Δεν θέλουν και, κυρίως, δεν μπορούν

Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η Ελλάδα χάνει οριστικά το στοίχημα της επιτυχημένης προσαρμογής.

Του ευρωβουλευτή της ΝΔ Γιώργου Κύρτσου

Η περασμένη Τετάρτη ήταν εξαιρετικά διδακτική για τη νοοτροπία των νέων υπουργών και τον πολιτικό σχεδιασμό τους. Με μια ομοβροντία δηλώσεων προετοίμασαν το έδαφος για την υλοποίηση του «προγράμματος της Θεσσαλονίκης» και άλλων μέτρων που έχουν στόχο την ακύρωση της προσαρμογής που έγινε, με προβληματικό τρόπο, από την κυβέρνηση Σαμαρά.

Όπως ήταν φυσικό, το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου εκτοξεύτηκε στα ύψη, τα έγκυρα διεθνή ΜΜΕ γέμισαν αναλύσεις και προειδοποιήσεις για την αύξηση της πιθανότητας του Grexit και στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σήμανε πολιτικός συναγερμός. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι η ελληνική οικονομία θα πάει από το κακό στο χειρότερο μέχρις ότου φτάσουμε σε ένα οριακό σημείο –πολλοί το τοποθετούν τον Ιούλιο του 2015–, οπότε θα αποφασιστεί η τύχη της. Στην καλύτερη περίπτωση, θα υπάρξει συνεννόηση με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές, οπότε θα επιχειρηθεί ένα νέο οικονομικό ξεκίνημα σε πολύ χειρότερες συνθήκες. Υπάρχει όμως και το κακό σενάριο, που στηρίζεται σε ένα πολιτικό ατύχημα, το οποίο μπορεί να προκαλέσει τη χρεοκοπία του ελληνικού Δημοσίου και το πολυσυζητημένο Grexit.

Μηδενικό δυναμικό

Κατά την άποψή μου, η νέα κυβέρνηση έχει μηδενικό μεταρρυθμιστικό δυναμικό. Η πολιτική της σύνθεση αποτελείται από ένα μείγμα αγωνιστών της Αριστεράς που δεν έχουν σχέση με τη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα, πανεπιστημιακών με καλά βιογραφικά, οι οποίοι όμως είναι αμφίβολο ότι μπορούν να λύσουν συγκεκριμένα προβλήματα, πρώην συνδικαλιστικών στελεχών και πρώην εκφραστών του ΠΑΣΟΚ των παροχών μέχρι τελικής οικονομικής πτώσης και πονηρών δεξιόστροφων λαϊκιστών. Υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις στελεχών με σημαντική επαγγελματική και κοινωνική διαδρομή.

Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε μείνει αρκετά χρόνια πίσω στον ενδοευρωπαϊκό ανταγωνισμό, που στηρίζεται στην επιτυχημένη προσαρμογή σε ένα πλαίσιο που έχει συμφωνηθεί από κοινού. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, πρώην μνημονιακές χώρες, διαθέτουν τα δεκαετή ομόλογά τους στις διεθνείς αγορές με επιτόκια της τάξης του 1,3% και 2,4% αντίστοιχα, ενώ τα ελληνικά κινούνται πάνω από το 10%. Οι περισσότερες πρώην κομμουνιστικές χώρες έχουν περάσει και αυτές με επιτυχία από σκληρά προγράμματα προσαρμογής και αναπτύσσονται ήδη ικανοποιητικά έως δυναμικά. Η Λετονία και η Λιθουανία πέρασαν από τα προγράμματα προσαρμογής στο ευρώ, ενώ η Πολωνία είναι το νέο success story, εφόσον αύξησε το ΑΕΠ της κατά τα χρόνια της κρίσης σε ποσοστό ανάλογο με τη μείωση του ελληνικού ΑΕΠ.

Παρακολουθώντας τις δηλώσεις των νέων υπουργών αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργικής προσαρμογής στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Θα παρακολουθήσουμε μια μεγάλη πολιτική διαπραγμάτευση μεταξύ της τρόικας και της κυβέρνησης, στο ανώτατο επίπεδο, ενώ παράλληλα η πραγματική οικονομία θα εξελίσσεται, αναγκαστικά, από το κακό στο χειρότερο. Απλά έχουμε μάθει να μη μας τρομάζουν ζητήματα που μέχρι πριν από δύο χρόνια αντιμετωπίζονταν σαν σήματα κινδύνου της οικονομίας. Η Ελλάδα είναι εκτός αγορών και θα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αυτή την κατάσταση, το ασφαλιστικό έλλειμμα βρίσκεται εκτός ελέγχου, τα έξοδα του Δημοσίου περιορίζονται μήνα με το μήνα, οι καταθέσεις υποχωρούν προς τα 150 δισ. ευρώ, το κατώτατο σημείο που παρατηρήθηκε στην κρίση του Μαΐου του 2012, η αγορά δεινοπαθεί και τα «κόκκινα» δάνεια τραβάν την ανηφόρα.

Σε αυτή την εικόνα κρίσης η νέα κυβέρνηση «απαντά» με την ανακοίνωση παροχών που είναι πρακτικά αδύνατο να πραγματοποιηθούν, ματαίωση μεταρρυθμίσεων και προγραμματισμένων ιδιωτικοποιήσεων και διαβεβαιώσεις ότι δεν έχουμε ανάγκη κανέναν και μπορούμε, σε γενικές γραμμές, να κάνουμε ό,τι θέλουμε.

Πρώτα θα γελάσουμε

Ο υπουργός που θα δώσει τις περισσότερες ειδήσεις το επόμενο διάστημα είναι ο αρμόδιος για τα οικονομικά και τη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές, καθηγητής κ. Βαρουφάκης. Μέσα σε λίγες μέρες διαβεβαίωσε τους Ευρωπαίους φορολογούμενους ότι έδωσαν υπερβολικά πολλά στην Ελλάδα και πως δεν χρειάζεται να αναλάβουν πρόσθετα βάρη. Υποστήριξε επίσης ότι το ελληνικό Δημόσιο δεν χρειάζεται τα 7 δισ. ευρώ, η καταβολή των οποίων καθυστερεί λόγω της μη ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, και πως δεν ενδιαφέρεται για τις επόμενες δόσεις, εφόσον το ζητούμενο είναι ένα νέο οικονομικό πρόγραμμα που θα περιορίζει το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους του ελληνικού Δημοσίου.

Ο κ. Βαρουφάκης συμπληρώνει τις ενδιαφέρουσες αλλά πολιτικά ανεδαφικές θεωρίες του για το ελληνικό χρέος με διαβεβαιώσεις ότι θα δημιουργηθεί σύντομα το κατάλληλο οικονομικό και επιχειρηματικό κλίμα για να προχωρήσουν οι επενδύσεις –συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικοποιήσεων– και να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη.

Kι ενώ ο νέος «τσάρος» της οικονομίας προσπαθεί να κερδίσει χρόνο μέσα από γενικές διατυπώσεις που ελάχιστους συνομιλητές της Ελλάδας ενδιαφέρουν, άλλοι ισχυροί υπουργοί ξεδιπλώνουν την κυβερνητική πολιτική δημιουργώντας πρόσθετα εμπόδια στη συνεννόηση με τους εταίρους και την αναγκαία προσαρμογή.

Ο υπερυπουργός Οικονομίας, Ναυτιλίας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καθηγητής κ. Σταθάκης ανακοίνωσε ουσιαστικά τη ματαίωση της ιδιωτικοποίησης των περιφερειακών αεροδρομίων, η οποία θα εξασφάλιζε άμεσα έσοδα 1,2 δισ. ευρώ στο δημόσιο ταμείο. Βασικός επενδυτής θα ήταν ο γερμανικός όμιλος Fraport AG, ο οποίος διαχειρίζεται και το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης. Με τη δήλωσή του ο κ. Σταθάκης πέτυχε ένα τριπλό χτύπημα εις βάρος της οικονομίας. Στέρησε σημαντικά έσοδα και επενδύσεις από το ελληνικό Δημόσιο, επιδείνωσε τις σχέσεις με τη Γερμανία, που αποτελεί και την οικονομικά σημαντικότερη χώρα της Ευρωζώνης, και ανέκοψε την ανοδική δυναμική του ελληνικού τουρισμού, εφόσον οι Γερμανοί, εάν στερηθούν τη μεγάλη επενδυτική ευκαιρία, μπορεί να αποκτήσουν άλλες προτεραιότητες για τους τουριστικούς προορισμούς. Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ενώ ο κ. Σταθάκης δεν δίστασε να πετάξει το γάντι στους Γερμανούς, άφησε να εννοηθεί ότι οι παραχωρήσεις των εθνικών οδών στη λεγόμενη διαπλοκή δεν απασχολεί την κυβέρνηση, η οποία τάσσεται υπέρ της ολοκλήρωσης των έργων.

Αναφέρουμε την πρωτοβουλία του κ. Σταθάκη γιατί υποτίθεται ότι ανήκει στην πτέρυγα των ρεαλιστών, ενώ ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Λαφαζάνης και ο αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας κ. Δρίτσας ανακοίνωσαν την επιβράδυνση ή τη ματαίωση άλλων ιδιωτικοποιήσεων χωρίς να δημιουργήσουν εντυπώσεις, εφόσον θεωρούνται και οι δύο στελέχη της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ.

Την κατάσταση περιέπλεξε ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων κ. Στρατούλης, ο οποίος ανακοίνωσε μέτρα υπέρ των συνταξιούχων ύψους 2 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχει ήδη ένα ασφαλιστικό έλλειμμα που ξεπερνά κατά 2 δισ. ευρώ τον προγραμματισμό ελληνικής κυβέρνησης-τρόικας. Σε απλά ελληνικά, μας ζητάνε να μειώσουμε τουλάχιστον κατά 2 δισ. το ασφαλιστικό έλλειμμα, το οποίο στοιχίζει στον κρατικό προϋπολογισμό 14 δισ. ευρώ το χρόνο, και εμείς, απ’ ό,τι φαίνεται, θα το αυξήσουμε κατά 2 δισ. ευρώ.

Ανάλογες πρωτοβουλίες παίρνει ο νέος υπουργός Υγείας κ. Κουρουμπλής, ο οποίος διαφημίζει μέτρα ετήσιου κόστους άνω των 500 εκατ. ευρώ, ενώ τα οικονομικά της Υγείας –με τα οποία ξεκίνησε η πρώτη δημοσιονομική κρίση το… 2004– παραμένουν αβέβαια και μυστηριώδη.

Άλλα «φιλολαϊκά» μέτρα που επιταχύνουν την πορεία οικονομικής αποσύνθεσης είναι η επαναπρόσληψη των περίπου 10.000 δημοσίων υπαλλήλων που απολύθηκαν και η αλλαγή του τρόπου αξιολόγησής τους. Ο ιδιωτικός τομέας έχασε περίπου 1 εκατομμύριο θέσεις απασχόλησης εξαιτίας της κρίσης και η πολιτική μάχη εξακολουθεί να δίνεται υπέρ των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι δεν πρέπει να απολύονται, ανεξάρτητα από την οικονομική αδυναμία του Δημοσίου και τις φοβερές παρενέργειες που έχει στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος το χρηματοδοτεί.

Μετά θα κλάψουμε

Έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, η Ελλάδα οδηγείται στο απόλυτο ευρωπαϊκό περιθώριο. Έχουμε μείνει ήδη πίσω στον ανταγωνισμό με τις πρώην μνημονιακές χώρες Ιρλανδία και Πορτογαλία. Χάνουμε έδαφος σε σχέση με τις πρώην ανατολικές χώρες, που αναπτύσσονται δυναμικά, και διατηρούμε απλώς ένα πλεονέκτημα στην κατανάλωση, το οποίο όμως είναι φανερό ότι δεν μπορούμε πλέον να χρηματοδοτήσουμε.

Οι θέσεις της νέας κυβέρνησης καθιστούν πρακτικά αδύνατη τη συνεννόηση με τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και η διπλωματική πρωτοβουλία που ανέλαβε η κυβέρνηση υπέρ της Ρωσίας στο ζήτημα της Ουκρανίας μας έβαλε στο στόχαστρο όλων των πρώην ανατολικών χωρών-μελών της Ε.Ε., οι οποίες θεωρούν ότι ο ρωσικός επεκτατισμός απειλεί, ιστορικά, την εθνική τους κυριαρχία.

Προτού αναπτυχθούν οι «φιλολαϊκές» πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης θα εκδηλωθεί μία αρνητική δυναμική που θα οδηγήσει στην επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Από το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές θα φανεί εάν θα μείνουμε, με δική μας ευθύνη, στο απόλυτο οικονομικό περιθώριο της Ευρωζώνης ή θα μας συμβεί κάτι ακόμη χειρότερο.

[Free Sunday, τεύχος 308]