Τα τραπεζοκαθίσματα της ηθικής

 

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Πλειστηριασμός ηθικολογίας. Διάβασα στο Διαδίκτυο την ανάρτηση μιας κυρίας η οποία, με αφορμή τη φρικιαστική υπόθεση με τη δωδεκάχρονη, δήλωσε ότι πέταξε στα σκουπίδια τη «Λολίτα» του Ναμπόκοφ, και «Τα ρέστα» του Ταχτσή. Της ξέφυγε το «Συμπόσιο» του Πλάτωνος, μάλλον επειδή η παιδεία της δεν φτάνει ώς εκεί κάτω. Της ξέφυγε επίσης το γεγονός ότι βιβλία πέταγαν στη φωτιά και οι ναζί με το ίδιο ακριβώς επιχείρημα, ότι δηλαδή αυτά διαφθείρουν τα ήθη και απειλούν την κοινωνική υγεία. Σύμπτωμα της ασθένειας που κάνει θραύση στην εποχή του Διαδικτύου: πριν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτού του τύπου η βλακεία ήταν γνωστή μόνον στους κύκλους των γνωστών σου. Τώρα διεκδικεί δημόσιο χώρο, σαν τα τραπεζοκαθίσματα της ηθικής. «Τα ρέστα» του Ταχτσή δεν τα ξέρω, όμως η Λολίτα του Ναμπόκοφ είναι ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η σχέση της με την υπόθεση του κατά συρροήν βιασμού της δωδεκάχρονης είναι ίδια με τη σχέση της Ιλιάδας και τον πραγματικό πόλεμο. Είναι σαν κάποιος να αντιδρά μπροστά στη φρίκη του πολέμου λέγοντας ότι θα πετάξει τον Ομηρο στα σκουπίδια. Και τι εννοούμε όταν λέμε «αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας», κύριε Πρόεδρε; Εννοούμε ότι ο Ναμπόκοφ μας οδηγεί στην ψυχοσύνθεση ενός άνδρα που επιθυμεί ένα ανήλικο κορίτσι. Ενα ταξίδι στην άβυσσο της επιθυμίας. Ομως αυτό δεν ενδιαφέρει την κυρία. Την ενδιαφέρει ο πλειστηριασμός της ηθικολογίας. Δεν ενδιαφέρει να δούμε τον μηχανισμό της διαστροφής – αλήθεια, μου έκανε εντύπωση ότι η λέξη «διαστροφή» δεν ακούστηκε αυτές τις μέρες.

Το «κακό» δεν πρόκειται να εξαλειφθεί από το ανθρώπινο σύμπαν. Όπως δεν πρόκειται να εξαλειφθούν οι ασθένειες ή οι διαστροφές. Όπως δεν υπάρχει σώμα απολύτως υγιές δεν μπορεί να υπάρξει και κοινωνία απολύτως υγιής. Γι’ αυτό μην πέφτουμε από τα σύννεφα. Όσο κι αν φωνάξουμε, όσο κι αν αναθεματίσουμε τους δράστες του εγκλήματος, όσες φορές κι αν τους πούμε «ανθρωπόμορφα κτήνη», δεν πρόκειται να εξαφανισθούν. Ζητούμε επαναφορά της θανατικής ποινής; Μα και όσο ίσχυε δεν εξαλείφθηκαν τα ειδεχθή εγκλήματα.

Το μαρτύριο της δωδεκάχρονης δεν οφείλεται σε κάποιο νομοθετικό κενό. Οφείλεται στους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς που ακόμη και ο Πλάτων έλεγε ότι δεν είναι δυνατόν να νομοθετούνται. Όταν το παιδί σου λείπει από το σπίτι, όταν το παιδί σου ξοδεύει, όταν το παιδί σου ξεφεύγει απ’ την κανονική συμπεριφορά. Έγραψα την καταραμένη λέξη της μεταμοντέρνας παιδαγωγικής. Και ποια είναι η «κανονική συμπεριφορά»; Αυτό το «κανονική» ορίζει τη διαφορά μιας σύγχρονης οικογένειας, ασχέτως κοινωνικής τάξης, από μια οικογένεια στην εποχή του Όλιβερ Τουίστ.