Γλυπτά του Παρθενώνα: Mακροχρόνιος δανεισμός και κόκκινες γραμμές

kathimerini.gr

ΕΛΕΝΑ ΚΟΡΚΑ*

Το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα πρέπει να το δει κανείς συνολικά, μέσα από την όλη πορεία της διεκδίκησής τους. Εδώ και πολλούς μήνες το ζήτημα βρίσκεται στο προσκήνιο με πολύ δυνατά άρθρα προβληματισμού και έχουμε δει να αλλάζουν τη στάση τους μεγάλα μέσα ενημέρωσης στο εξωτερικό, που ήταν παραδοσιακά κατά της επιστροφής, αλλά και πρώην υπουργούς Πολιτισμού της Βρετανίας να παίρνουν θέση υπέρ της Ελλάδας. Το νέο κλίμα έχει βοηθήσει ανθρώπους που πάντοτε πίστευαν στην επιστροφή των Γλυπτών να εκφράσουν πιο ελεύθερα τις απόψεις τους. Η αποδοχή ότι τα Μάρμαρα πρέπει να επιστραφούν υπήρχε σε πολλά στρώματα του πληθυσμού, ακόμη και σε πολιτικά σχήματα μέσα στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά υπήρχε ατολμία. Άρα οι ελληνικές προσπάθειες των τελευταίων μηνών και πολλών ετών έχουν αποδώσει έναν καρπό, που είναι αξιοσημείωτος στην ιστορία και τον παλμό που ακολούθησε το θέμα της διεκδίκησης όλα αυτά τα χρόνια.

Ποτέ δεν είχε βρεθεί τόσο έντονα στο προσκήνιο το ζήτημα, εκτός από την εποχή της Μελίνας Μερκούρη. Το να ασχολείται ο πρωθυπουργός σταθερά με αυτό το θέμα, να ιεραρχείται ψηλά στις προτεραιότητες της Ελλάδας μέσα σε τόσο δύσκολες εποχές και να αναγκάζεται η βρετανική πλευρά να συζητάει το ζήτημα για πρώτη φορά δημοσίως –γιατί αυτά είχαν γίνει μόνο στο παρελθόν αλλά πίσω από κλειστές πόρτες–, όλα αυτά είναι εξαιρετικά θετικά και απηχούν το παγκόσμιο κλίμα που είναι υπέρ των επιστροφών και νέας τοποθέτησης των μουσείων απέναντι στο υλικό που διαθέτουν. Καμιά φορά σε εποχές κρίσεων βγαίνουν θετικά πράγματα, όταν υπάρχει ο κατάλληλος χειρισμός.

Το ότι υπήρχαν πολλές προτάσεις γύρω από το τραπέζι και ότι κατά καιρούς προσπαθούσαμε να αξιοποιήσουμε το μομέντουμ είναι αλήθεια. Αλλά εδώ βλέπουμε ότι η διεθνής πίεση αναγκάζει τη βρετανική πλευρά να παίρνει θέση.

Αλλάζει το κλίμα, είναι σαν να περιμένει όλος ο πλανήτης και να λέει πότε θα γίνει αυτό που είναι επιθυμητό, ηθικό επακόλουθο μιας πολιτιστικής εξέλιξης. Αυτά που ήδη γίνονται προοιωνίζονται κάτι πολύ θετικό. Άλλωστε οι διαπραγματεύσεις και οι συμφωνίες ορίζουν ότι θα πρέπει και οι δύο πλευρές κάτι να κερδίζουν. Το ίδιο το Βρετανικό Μουσείο έχει αναγκαστεί να επιστρέψει αντικείμενα, ειδικά μία μάσκα στους Ινδιάνους του Καναδά με μακροχρόνιο δανεισμό και η μάσκα ουσιαστικά ποτέ δεν επέστρεψε στο μουσείο. Ήταν ένας τρόπος για να γίνει αποδεκτό ότι πρέπει να επιστραφεί. Η κοινότητα των Ινδιάνων έδωσε στοιχεία γύρω από τις τελετουργίες και εμπλουτίστηκε το υλικό πληροφόρησης του μουσείου και η έκθεση είναι πιο λειτουργική από πριν. Οι συμφωνίες αμοιβαίου κέρδους, με την έννοια του ηθικού και ουσιαστικού κέρδους, είναι αυτό που μπορεί να φέρει ένα αποτέλεσμα.

Οι συμφωνίες αμοιβαίου κέρδους, με την έννοια του ηθικού και ουσιαστικού κέρδους, είναι κάτι που μπορεί να φέρει ένα αποτέλεσμα.

Υπάρχουν διάφοροι συνδυασμοί του μακροχρόνιου δανεισμού που μπορούν να αξιοποιηθούν. Είναι μια από τις λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν υπό προϋποθέσεις, με το να κρατάει τις κόκκινες γραμμές ο καθένας εκεί που τις θέλει, αλλά μπορεί να βρει έναν τρόπο να γίνει το επιθυμητό με όφελος και των δύο πλευρών.

Η Ελλάδα δεν θα απεμπολήσει ποτέ το νόμιμο δικαίωμα που έχει για τη διεκδίκησή τους, αλλά ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να συνταχθεί μια συμφωνία είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Είμαστε στην εποχή της διαμεσολάβησης. Το ζητούμενο της Ελλάδας δεν είναι να αποξενώσει τον οποιονδήποτε από τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Το ζητούμενο είναι η επανένωσή τους.

* Η κ. Ελενα Κόρκα είναι επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.