Η εκδίκηση της Ψωροκώσταινας

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Κάτι τέτοιες στιγμές είναι δύσκολο να οργανώσεις τη σκέψη σου και να σκεφτείς λογικά. Τη στοιχειώνουν οι εικόνες που τη βομβαρδίζουν από χθες τη νύχτα. Πώς να διαπραγματευθείς με το αδιανόητο; Κι όταν βάλεις το μυαλό σου να δουλέψει για να περιγράψεις το αδιανόητο αισθάνεσαι σαν έντομο που έπεσε στον ιστό της αράχνης. Είναι δυνατόν δύο συρμοί να βρεθούν αντιμέτωποι στην ίδια σιδηροτροχιά; Ανθρώπινο λάθος; Αφηρημάδα; Αδιαφορία; Φονική αμέλεια; Μήπως το αίσθημα της ατομικής ευθύνης έχει τόσο ατροφήσει ώστε το «εντάξει, μωρέ, τι έγινε» να έχει αναγορευθεί σε ηθική επιταγή; Και μετά έρχονται βροχή οι πληροφορίες που σου δείχνουν ότι αυτό το ανθρώπινο λάθος έγινε σε ένα περιβάλλον που ήταν έτοιμο να το γεννήσει. Χιλιόμετρα ολόκληρα χωρίς φωτεινούς σηματοδότες, επικοινωνία μέσω κινητών τα οποία δεν λειτουργούν όταν ο συρμός είναι μέσα σε σήραγγα. Ένα αυτοκίνητο των 20.000 ευρώ διαθέτει σύστημα προειδοποίησης. Ένα έξυπνο κινητό μπορεί να εντοπίσει τη διαδρομή πλοίου σε οποιοδήποτε σημείο της υδρογείου. Και τώρα συρμοί που κινούνται με 200 χιλιόμετρα την ώρα λειτουργούν σε υποδομές και με τεχνολογία της εποχής που στον Μπράλο κατέβαιναν οι επιβάτες για να βγάλει ο σιδηρόδρομος την ανηφόρα. Διαφθορά; Από το 2000, λέει, είχαν προμηθευτεί σύγχρονα συστήματα πλοήγησης, τα οποία όμως δεν λειτούργησαν ποτέ. Και όλα αυτά στη μία και μοναδική μεγάλη γραμμή του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, με μερικά παρακλάδια.

Αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να ζουν σηκώνοντας το βάρος της ενοχής. Εδώ ένας ευσυνείδητος γιατρός που αισθάνεται ότι δεν έκανε όσα έπρεπε για να σώσει τον ασθενή του δυσκολεύεται να το αντέξει. Όλοι αυτοί που όλα αυτά τα χρόνια, πάνω από είκοσι συναπτά, δεν φρόντισαν να δημιουργήσουν τις συνθήκες που θα μπορούσαν να αποτρέψουν ένα τόσο χοντροκομμένο δυστύχημα. Είναι μια από τις σπάνιες φορές που η λέξη τραγωδία διεκδικεί την κυριολεξία της. Δεν είναι μόνον ο αριθμός των νεκρών, ως επί το πλείστον νέων ανθρώπων, ούτε ο χορός των δικών τους που θρηνούν. Είναι κυρίως η σχέση του δυστυχήματος με τη συλλογική μας μοίρα. Μια γυαλιστερή επιφάνεια που λίγο να την ξύσεις βρίσκεις ένα σαράβαλο. Φίλοι ιστορικοί υποστηρίζουν πως το απηρχαιωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο είναι χαρακτηριστικό της αδυναμίας εκσυγχρονισμού. Φτιάξαμε αυτοκινητοδρόμους, αεροδρόμια, λιμάνια. Όμως αφήσαμε στην τύχη του τον σιδηρόδρομο. Ίσως επειδή τον θεωρούσαμε το μεταφορικό μέσο της Ψωροκώσταινας. Για να μιλήσουμε με όρους τραγωδίας, η εκατόμβη στα Τέμπη είναι η εκδίκηση της Ψωροκώσταινας. Με τον πιο σκληρό τρόπο: θυσιάζοντας τα «ακροθίνια» της ζωής μας, αυτά που θυσίαζαν στους θεούς, τους πρώιμους καρπούς, τους νέους. Επιφυλάσσομαι να αναφερθώ στην πολιτική διάσταση της τραγωδίας.