Επιζήμιο θεωρεί τον καπιταλισμό η πλειοψηφία των πολιτών

H έρευνα του «βαρόμετρου Εντελμαν» έρχεται να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στην παγκόσμια οικονομική και πολιτική ελίτ, ενώ εκείνη καταφθάνει στο χιονισμένο Νταβός για το ετήσιο Φόρουμ, καθώς οι πολίτες αμφισβητούν αν ο κόσμος όπως είναι σήμερα μπορεί να εγγυηθεί ένα καλό μέλλον.

kathimerini.gr

Ο καπιταλισμός στην παρούσα μορφή του κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Αυτή είναι η εκτίμηση της πλειονότητας των ανθρώπων ανά τον κόσμο, όπως προκύπτει από σχετική δημοσκόπηση που διεξήχθη ενόψει της έναρξης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Μια δημοσκόπηση που έρχεται για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου στην παγκόσμια οικονομική και πολιτική ελίτ, ενώ εκείνη καταφθάνει στο χιονισμένο αλλά και πανάκριβο χειμερινό θέρετρο της Ελβετίας, το εμβληματικό Νταβός. Πρόκειται για έρευνα του βαρόμετρου Εντελμαν, που εδώ και δύο δεκαετίες διεξάγει δημοσκοπήσεις μεταξύ δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και καταγράφει την εμπιστοσύνη τους ή τη δυσπιστία τους σε καίριους θεσμούς.

«Οι άνθρωποι αμφισβητούν το κατά πόσον ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι ο καλύτερος που μπορεί να τους εγγυηθεί ένα καλό μέλλον», τόνισε παρουσιάζοντας τη δυσοίωνη δημοσκόπηση ο Ντέιβιντ Μπερσόφ, ερευνητής της αμερικανικής εταιρείας ερευνών Edelman, υπογραμμίζοντας έμμεσα τη διεθνή διάσταση των πορισμάτων της. Η συγκεκριμένη δημοσκόπηση διεξήχθη μεταξύ 34.000 ανθρώπων σε 28 χώρες και καλύπτει ουσιαστικά το σύνολο του κόσμου από τις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες, όπως οι ευρωπαϊκές χώρες και οι ΗΠΑ, μέχρι τα διαφορετικά μοντέλα που εκφράζουν η Κίνα και η Ρωσία, που στον δυτικό κόσμο θεωρούνται αυταρχικά, αλλά και τον αναπτυσσόμενο κόσμο της Ασίας και της Αφρικής.

Προκύπτει, έτσι, πως κατά μέσον όρο το 56% των ερωτηθέντων ανά τον κόσμο εκτιμά πως έτσι όπως έχει διαμορφωθεί το καπιταλιστικό σύστημα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Και οι αρνητικές γνώμες για το καπιταλιστικό σύστημα πλειοψηφούν στις περισσότερες χώρες. Εξαιρέσεις μόνον η Αυστραλία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Νότια Κορέα, το Χονγκ Κονγκ και η Ιαπωνία, καθώς στις χώρες αυτές οι άνθρωποι δεν συμμερίζονται την άποψη ότι ο καπιταλισμός κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Φυσικά, οι αποκλίσεις μεταξύ χωρών ήταν μεγάλες, με τους ανθρώπους στην Ταϊλάνδη και στην Ινδία να δηλώνουν σε συντριπτικά ποσοστά, 75% και 74% αντιστοίχως, ότι θεωρούν επιζήμιο για την ανθρωπότητα το καπιταλιστικό σύστημα και τους Γάλλους να ακολουθούν τρίτοι, καθώς είναι δυσαρεστημένοι από τον καπιταλισμό σε ποσοστό 69%. Γενικότερα υψηλά ήταν τα ποσοστά των δυσαρεστημένων από το καπιταλιστικό σύστημα σε γεωγραφικές ζώνες που διαφέρουν μεταξύ τους από κάθε άποψη και συγκεκριμένα στις ευρωπαϊκές χώρες, στις χώρες του Κόλπου, της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Δεν λείπουν, βέβαια, οι επιμέρους διαφοροποιήσεις ως προς ορισμένες παραμέτρους, που σε μεγάλο βαθμό εξηγούνται από τις εκάστοτε συνθήκες των χωρών ή από τα κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά των ερωτηθέντων.

Οι Ασιάτες είναι, για παράδειγμα, πιο αισιόδοξοι από τους λαούς των υπόλοιπων ηπείρων σε ό,τι αφορά τις οικονομικές τους προοπτικές για το μέλλον. Σημαντικές ήταν, άλλωστε, οι αποκλίσεις μεταξύ των ερωτηθέντων αναλόγως του μορφωτικού και κοινωνικού τους επιπέδου, με τη μεσαία τάξη και τους αποφοίτους πανεπιστημίου να εκφράζουν περισσότερη εμπιστοσύνη στην υπάρχουσα κατάσταση των πραγμάτων κατ’ αντιδιαστολή με άτομα χαμηλότερης βαθμίδας εκπαίδευσης και μικρότερης επαγγελματικής εξειδίκευσης. Η δημοσκόπηση κάλυψε, άλλωστε, θέματα όπως η ανησυχία για την τεχνολογική πρόοδο και την ανασφάλεια στην αγορά εργασίας, τη δυσπιστία προς τα ΜΜΕ, αλλά και την αίσθηση πως οι εθνικές κυβερνήσεις δεν στέκονται στο ύψος των προκλήσεων της εποχής μας.

Iσχυρές επιφυλάξεις

Αναφερόμενοι στο «Βαρόμετρο Εντελμαν» οι ερευνητές που διεξήγαγαν τις σχετικές δημοσκοπήσεις ανά τον κόσμο και οι συντάκτες που συνέταξαν τα πορίσματά τους αποκάλυψαν πως αποφάσισαν να θέσουν το ερώτημα αν ο καπιταλισμός, όπως έχει διαμορφωθεί στην εποχή μας, κάνει περισσότερο κακό ή περισσότερο καλό.

Δήλωσαν συγκεκριμένα πως οι δημοσκοπήσεις των προηγούμενων ετών έφεραν επανειλημμένως στο φως μια εντεινόμενη αίσθηση της διεθνούς κοινής γνώμης ότι διευρύνεται ανησυχητικά η ανισότητα.

Αυτό στάθηκε καθοριστικό για να αποφασίσουν να διερευνήσουν κατά πόσον οι άνθρωποι ανά τον κόσμο εκφράζουν θεμελιώδεις επιφυλάξεις για τις καπιταλιστικές δημοκρατίες της Δύσης.

Και βέβαια διαπίστωσαν πως ισχύει ακριβώς αυτό που υποψιάζονταν, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ντέιβιντ Μπερσόφ, ερευνητής της αμερικανικής εταιρείας ερευνών Edelman. Οτι πράγματι πλειοψηφούν όσοι πιστεύουν πως σήμερα ο καπιταλισμός δεν εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον.

Η δημοσκόπηση «Βαρόμετρο Εντελμαν» άρχισε να διεξάγεται από το 2000 με στόχο να διερευνήσει κατά πόσον ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα η θεωρία του Αμερικανού συγγραφέα Φράνσις Φουκουγιάμα, ο οποίος μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ υποστήριξε πως η φιλελεύθερη καπιταλιστική δημοκρατία είχε κατισχύσει κάθε εναλλακτικής ιδεολογίας, σηματοδοτώντας το «τέλος της Ιστορίας». Η θεωρία του έχει έκτοτε επικριθεί από ειδικούς και μη.

Έντυπη