Κλειστό, δεκαετίες μετά, το σπίτι του ΟΧΙ

Η είσοδος της οικίας Μεταξά στην Κηφισιά.

kathimerini.gr

ΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ

Κλειστό για το κοινό θα μείνει σήμερα το σπίτι της οδού Στρατηγού Δαγκλή στην Κηφισιά, εκεί όπου πριν από 76 χρόνια επιδόθηκε το ιταλικό τελεσίγραφο στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, έπειτα από αρκετές δεκαετίες, που το σπίτι δεν ανοίγει τις πόρτες του για τους πολίτες που επιθυμούν να δουν από κοντά τους χώρους όπου διαδραματίστηκαν τα δραματικά γεγονότα εκείνου του πρωινού.

Η απόφαση είναι της 77χρονης οικοδέσποινας κ. Ιωάννας Φωκά, κόρης του Ευγένιου Φωκά, καθηγητή Ιατρικής και πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, και της Νανάς Μεταξά, μικρότερης κόρης του Ιωάννη Μεταξά, που την ανακοίνωσε στη σελίδα της στο Facebook. «Δεν το κλείνουμε, δεν μπορούμε να το κλείσουμε, είναι το σπίτι μας. Αλλά φέτος δεν θα είναι επισκέψιμο την 28η Οκτωβρίου», είπε στην «Κ», χωρίς να επιθυμεί να δώσει περισσότερες εξηγήσεις σε ό,τι αφορά τους λόγους. Αλλωστε, το σπίτι το άνοιγε με δική της πρωτοβουλία – η πολιτεία και η δημοτική αρχή δεν έχουν ενδιαφερθεί.

Το έδαφος, πάντως, έμοιαζε να προλειαίνεται εδώ και καιρό. Πέρυσι, λίγες ημέρες πριν από την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, είχε γράψει προς «τους επισκέπτες και φίλους που τιμάτε το “ΟΧΙ στον Φασισμό και τον Ναζισμό”» ότι η οικία του Ιωάννη Μεταξά «ως σύμβολο της μεγάλης ιστορικής χώρας» θα παρέμενε επισκέψιμη από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα. «Η δυσκολία τού να αντιμετωπίσουμε και να διαχειριστούμε τον μεγάλο αριθμό των προσερχομένων επισκεπτών μάς επιβάλλει να μην μπορούμε πλέον να διατηρήσουμε ανοιχτό τον πολύ περιορισμένο εσωτερικό χώρο του σπιτιού, όπου ο πρωθυπουργός και υπουργός των Εξωτερικών Ιωάννης Μεταξάς στις 3 τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου δέχθηκε τον Ιταλό πρεσβευτή Εμ. Γκράτσι και του απάντησε στο ιταμό τελεσίγραφο: “Η Ελλάδα επιθυμεί να διατηρήσει την ουδετερότητά της, αλλά είναι έτοιμη να αμυνθεί και να πολεμήσει για την Ελευθερία, την Ανεξαρτησία και την Τιμή της”. Παράλληλα, θέλουμε να επισημάνουμε την αγανάκτησή μας για την προσβολή της ιστορικής αυτής ημέρας του ΟΧΙ, όπως και της οικογενειακής μας ιστορίας, όταν πολιτικά κόμματα επιδιώκουν να ιδιοποιηθούν και εκμεταλλευτούν το μεγαλείο της ιστορικής στιγμής για να προάγουν το πολιτικό τους όφελος και να προβάλλουν τους εαυτούς τους ως συνεχιστές της ιστορικής μνήμης των ιδεών του Ιωάννη Μεταξά ή της ηρωικής αντίστασης των Ελλήνων ενάντια στους εχθρούς της πατρίδας, που μάλιστα η στάση τους και τα αποτελέσματα από αυτή φανερώνουν το ακριβώς αντίθετο».

Η ιστορικός, αρχαιολόγος και βραβευμένη με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο συγγραφέας παιδικών βιβλίων κ. Φωκά φαίνεται ότι φέτος είπε οριστικό «Οχι» στους επισκέπτες με τα ξυρισμένα κεφάλια που κατέκλυζαν τα τελευταία χρόνια το σπίτι της στην επέτειο. Και δεν ήταν η πρώτη φορά που έπαιρνε σαφείς αποστάσεις από τη Χρυσή Αυγή και τους νοσταλγούς της επταετίας. Παραμονές 28ης Οκτωβρίου του 2007, με την υπόθεση Οδυσσέα Τσενάι να έχει μονοπωλήσει τα ΜΜΕ (με αποτέλεσμα το παιδί να μην κρατήσει τελικά τη σημαία), το μνημόσυνο του Μεταξά στο Α΄ Νεκροταφείο είχε μετατραπεί σε συγκέντρωση ακροδεξιών (εκεί ήταν και ο Παττακός), που φώναζαν συνθήματα όπως «δόξα στους χίτες και ταγματασφαλίτες» και «κάτω οι ξένοι». Και τότε, με δήλωσή της στο Alter, η Ιωάννα Φωκά - Μεταξά είχε πάρει θέση. «Να τη σηκώσει (σ.σ. τη σημαία) εφόσον οι νόμοι της πατρίδας αυτής το επιτρέπουν. Δεν μας απειλεί η πράξη, μας απειλεί η διχόνοια», είχε πει. «Η Ελλάδα υπήρξε πάντα τόπος που δεχόταν με ανοιχτές αγκάλες τους ξένους. Ηξερε να πάρει από τα προτερήματά τους, να αντιγράψει από τις τέχνες τους, να ζήσει μαζί τους. Ηδη στα χρόνια του Μίνωα, στην Κρήτη, υπήρχαν περί τις 36 φυλές. Οι Ελληνες είχαν δώσει στον θεό τους τον Δία το όνομα Ξένιος για κάποιο λόγο».

Η κ. Φωκά, εκτός από εγγονή του Μεταξά, είναι και η γιαγιά έξι εγγονών. Ισως η διαχείριση ενός ανομοιογενούς πλήθους με απρόβλεπτες διαθέσεις, έστω για μια μέρα, στον χώρο όπου κατοικεί, να ενείχε πλέον υπερβολικό ρίσκο.