Εξετάσεις στον σουσουδισμό

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Μπορεί ο μαθητής να μην έχει σχέση με το βιβλίο, σε οποιαδήποτε μορφή του, μπορεί να δυσκολεύεται στην κατανόηση κειμένου. Μπορεί να βαριέται το διάβασμα, μπορεί να μην έχει την υπομονή να φθάσει ώς την τελευταία σελίδα ενός βιβλίου και γι’ αυτό δεν το ανοίγει καν. Μπορεί στο σπίτι του να μην υπάρχει το έπιπλο που λέγεται «βιβλιοθήκη», μπορεί να μπαίνει στο βιβλιοπωλείο μόνο για να αγοράσει κάνα γκάτζετ. Όταν όμως έρθει η ημέρα της κρίσης, για να σώσει την ψυχή του οφείλει να ξεχάσει την πραγματικότητα της ζωής, τις επιθυμίες του, τις απόψεις του, προκειμένου να υποκλιθεί, σαν καλός μαθητής που είναι, στους καλούς τρόπους του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Γι’ αυτό και το μάθημα το λένε «Έκθεση Ιδεών». Άλλο η πραγματικότητα και άλλο οι ιδέες. Αλλο η ψυχούλα της μαντάμ Σουσούς και του Βύθουλα και άλλο οι καλοί τρόποι που την ανάγκαζαν να λέει το «ζερό» «ζερόμ». Όταν γράφεις Εκθεση Ιδεών, πρέπει να είσαι ευπρεπής. Η ευπρέπεια πάνω απ’ όλα. Οφείλεις να λες ότι το διάβασμα είναι για σένα εξίσου απαραίτητο με τον αέρα που αναπνέεις και η ποίηση σε θεραπεύει από τη δύσπνοια. Θα βάλεις τα καλά σου, θα πιάσεις το πιρούνι με το αριστερό και το μαχαίρι με το δεξί και δεν θα μασάς με το στόμα ανοιχτό.

Όταν είδα το φετινό θέμα στην Έκθεση Ιδεών –κείμενο για το πόσο καλό πράμα είναι το διάβασμα–, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα είναι ότι είναι ένα εξαιρετικό διαβατήριο για την ανώτατη εκπαίδευση και τα περαιτέρω. Για να πετύχεις, πρέπει να μάθεις να υποκρίνεσαι, να τηρείς τους τύπους και να λες ψέματα. Να παριστάνεις ότι σου είναι απαραίτητο το διάβασμα, ενώ ποτέ κανείς τόσα χρόνια δεν σου έμαθε πως είναι απαραίτητο. Θα το θεωρήσεις απαραίτητο μόνον όσο χρειάζεται για να περάσεις το μάθημα. Και μετά απορούμε πώς οι λέξεις που κυκλοφορούν στον δημόσιο χώρο δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, την οποία υποτίθεται εκφράζουν. Υποκριτές με δίπλωμα, που λένε. Μια από τις ερωτήσεις που καλούνται να απαντήσουν οι εξεταζόμενοι είναι: «Ποιο ρόλο έχει η ποίηση στη ζωή σας;». Αναρωτιέμαι πόσοι θα απαντήσουν μονολεκτικά «κανέναν» και πώς θα βαθμολογηθούν. Αν, όμως, αραδιάσουν πέντε καλοβαλμένα στερεότυπα, τότε μπορεί να πιστέψουν ότι έγιναν και οι ίδιοι λογοτέχνες.

Στην περίπτωση, το θέμα δεν είναι η ανύπαρκτη σχέση του σχολείου με τη λογοτεχνία. Απόδειξη της ανυπαρξίας είναι ότι ακόμη και το κείμενο που παρουσιάστηκε ως θέμα της έκθεσης –κείμενο του Θ. Γρηγοριάδη, που δημοσιεύθηκε στον ημερήσιο Τύπο– προτείνεται σε διασκευή, όπως σημειώνουν οι εξεταστές. Προφανώς, ήθελαν να το κάνουν πιο εύπεπτο και καταλληλότερο για τις ερωτήσεις τους. Στην περίπτωση, το θέμα είναι η εκπαίδευση στον υποκριτικό λόγο, τον σουσουδισμό, ο οποίος καλύπτεται από τον πομπώδη τίτλο «Έκθεση Ιδεών».