Η αξιο-ποίηση της αξιο-λόγησης (εκπαιδευτικών και όχι μόνον...)

Και οι δύο λέξεις εμπεριέχουν πάνω κάτω τα ίδια συστατικά: η μεν ‘αξιολόγηση’ στοχεύει στην αποτίμηση της αξίας, η δε ‘αξιοποίηση’ αποβλέπει στη μετατροπή των κόπων σε πραγματικό όφελος. Ως έννοιες είναι αλληλένδετες, ουσιαστικά η μία προηγείται της άλλης και επί του πρακτέου βρίσκονται (ή θα έπρεπε να βρίσκονται) σε μια αέναη σχέση εναλλαγής μεταξύ τους. Βέβαια, η επί των ημερών μας συζήτηση βαραίνει μονομερώς προς την εφαρμογή (ή μάλλον τη μη εφαρμογή) της αξιολόγησης, εξοβελίζοντας έτσι το όποιο κέρδος μπορεί να προκύψει από την αξιοποίησή της.

Εκθέσεις, προτάσεις, σχέδια, προσχέδια, διαβουλεύσεις και λοιπές διαδικασίες υποδηλώνουν τη βούληση των υπευθύνων για βελτίωση της παρούσας κατάστασης στον τομέα της εκπαίδευσης, χωρίς όμως να γίνεται λόγος για τα ανταποδοτικά οφέλη αναφορικά με τους εκπαιδευτικούς αλλά και τους εκπαιδευόμενους. Τουτ’ έστιν, για να θεωρηθεί κάποια νέα δράση ως αποτελεσματική, θα πρέπει να προηγηθεί μια διαδικασία ενημέρωσης και επιχειρηματολογίας σχετικά με τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ώστε να πεισθούν άπαντες για την αναγκαιότητα της εφαρμογής της. Σε αυτό ακριβώς το σημείο οφείλουν οι προτείνοντες να δώσουν έμφαση, ώστε όλοι μαζί (αξιολογούμενοι και αξιολογητές) να συνδράμουν για την καλύτερη εφαρμογή της (και όχι να θεωρούν οι μεν τους δε αντιπάλους).

Εδώ προκύπτουν δύο καίρια ερωτήματα: ποιοι θα είναι οι αξιολογητές και με ποια εκπαίδευση, εμπειρία, κατάρτιση και αντικειμενικότητα μπορούν να αξιολογήσουν;;; (έτσι ώστε να διασφαλίζεται η εγκυρότητα της κρίσης) και ποια θα είναι τα κριτήρια, βάσει των οποίων καλούνται οι εκπαιδευτικοί να αξιολογηθούν;;; (έτσι ώστε να προηγείται η απαιτούμενη, στοχευμένη προσπάθεια εκ μέρους τους). Οι απαντήσεις είναι λίγο πολύ γνωστές: οι αξιολογητές είναι οι ήδη διορισμένοι σχολικοί σύμβουλοι και διευθυντές (θέσεις που ουδόλως προεξοφλούν την ικανότητα και την εμπειρία αντικειμενικής αξιολόγησης), ενώ τα κριτήρια τίθενται για πρώτη φορά (χωρίς ενημέρωση και ανάλυση περί της εφαρμογής τους).

Τι θα μπορούσε να γίνει;;; Ενημέρωση και εκπαίδευση προς πάσα κατεύθυνση.

Από ποιους;;; Από ένα ανεξάρτητο, πιστοποιημένο φορέα, που θα αποτελείται από εξειδικευμένους ακαδημαϊκούς με αντίστοιχο κατά ειδικότητα, γνωστικό αντικείμενο, οι οποίοι θα κληθούν να συνεργαστούν (ένθεν κακείθεν) και να συνδέσουν τη διδασκόμενη θεωρία με τη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα, αναλαμβάνοντας επιμορφωτικά σεμινάρια και πρακτικές αξιολόγησης. Θαρρώ πως μια τέτοιου είδους πρόταση, αφενός θα ήρε την οποιαδήποτε αμφισβήτηση περί της αντικειμενικότητας της αξιολόγησης δίνοντας ξεχωριστό νόημα στις έννοιες ‘αξιολόγηση’ και ‘αξιοποίηση’, και αφετέρου θα συνέδεε λογικά όλες τις βαθμίδες Εκπαίδευσης με αδιαμφισβήτητο όφελος όλων των συμμετεχόντων.

*H Ελιζάνα Πολλάτου είναι επίκουρος καθηγήτρια στην «Εκμάθηση Δεξιοτήτων στη Ρυθμική και Γενική Γυμναστική» του T.E.Φ.Α.Α.- Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.