Νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ: Από το κακό στο χειρότερο...

Του Μιχάλη Γκλεζάκου 

Διαβάζω και ξαναδιαβάζω τις προτεινόμενες αλλαγές για εισαγωγή στα ΑΕΙ και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί να συμβαίνει αυτό, να κάνουμε δηλαδή βήματα πίσω στην παιδεία, που αποτελεί την κρίσιμη παράμετρο για την ανασυγκρότηση που χρειαζόμαστε περισσότερο από κάθε άλλη φορά. 

Αλλά ας δούμε τις επερχόμενες αλλαγές:

(α) Με βάση τις προτιμήσεις των μαθητών Β΄ Λυκείου, θα χωρίζονται τα ΑΕΙ σε δύο κατηγορίες: Την Πρώτη κατηγορία που θα περιλαμβάνει τα τμήματα με τη μεγαλύτερη ζήτηση και τη Δεύτερη κατηγορία, στην οποία θα εντάσσονται εκείνα με τη χαμηλή ζήτηση. 

(β) Για να μπει κανείς στα ΑΕΙ της Πρώτης κατηγορίας θα παίρνει μέρος σε εξετάσεις πανελλήνιας εμβέλειας. Στη Β΄ κατηγορία όμως θα εγγράφεται χωρίς εξετάσεις, με βάση τον βαθμό του απολυτηρίου του.

Ας κάνουμε μια πρώτη στάση εδώ: Για τις σχολές της πρώτης κατηγορίας δεν θα υπάρχει πρόβλημα, διότι θα έχουν τους "καλούς" φοιτητές, οι οποίοι μάλιστα θα "βάζουν τα δυνατά τους", γιατί θα σπουδάζουν τα γνωστικά αντικείμενα που επιθυμούν. Επίσης, οι πτυχιούχοι αυτών των σχολών θα είναι αποδεκτοί στην αγορά εργασίας, γιατί θα έχουν αξιολογηθεί κατά την εισαγωγή τους στα αντίστοιχα ΑΕΙ και κατά κανόνα θα έχουν σπουδάσει γνωστικά αντικείμενα με σημαντική ζήτηση (εξ ου και οι πολλές προτιμήσεις). 

Τι γίνεται όμως με τους πτυχιούχους που θα καταταχθούν επισήμως πλέον στη δεύτερη κατηγορία; Όταν θα γυρεύουν δουλειά θα έχουν πάνω τους τη στάμπα του αποτυχημένου. Γιατί να προσλάβει μια επιχείρηση έναν τέτοιο πτυχιούχο και όχι κάποιον άλλο, της πρώτης κατηγορίας; Αν κάποιος έχει φοιτήσει σε σχολές Β΄ διαλογής είναι πιθανό να θεωρηθεί λιγότερο έξυπνος ή τεμπέλης κλπ και επομένως να αποδυναμώνεται η θέση του στην αγορά εργασίας. Εκτός αν προσλαμβάνεται ως εργαζόμενος Β΄ κατηγορίας και φυσικά με μισθό Β΄ κατηγορίας.

Αλλά το πρόβλημα με τους εισαγόμενους της Β΄ κατηγορίας δεν σταματά εδώ. Ποιος εγγυάται ότι ο βαθμός απολυτηρίου (με βάση τον οποίο θα γίνεται η εισαγωγή τους) θα αποτελεί δίκαιο κριτήριο αξιολογικής κατάταξης των μαθητών του λυκείου; Θα βαθμολογείται καλύτερα όποιος ασχολείται με την ουσία των παρεχόμενων γνώσεων ή όποιος παπαγαλίζει, όποιος είναι "το καλό παιδί", όποιος είναι γόνος τοπικών παραγόντων (κυρίως στις μικρές πόλεις και κωμοπόλεις), όποιος κάνει ιδιαίτερα με καθηγητές του λυκείου του; Μήπως θα δημιουργηθεί μια κατηγορία ´´ Β΄, δηλαδή μήπως ένα σημαντικό ποσοστό των φοιτητών στις σχολές Β΄ διαλογής θα προέρχεται από τους χειρότερους μαθητές Β΄ διαλογής; 

Επίσης, πως θα δουλέψουν τα ΑΕΙ με φοιτητές αυτού του επιπέδου; Θα μπορούν να κρατήσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο ποιότητας που προϋποθέτει ικανούς, εργατικούς, συνειδητοποιημένους και ευχαριστημένους φοιτητές; Τα ΑΕΙ που θα έχουν σχολές πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, πως θα λειτουργούν; Σε τι επίπεδο ποιότητας; Με τι στόχους; Με τι ερευνητικές επιδόσεις; Πως θα κατανείμουν τους πόρους τους μεταξύ των καλών και λιγότερο καλών σχολών τους; Δεν θα ακολουθήσει και η defacto κατηγοριοποίηση των διδασκόντων σε Α΄ και Β΄ διαλογής; Πόσο βιώσιμα θα είναι τα πανεπιστήμια αυτής της κατηγορίας;

Άφησα τελευταίο το πιο σημαντικό κομμάτι. Με το προτεινόμενο σύστημα εισαγωγής θα οδηγούμε κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες νέους σε σχολές που εκ των προτέρων θα θεωρούνται δευτέρας κατηγορίας. Θα τους προτρέπουμε δηλαδή να ξοδέψουν 4-6 χρόνια από τη ζωή τους και αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ από το οικογενειακό εισόδημα, για να πάρουν πτυχίο από τμήματα που είναι απαξιωμένα στη συνείδησή τους, που οδηγούν στην ανεργία και που με βάση το νέο σύστημα θα εντάσσονται επισήμως στη δεύτερη κατηγορία. Γιατί εξακολουθούμε να τα διατηρούμε; Γιατί δεν αποδεσμεύουμε τους πόρους που διαθέτουμε σε αυτά για να ενισχύσουμε τις σπουδές που αξίζουν τον κόπο;

Κλείνοντας θα πω το αυτονόητο: Ας σταματήσουμε επιτέλους να χρησιμοποιούμε τα παιδιά μας ως πειραματόζωα, στήνοντας ανόητα και στρεβλά συστήματα που μόνο επικοινωνιακούς στόχους εξυπηρετούν. Η σωστή Παιδεία πάει χέρι-χέρι με την αριστεία, τη σκληρή δουλεία, την καθιέρωση δομών που επιβάλλουν τον σεβασμό στην ποιότητα και τις επιστημονικές επιδόσεις. Η σωστή παιδεία καλλιεργεί την ανθρώπινη φύση, εξασφαλίζει την καλή επαγγελματική προοπτική και συμβάλλει αποφασιστικά στην κοινωνική ευημερία. 

* Ο κ. Μιχάλης Γκλεζάκος είναι καθηγητής ΑΕΙ