Μεγαλώνει πάλι η τρύπα του όζοντος

Μέχρι πέρυσι ήταν πολύ περιορισμένη η τρύπα του όζοντος. Τώρα οι ειδικοί λένε ότι παρατηρούν μία από τις σοβαρότερες οπισθοχωρήσεις στο στρώμα του όζοντος των τελευταίων 15 ετών. Αιτία γι’ αυτήν την εξέλιξη δεν είναι μόνο τα ζημιογόνα χημικά, σύμφωνα με δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel.

Mία από τις βαθύτερες και μεγαλύτερες τρύπες στο όζον βρίσκεται πάνω από την Ανταρκτική. Έχει φτάσει τη μέγιστη επέκτασή της, σύμφωνα με την υπηρεσία ελέγχου της ατμόσφαιρας στην αγγλική πόλη Ρέντινγκ. Η τρύπα φέτος μοιάζει με αυτήν του 2018, που επίσης ήταν εξαιρετικά μεγάλη, υπογραμμίζει ο επικεφαλής της οργάνωσης, Βίνσεντ Χένρι Πόιτς. Το στρώμα του όζοντος βρίσκεται σε ύψος 15 έως 35 χλμ. στη στρατόσφαιρα. Προστατεύει τη ζωή στη γη από τις βλαπτικές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου. Εδώ και δεκαετίες όμως κάθε άνοιξη σχηματίζεται πάνω από την Ανταρκτική μια τρύπα του όζοντος. Συνήθως σχηματίζεται τον Αύγουστο και φτάνει στο μέγιστο εύρος της τον Οκτώβριο, ενώ ξανακλείνει τον Δεκέμβριο. Η τρύπα του όζοντος είναι γνωστή από το 1985, και το 1995 είχε δοθεί το Νομπέλ Χημείας για τον εντοπισμό και την έρευνά της. 

Η κατάσταση φέτος δείχνει πόσο σημαντικό είναι το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για την απαγόρευση των ουσιών που βλάπτουν το όζον. Πολυάριθμες χώρες είχαν δεσμευτεί το 1987, υιοθετώντας τη σχετική συμφωνία να απαγορεύσουν σταδιακά την παραγωγή τέτοιων χημικών που βρίσκονται σε ψυγεία, σπρέι και πυροσβεστήρες. Το 2019 έγινε ωστόσο γνωστό ότι οι επιχειρήσεις στην Κίνα αδιαφορούν για τις συνέπειες των χημικών και από το 2013 οι επιστήμονες διαπιστώνουν αύξηση των εκπομπών τους. 

Το μέγεθος της τρύπας του όζοντος πάντως δεν εξαρτάται μόνο από τα χημικά αυτά, αλλά και από τις διακυμάνσεις των πόλων και τη θερμοκρασία στη στρατόσφαιρα. Τον Σεπτέμβριο του 2019 η τρύπα του όζοντος ήταν μικρότερη απ’ ότι τα τελευταία 30 χρόνια, με βάση τις ιδιαίτερες μετεωρολογικές συνθήκες. 

Η τάση μακροπρόθεσμα είναι να επιβραδυνθεί η αποδόμηση του στρώματος του όζοντος στη διάρκεια της άνοιξης στην Ανταρκτική. Οι επιστήμονες ελπίζουν έτσι πως σταδιακά, τις επόμενες δεκαετίες, η τρύπα θα κλείσει εντελώς.