Απ’ τον Μακρυγιαννισμό στον Αυριανισμό

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Θύματα του Αυριανισμού δεν ήταν μόνον ο Χατζιδάκις, ο Τσαρούχης ή ο Ιόλας. Θύματα υπήρξαμε όλοι «εμείς». Οσοι πιστέψαμε ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει από τον λήθαργο της μοναξιάς της, όσοι αντιμετωπίζαμε τον πνευματικό τρωγλοδυτισμό ως απόστημα που κάποτε θα έσπαγε, όσοι θεωρούσαμε ότι η ευρωπαϊκή πορεία δεν είναι μόνο συρραφή θεσμών και είσπραξη επιδοτήσεων, αλλά παιδεία δημοκρατίας και πολιτισμού. Σε αυτούς επιτέθηκε με τον πιο βίαιο τρόπο ο Αυριανισμός, το πολιτισμικό ρεύμα που ίδρυσε η «Αυριανή» του μακαρίτη Γιώργου Κουρή. Διότι η «Αυριανή» δεν έβλαψε μόνον τους πολιτικούς ιστούς της χώρας. Εβλαψε κατεξοχήν την πολιτισμική της υπόσταση, απαξιώνοντας και περιθωριοποιώντας τις ελίτ, αντιμετωπίζοντας την παιδεία ως ασθένεια κάποιων περίεργων τύπων και αναγορεύοντας τη λεγόμενη λαϊκή ψυχή σε τρωγλοδύτη που δεν χρειαζόταν να μάθει γράμματα, αφού είχε πάντα το δίκιο με το μέρος της. Oλα αυτά τα υλικά προϋπήρχαν του βάρβαρου φύλλου, όμως αυτό τα ανέδειξε σε κυρίαρχα. Ας όψονται όσοι την ανέχθηκαν, της συμπαραστάθηκαν στο όνομα της δημοκρατίας και τη βοήθησαν επειδή τη φοβήθηκαν. Εμείς οι υπόλοιποι μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε ως μειονότητα στο περιθώριο μιας κοινωνίας που υιοθέτησε ως κυρίαρχη ιδεολογία τον Αυριανισμό.

Τη δικτατορία των συνταγματαρχών μπορεί να την ανέχθηκε η πλειονότητα του ελληνικού λαού, όμως η ίδια δεν κατάφερε να δημιουργήσει λαϊκή ιδεολογία. Αν και αντίπαλός της δεν ήταν ο λαός, αλλά οι ελίτ, πολιτικές και πνευματικές που πάλεψαν να φτιάξουν μια αστική Ελλάδα τη δεκαετία του ’60, η οποία υιοθετούσε και ό,τι δημιουργικό διέθετε η Αριστερά. Αυτό που δεν κατάφερε η χούντα το πέτυχε η δημοκρατία με τον Αυριανισμό. Ο Αυριανισμός κατασκεύασε ένα λαϊκό ιδίωμα που υπονόμευσε τους θεσμούς της δημοκρατίας με πιο αποτελεσματικό τρόπο από τα τεθωρακισμένα του Παττακού και χειραγώγησε το λεγόμενο «λαϊκό αίσθημα» με όπλα τον φθόνο και το αμόρφωτο θράσος. Ο κ. Μπαλτάς δεν θα τολμούσε να χαρακτηρίσει την αριστεία ρετσινιά σε ένα περιβάλλον που δεν είχε αναγάγει τον τρωγλοδυτισμό σε αρετή.

Δεν χρειάζεται να προσθέσω πως αυτό που ζούμε σήμερα το χρωστάμε εν πολλοίς στον Αυριανισμό. Από το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο της πολιτικής ηγεσίας έως το δύσμορφο εκτόπλασμα που ονομάζουμε κοινωνία, στην πραγματικότητα όμως είναι ένα συνονθύλευμα ατόμων που συμβιούν καταναγκαστικά και τους συνδέουν μόνον ο φθόνος και η καχυποψία. Αν δεν υπήρχε ο Μακρυγιαννισμός, η θρησκεία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, θα έλεγα ότι ο Γιώργος Κουρής υπήρξε ο μεγάλος προφήτης της μεταπολίτευσης. Πάντως, δεν είναι τυχαίο ότι και ο Μακρυγιαννισμός και ο Αυριανισμός δικαιώθηκαν την ίδια εποχή.