Το όριο του μιθριδατισμού

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄, Ευπάτωρ και Διόνυσος, τελευταίος βασιλιάς του Πόντου, αφού ταλαιπώρησε τη Ρώμη για καιρό, αναχαιτίζοντας την επέκτασή της, υπέκυψε στη δύναμη του Πομπηίου. Πριν ηττηθεί οριστικά, αντιμετώπισε τον Σύλλα και τον Λούκουλλο. Η οργάνωσή του και η δημοτικότητά του ήταν τέτοιες, που με μία εντολή του σφαγιάσθηκαν όσοι πολίτες της Ρώμης βρίσκονταν στη Μικρά Ασία εν μια νυκτί. Στην επική του πολιτεία ενεπλάκη και η Αθήνα, με αποτέλεσμα να την κάψει ο Σύλλας. Ο Μιθριδάτης όμως έμεινε στην Ιστορία διότι προσέθεσε μια καινούργια λέξη στο λεξιλόγιό μας, τον «μιθριδατισμό». Από μικρός φοβόταν τις επιβουλές του περιβάλλοντός του, ακόμη και της μητέρας του, και εθίζοντας τον οργανισμό του σε μικρές δόσεις δηλητηρίου κατάφερε να αποκτήσει ανοσία. Η ανοσία όμως όχι μόνον δεν τον βοήθησε, αλλά αποδείχθηκε και εμπόδιο για τη σωτηρία του στην κρισιμότερη στιγμή της ζωής του. Oταν κινδύνευε να πέσει αιχμάλωτος στα χέρια του Πομπηίου, ήξερε ότι δεν μπορεί να αυτοκτονήσει με δηλητήριο, οπότε ζήτησε από κάποιον αξιωματικό του να τον σκοτώσει. Eχει κι ο μιθριδατισμός το όριό του: μπορεί να σε βοηθήσει να επιβιώσεις, όμως την κρίσιμη στιγμή μπορεί να σε προδώσει.

Ο εθισμός στην κατάρρευση, που έχει ακυρώσει τα αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, είναι ένα είδος μιθριδατισμού. Eχουμε εθιστεί σε όλες τις τοξικές ουσίες της κοινής μας ζωής, από την ανασφάλεια της καθημερινότητας, την καθεστωτική ανομία, τα συμπτώματα μιας αποσύνθεσης, που τα παρέχει γενναιόδωρα η εκπαίδευση, η διάλυση του συστήματος υγείας, η καταπάτηση των δικαιωμάτων μας από το δημόσιο ταμείο. Τίποτε δεν μας εντυπωσιάζει πια. Περιμένουμε το χειρότερο κι όταν έρθει, απλώς το αποδεχόμαστε. Στον μιθριδατισμό στηρίζεται και η ρητορική με την οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να κρύψει την αποσύνθεση του κρατικού μηχανισμού, τις ευθύνες της, στην εκατόμβη των νεκρών στο Μάτι. Η θεωρία της αυθαίρετης δόμησης απλώς παραπέμπει στον εθισμό της τοξικής ουσίας. Πες τους αυτό που ξέρουν και όλοι καταλαβαίνουν. Η χώρα είναι γεμάτη αυθαίρετα. Ακόμη και ο Παρθενών πολύ φοβούμαι ότι δεν έχει οικοδομική άδεια.

Και η φρίκη των 87 νεκρών που δυστυχώς κάθε μέρα ο αριθμός τους αυξάνει; Η φρίκη των απανθρακωμένων σωμάτων; Η φρίκη όσων εγκλωβίστηκαν μέσα στις φλόγες γιατί κανείς δεν τους έδειξε τον δρόμο της διαφυγής; Μήπως εκεί εντοπίζεται και το όριο του μιθριδατισμού; Κι αν ο εθισμός στο δηλητήριο της κατάπτωσης τους συμπαραστάθηκε με την «υπεροψίαν και μέθη» που τους δώρισε, ας μην ξεχνούν τη στιγμή της κρίσης. Η φρίκη των ανθρώπων που κάηκαν αβοήθητοι μερικά χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, σε ένα από τα πιο δημοφιλή θέρετρα της μεσαίας τάξης, θα τους στοιχειώνει σαν τις λεγεώνες του Πομπηίου.