Η μεταφυσική του «Κέντρου»

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Ο κ. Τσίπρας πρόσθεσε μία ακόμη επιτυχία στο αποθεματικό της πρωτότυπης σκέψης με την οποία έχει διαπρέψει. «Για να βρούμε το Κέντρο πρέπει να πάμε αριστερά». Σιβυλλική η δήλωση, δεν έχω αντίρρηση. Στην καλύτερη περίπτωση ακούγεται σαν λογοπαίγνιο, από αυτά τα χαριτωμένα που παράγει το πηγαίο χιούμορ του. Στη χειρότερη, είναι μία ακόμη στροφή πολιτικής 360 μοιρών. Στην ακόμη χειρότερη, δεν είναι τίποτε. Μία ακόμη πιρουέτα του δαιμόνιου ηγέτη, ο οποίος σε μια φράση και σε σωστά ελληνικά κατάφερε να ικανοποιήσει τις δυνάμεις που συγκρούονται στο κόμμα του. Η σύνθεση, ως γνωστόν, είναι το μεγάλο όπλο των ηγετών. Ο Τσίπρας όμως, άθελά του, αποκάλυψε μια πραγματικότητα που διατρέχει την πολιτική σκηνή απ’ άκρη σ’ άκρη. Το «Κέντρο», όπως η «Δεξιά» ή η «Αριστερά», διαφέρει από τα σημεία του ορίζοντα κατά τούτο. Αν ο Βορράς ήταν, είναι και θα είναι Βορράς και σου τον δείχνει πάντα ο Πολικός Αστέρας, οι θέσεις στην πολιτική σκηνή εξαρτώνται από τις περιστάσεις και τη χρονική στιγμή. Αλλού ήταν το «Κέντρο» το 1964, επί «ανένδοτου», αλλού το 1981, επί «αλλαγής», και αλλού είναι σήμερα. Είναι η αφέλεια του Τσίπρα και είναι η αφέλεια της Γεννηματά, η οποία προσπαθεί να βρει το «Κέντρο» τηρώντας ίσες αποστάσεις από τα δύο «άκρα». Αποτυγχάνει καθ’ έξιν και κατ’ εξακολούθησιν. Κλασικό παράδειγμα και το αλήστου μνήμης Ποτάμι. Πίστεψε ότι το «Κέντρο» είναι ένα πακέτο από αρχές και ιδέες, μια οιονεί ιδεολογία, και εξαφανίστηκε.

Το «Κέντρο» δεν είναι γεωμετρικό σημείο ούτε πλατωνική ιδέα. Είναι μια δυναμική πραγματικότητα, εύπλαστη, αφού εξασφαλίζει την πολιτική εναλλαγή στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Βρίσκεται εκεί όπου βρίσκονται τα μεσαία στρώματα, οι ανάγκες τους και οι προσδοκίες τους. Όσοι, για παράδειγμα, αποπειράθηκαν να στιγματίσουν ως στροφή προς τα δεξιά την απώθηση της εισβολής, αριστεροί και φιλελεύθεροι, απέτυχαν. Η αποφασιστική στάση της κυβέρνησης Μητσοτάκη εξέφρασε τους φόβους και τις επιθυμίες των μεσαίων στρωμάτων. Αναφέρω το μεταναστευτικό, διότι προσφέρεται για ασκήσεις πολιτικής γεωμετρίας. Όσοι υπερασπίζονται τα ανοικτά σύνορα είναι αριστεροί ή φιλελεύθεροι. Όσοι θέλουν να πάνε οι μετανάστες από εκεί που ήρθαν είναι δεξιοί. Πού βρίσκεται το Κέντρο; Μάλλον θα πρέπει να το αναζητήσουμε στους κατοίκους της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου και του κέντρου της Αθήνας, στα «μεσαία στρώματα» που αντιλαμβάνονται το μεταναστευτικό ως βίωμα και όχι ως αφηρημένη ιδέα.

Η κυριαρχία του Μητσοτάκη στην πολιτική σκηνή οφείλεται στο γεγονός ότι η πανωλεθρία της πενταετίας ΣΥΡΙΖΑ κτύπησε πριν απ’ όλα τα μεσαία στρώματα. Και κατάλαβε πως το «Κέντρο» δεν είναι σημείο του ορίζοντα, ούτε μεταφυσική αρχή.