Η έννοια του «δημόσιου» πανεπιστημίου

kathimerini.gr

Του Άγγελου Στάγκου

Δ​​ημόσιος χώρος το πανεπιστήμιο και, επομένως, πρέπει να είναι ανοιχτό στους πάντες (οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και της νύχτας προφανώς), κατά τη Θεανώ Φωτίου, βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και υπεύθυνη του κόμματος για την παιδεία. Το είπε και το υποστήριξε μετά το γνωστό επεισόδιο στο οποίο πρωταγωνίστησαν η ίδια και δύο ακόμη συνάδελφοί της, ακολουθούμενοι από μια μικρή ορδή ατόμων, τα οποία προχώρησαν σε κατάληψη του χώρου της Πρυτανείας, εν ονόματι του συνόλου των φοιτητών και των εργαζομένων. Για να ακολουθήσει στη συνέχεια μια απερίγραπτη συζήτηση για το κατά πόσον πρέπει να φυλάσσονται οι πανεπιστημιακοί χώροι, αν η έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου παραβιάζεται από τους... φύλακες και, εν τέλει, αν οι πρυτανικές αρχές έχουν το δικαίωμα να ενοικιάζουν αυτούς τους φύλακες από ιδιωτικές εταιρείες ή αν θα πρέπει να τους προσλαμβάνουν ως μόνιμο προσωπικό. Φυσικά, όλα αυτά συνοδευόμενα από καταλήψεις σε διάφορες σχολές. Καταλήψεις από ελάχιστες μειοψηφίες, αλλά πάντα στο όνομα όλων των φοιτητών.

Δεν έχει ίσως νόημα η προσπάθεια να πεισθούν όσοι επιδίδονται σχεδόν επαγγελματικά στο σπορ των καταλήψεων και των άλλων που τους προσφέρουν συστηματικά θαλπωρή, ότι οι επιδόσεις τους έχουν συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στη σημερινή κατάντια των ελληνικών πανεπιστημίων. Για την τιμή των όπλων, όμως, πρέπει να γίνει, καθώς μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ, και μαζί του η Θεανώ Φωτίου, θεωρούν ότι βρίσκονται στο κατώφλι της εξουσίας και ίσως αύριο να κυβερνούν. Ακόμη περισσότερο, γιατί η φύλαξη και η λειτουργία των δημόσιων χώρων έχει άμεση συνάρτηση με συμπεριφορές, χρήσεις, εμπειρίες και νοοτροπίες. Οι πάντες λοιπόν γνωρίζουν την κατάσταση στα κτίρια και στους χώρους των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων. Αντίστοιχα καθορίζονται τα ποικίλα μέτρα φύλαξης στα δημόσια ή ιδιωτικά πανεπιστήμια όλης της υφηλίου. Και πάντως, παντού υπάρχουν μέτρα φύλαξης!

Η Θεανώ Φωτίου και οι σύντροφοί της αποκλείεται να μη γνωρίζουν πως εδώ και δεκαετίες τα ελληνικά πανεπιστήμια κακοποιούνται και βανδαλίζονται. Αν πραγματικά δεν το γνωρίζουν, σημαίνει ότι δεν παίρνουν μυρωδιά του τι συμβαίνει σε αυτή τη χώρα, και αυτό τους κάνει επικίνδυνους για άσκηση εξουσίας. Δεν νοείται να μην έχουν ακούσει ότι ολόκληροι χώροι ανωτάτων ιδρυμάτων είναι κατειλημμένοι επί χρόνια από φοιτητές ή αγνώστους, να μην έχουν μάθει για τις καταστροφές και τις λεηλασίες, τους εμπόρους λαθραίων και ναρκωτικών, τις επιθέσεις εναντίον καθηγητών και γραφείων, τα χαμένα τρίμηνα, εξάμηνα, χρόνια, λόγω απεργιών και καταλήψεων, τη γενικευμένη ασυδοσία, τη βρώμα και τη δυσωδία που επικρατεί εξαιτίας των σκουπιδιών ή ακόμη και για την ανευθυνότητα πολλών διδασκόντων. Δεν γίνεται να καλούνται οι πολίτες να καλύπτουν συνεχώς τις ζημιές που προκαλούν με το έτσι θέλω και με πλήρη συνείδηση οι «μπαχαλάκηδες» διαφόρων βαθμών, ιδεολογιών και νοοτροπιών, ούτε είναι αποδεκτό να υποβαθμίζονται οι σπουδές των χιλιάδων νέων που δαπανούν χρόνο, κόπο και χρήμα, για να είναι ανταγωνιστικοί όταν θα βγουν στη βιοπάλη.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπάρχει και ένα ζήτημα για τη σημασία της έννοιας «δημόσιο». Το «δημόσιο» καθορίζεται από τη χρηματοδότηση, την υποχρέωση να είναι προσβάσιμο από όσους έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες του ή διαθέτουν τις προϋποθέσεις να τις απολαμβάνουν, και από τον τρόπο λειτουργίας του. «Δημόσιο» δεν σημαίνει «ξέφραγο αμπέλι», δεν σημαίνει ότι όποιος θέλει εισβάλλει όπου θέλει και κάνει ό,τι θέλει. Ειδικά στην παιδεία, υπάρχουν δημόσια νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια, αλλά δεν μπορεί ο καθένας να εισβάλλει όποτε θέλει και να καταλαμβάνει τους χώρους τους. Κάτι τέτοιο άλλωστε θα ήταν άκρως επικίνδυνο για τα παιδιά, και κανείς γονιός δεν θα το ήθελε. Εχει άραγε η Θεανώ Φωτίου, με την τόσο μακρά θητεία στο Πολυτεχνείο (από το 1972...), την εμπειρία από ξένα πανεπιστήμια και ως ειδική στην παιδεία τόσο διαφορετική άποψη, ώστε να τονίζει ότι το πανεπιστήμιο είναι δημόσιος χώρος και, επομένως, σαν τέτοιος πρέπει να είναι ανοιχτός σε όλους, ανά πάσα στιγμή;

Στην Ελλάδα των τόσων στρεβλώσεων, βέβαια, είναι στρεβλή και η έννοια του «δημοσίου». Αλλωστε, από εκεί άρχισε η κατάρρευση της χώρας και εκεί υπάρχουν οι περισσότερες και πιο λυσσώδεις αντιδράσεις απέναντι σε κάθε απόπειρα μεταρρύθμισης.

Έντυπη