Η κοινοτοπία της αναξιοκρατίας

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Ο Νίκος Φίλης χθες στη Βουλή συνέκρινε τις σημερινές εκδηλώσεις οργής με τις καταστροφές του 2008. Κλείνουν τους δρόμους, σπάνε, καίνε, και «πλακώνονται με την αστυνομία». Αυτό το τελευταίο δεν είναι η μόνη διαφορά από το 2008, αφού τότε η αστυνομία απαξιούσε να «πλακωθεί» με τους βανδάλους. Υπάρχει και μια ακόμη πιο ουσιαστική. Η ελληνική κοινωνία το 2008 παρακολουθούσε άφωνη και τρομαγμένη την αγριότητα. Σήμερα απλώς προσπαθεί να συνεχίσει τη ζωή της και να αφομοιώσει το πένθος της. Η πλειονότητα ξέρει πως η οργή δεν πρόκειται να την βοηθήσει ούτε να την παρηγορήσει. Σηκώνει τους ώμους της αδιάφορη όταν ακούει τον Νίκο Φίλη και τους ομοίους του να ονειρεύονται μια γενικευμένη καταστροφή δι’ ίδιον όφελος. Ομάδες που δεν συνιστούν πλήθος απ’ όπου κι αν το πάρεις. Περίπου όσοι και πριν τρία χρόνια ζητούσαν τη δικαίωση του Κουφοντίνα. Αναρωτιέμαι πόσοι απ’ αυτούς, αν μπορούσαν, θα δέχονταν ασμένως να βρεθούν στη θέση του σταθμάρχη. Να έχουν προσληφθεί με τις ίδιες διαδικασίες, τα ίδια προσόντα, και το ίδιο ατροφικό αίσθημα ευθύνης. Η «ευθύνη» είναι λέξη που έχει περιπέσει σε αχρησία. Οσο για την «ηθική» που την προϋποθέτει, αυτήν ας την αφήσουμε στους συντηρητικούς μαζί με το αίσθημα του καθήκοντος και τις υποχρεώσεις. Ο Σατωβριάνδος, όπως γράφει στις «Αναμνήσεις από το επέκεινα», πάντα έβαζε το καθήκον μπροστά από τα δικαιώματα. Στην κοινωνία μας η σχέση έχει αντιστραφεί. Η ευθύνη των πολιτικών είναι ότι δεν έχουν το σθένος για να επανορθώσουν τη βλάβη η οποία είναι ανήκεστος πλέον.

Στην απεργία της Τετάρτης διάβασα ότι συμμετέχει και η Διδασκαλική Ομοσπονδία. Υποθέτω ότι και αυτοί είναι οργισμένοι με την αναξιοκρατία που αποδείχθηκε δολοφονική. Και βέβαια δεν τους περνάει απ’ το μυαλό η σχέση της αναξιοκρατίας με την αξιολόγηση στην οποία αντιστάθηκαν για τους εαυτούς τους, αλλά την απαιτούν για τους άλλους. Και μπορεί οι δικοί τους ανάξιοι να μην προκαλούν θανατηφόρα ατυχήματα, περνούν όμως στη νέα γενιά τη νοοτροπία που μπορεί να τα προκαλέσει, όταν βρεθεί σε θέση ευθύνης χωρίς να ξέρει τι σημαίνει η λέξη ευθύνη. Η κοινοτοπία της οργής δεν παράγει κοινωνική υπεραξία. Κατά συνέπειαν δεν παράγει ούτε πολιτική. Δεν περιμένω να το αντιληφθούν όσοι προσπαθούν να την αξιοποιήσουν πολιτικά. Η αντιπολίτευση αναλώνεται στην ανακύκλωσή της. Και βέβαια, επειδή η πολιτική της νοημοσύνη έχει αποδειχθεί ελλειμματική δεν αντιλαμβάνεται ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο προσβάλλει το ειλικρινές αίσθημα του πένθους που μας διακατέχει. Η ελληνική κοινωνία είναι κουρασμένη από την ίδια της την οργή που κάποτε πίστεψε ότι θα δώσει λύση στα αδιέξοδά της. Είναι κουρασμένη και από την κοινοτοπία της αναξιοκρατίας. Το ερώτημα είναι αν της έχουν απομείνει δυνάμεις για να την αντιμετωπίσει.