Όταν ο Σεπτέμβριος έγινε Σε-μ-πτέβρης

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

«…παραγωγική αναδιάρθρωση των δομών σε συνδυασμό με κοινωνικές διαδικασίες που μέσω των αναδιανομών και της συναίνεσης των φορέων εξασφαλίζουν τη δομική συνοχή και συναίνεση…» Το απόσπασμα υπογράφει ο Άκης Τσοχατζόπουλος. Είναι η δική μου συμμετοχή στο χθεσινό μνημόσυνο του κόμματος που μεταμόρφωσε την Ελλάδα. Αισθάνθηκα την ανάγκη να το καταθέσω όταν διεπίστωσα ότι ενώ οι εορτάζοντας ανέφεραν σωρηδόν τα επιτεύγματα του ελληνικού σοσιαλισμού, παρέλειψαν να υπενθυμίσουν αυτό που εγώ θεωρώ μείζον. Όχι, δεν εννοώ τον Άκη. Εννοώ τη μεταμόρφωση της γλώσσας. Η παράλειψη εξηγείται από το γεγονός ότι η γλώσσα αυτή έχει καθιερωθεί ως η «κοινή» του δημόσιου λόγου, με συνέπεια να περνάει πλέον απαρατήρητη. Έχουμε ξεχάσει πότε αρχίσαμε να μιλάμε έτσι, διότι το θεωρούμε φυσιολογικό να μιλάμε έτσι. Όταν λέμε ότι η Ελλάδα έγινε ΠΑΣΟΚ εννοούμε ότι η Ελλάδα μιλάει πλέον την πασοκική, ασχέτως πολιτικών ή ιδεολογικών προδιαγραφών.

Διαβάζοντας με προσοχή το απόσπασμα διαπιστώνει κανείς ότι καμία λέξη δεν ξεχωρίζει. Όλες είναι γνωστές, η σύνταξη μοιάζει φυσιολογική, όμως όλες μαζί, βαλμένες η μία δίπλα στην άλλη προκαλούν την αίσθηση ενός νεφελώματος το οποίο μοιάζει με γλώσσα χωρίς να μεταφέρει κάποια συγκεκριμένη σημασία. Ποιες είναι οι «κοινωνικές» διαδικασίες; Ποιοι είναι οι φορείς που εξασφαλίζουν τη «δομική συνοχή» και τη «συναίνεση»; Οι σημασίες λιώνουν από τη μεταρρυθμιστική θερμότητα του ομιλητή. Είναι η ίδια θερμότητα με την οποία ο Αντρέας είχε μετονομάσει τον «ανασχηματισμό» σε «αναδόμηση». Την εποχή εκείνη οι δομές προκαλούσαν ρίγη συγκινήσεως.

Υπάρχει ο προοδευτικός λυρισμός. Υπάρχει και ο προοδευτικός σοφολογιωτατισμός. Συναντιούνται στις 3 του Σε-μ-πτέβρη. Ηταν ο κωδικός εισόδου στο σύστημα της Νέας Ελλάδας, όταν η πασοκική δεν είχε γίνει κοινή. Όταν είχε ακόμη πολιτικά χαρακτηριστικά. Στη διάρκεια των 46 αυτών ετών κατάφερε να κυριαρχήσει, πέρασε στην εκπαίδευση, φώλιασε στα σχολικά βιβλία, γενιές δασκάλων έμαθαν να τη μιλούν, με αποτέλεσμα να γίνει υπερκομματική, όπως οφείλει να είναι καθετί το εθνικόν. Και το ΠΑΣΟΚ, μαζί με τα δικαιώματα της πνευματικής της ιδιοκτησίας έχασε και τη σάρκα του. Έγινε πνεύμα ου την μνήμην επετελέσαμεν χθες. Ο ΣΥΡΙΖΑ το κατάπιε, μόνον που τα παιδιά δεν είχαν μάθει καλό συντακτικό στο σχολείο, με αποτέλεσμα η δομή να θυμίζει παπαγαλία. Σ’ αυτά τα χρόνια η κοινή μας ζωή απελευθερώθηκε από το βάρος της σημασίας των λέξεων, κοινώς από τα φριχτά δεσμά που τις συνδέουν με πράξεις και έργα. Οι λέξεις έχασαν την ευθύνη τους. Με αποτέλεσμα να φτάσουμε στη σημερινή αγλωσσία.