Κουβεντιάζοντας για το «Τελευταίο σημείωμα» του Π. Βούλγαρη

kathimerini.gr

ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΜΠΗΣ

Πρωτομαγιά του 1944. Διακόσιοι κρατούμενοι των φυλακών Χαϊδαρίου μεταφέρονται στο σκοπευτήριο της Καισαριανής και εκτελούνται ως αντίποινα για τη δολοφονία ενός υψηλόβαθμου αξιωματικού των ναζί στην Πελοπόννησο. Μαζί τους ήταν και ο Ναπολέων Σουκατζίδης, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος, κομμουνιστής, υψηλής μόρφωσης, πολύγλωσσος και... πρωταγωνιστής (μέσω του Ανδρέα Κωνσταντίνου) του τελευταίου φιλμ του Παντελή Βούλγαρη με τίτλο «Το τελευταίο σημείωμα». Στη χθεσινή δημοσιογραφική προβολή της ταινίας, η οποία θα κυκλοφορήσει την επόμενη Πέμπτη στις αίθουσες, βρέθηκε τόσο ο σπουδαίος κινηματογραφιστής όσο και η Ιωάννα Καρυστιάνη, με την οποία υπογράφουν από κοινού το σενάριο.

«Ηταν μια ηθική υποχρέωση απέναντι στους 200 της Καισαριανής και ειδικά στον Ναπολέοντα, η ιστορία του οποίου δεν πρέπει να λησμονηθεί. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους που πάλεψαν και πέθαναν· για τις πολιτικές τους επιλογές, αλλά κυρίως για την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπισαν όλη αυτή την αγριότητα», ανέφερε ο κ. Βούλγαρης σχετικά με τους λόγους που τον ώθησαν να κάνει την ταινία. Η Ιωάννα Καρυστιάνη από την πλευρά της στάθηκε στην ανάγκη της «διεκδίκησης του δικαιώματος στη μνήμη», ενώ εξέφρασε την ελπίδα η ταινία να αγγίξει τους ανθρώπους και να αποτελέσει έναυσμα ώστε να ψάξουν περισσότερο και να ενημερωθούν για τα πολύ σημαντικά γεγονότα εκείνης της εποχής. «Η ταινία αυτή δεν θέλουμε να είναι άλλη μια “έξυπνη” εφαρμογή στο κινητό· θέλουμε το κοινό να αισθανθεί την ουσία της», μας είπε χαρακτηριστικά.

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της ταινίας είναι η σχέση μεταξύ του Σουκατζίδη, ο οποίος λόγω της μόρφωσής του εκτελούσε χρέη διερμηνέα στο Χαϊδάρι, και του Γερμανού διοικητή Καρλ Φίσερ. «Εδώ πρόκειται για μια σχέση συμπάθειας και ταυτόχρονα μίσους από την πλευρά του Φίσερ. Μην ξεχνάμε πως πρόκειται για τη σύγκρουση δύο κόσμων, η οποία λάμβανε χώρα εξίσου και μέσα στα στενά όρια της φυλακής. Επιπλέον η ιστορική έρευνα για όλα αυτά τα γεγονότα και τα πρόσωπα δεν είναι καθόλου εύκολη, μιας και οι Γερμανοί φρόντισαν να καταστρέψουν όλα τα αρχεία, πριν από την αποχώρησή τους από την Ελλάδα». Αξίζει να σημειωθεί πως τα γυρίσματα της φυλακής έγιναν όλα στα Χανιά, όπου το σκηνικό ήταν πρόσφορο, με τη συνδρομή των ντόπιων να είναι ανεκτίμητη, όπως τόνισαν και οι δύο δημιουργοί της ταινίας.