν είναι πολιτικό. Είναι υπαρξιακό, μια βαθιά ριζωμένη ψυχική κληρονομιά.

Τον χιονιά δεν μπορούμε να τον συνηθίσουμε. Λογικό, η φυσιολογική κατάσταση για μας είναι η καλοκαιρία, ο χιονιάς είναι η εξαίρεση, άντε να κρατήσει μερικές ημέρες το πολύ. Πλην όμως αυτές οι ημέρες φτάνουν για να ξυπνήσουν μέσα μας τις δυνάμεις του χάους. Περιοχές ολόκληρες, ακόμη και στην πρωτεύουσα, χωρίς ηλεκτρικό, και το γνωστό θέαμα και ακρόαμα στις εθνικές οδούς. Οι συγκοινωνίες καταργούνται, η Ελλάδα κόβεται στα δύο, αυτοκινητιστές σταματούν στη μέση των δρόμων διότι, ακόμη κι αν έχουν αλυσίδες, δεν ξέρουν πώς να τις «φορέσουν», νταλίκες «διπλώνουν», τα εκχιονιστικά δεν μπορούν να προχωρήσουν αφού οι ΛΕΑ έχουν γίνει πάρκινγκ, αγωνία μην τελειώσουν τα καύσιμα, καταγγελίες, αναζήτηση υπευθύνων. Εχω αρχίσει να υποψιάζομαι ότι ο οδηγός που ξεκινάει, παρά τις προειδοποιήσεις, και δεν ξέρει να «φορέσει» αλυσίδες στα ελαστικά το κάνει επίτηδες, όχι επειδή θέλει ο ίδιος να προκαλέσει χάος, αλλά επειδή δεν θέλει να λείψει απ’ τη γιορτή του χάους.

Η κρυφή γοητεία του χάους μπορεί να ερμηνεύσει πολλά φαινόμενα της κοινής μας ζωής. Απ’ τους μπαχαλάκηδες που τα καίνε ώς τον ανθυπογάιδαρο –διότι ο γάιδαρος είναι ευγενές ον– που κλείνει τη δίοδο στους ΑμεΑ. Δεν είναι κακοί άνθρωποι. Απλώς θέλουν κι αυτοί να γλεντήσουν το χάος. Το αγαπάμε το χάος εμείς οι Ελληνες. Λογικό, αφού αυτό μας γέννησε.