Το σημαντικότερο επίτευγμα των 200 ετών

kathimerini.gr

Τάκης Θεοδωρόπουλος

Κι αν στην αναζήτηση της εθνικής μας ταυτότητας, αντί να ψάχνουμε τα μεγάλα γεγονότα και τις ηρωικές πράξεις που τη διαμόρφωσαν, χωρίς να λογοκρίνουμε τον ρεαλισμό της μικρότητας, προσπαθούσαμε να εντοπίσουμε τους λόγους που ακόμη και σήμερα μπορούν να την κρατήσουν ζωντανή; Είναι το ποδόσφαιρο φέρ’ ειπείν; Είναι το μπάσκετ ή οι παρελάσεις; Είναι η διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα; Ας είμεθα ρεαλιστές. Δηλαδή θέλετε να μου πείτε ότι ο Καραϊσκάκης, ο Διάκος ή ο Παύλος Μελάς έδωσαν τη ζωή τους ώστε εμείς οι μεταγενέστεροι να ανεμίζουμε ελληνικές σημαίες όποτε η ομάδα μας «κερδάει»; Ο Νικόλαος Εγγονόπουλος έλεγε πως είναι υπερήφανος που έχει ελληνικό διαβατήριο. Στα χρόνια του δεν είχε την αξία που έχει σήμερα, ως ευρωπαϊκό, οπότε δικαιούμαι να υποθέσω ότι κάτι άλλο ήθελε να πει ο ποιητής. Αμφιβάλλω πάντως ότι αναφερόταν στα σύνορα της επικρατείας, στη νομαρχία που του χορήγησε το διαβατήριο, ή στην πολεοδομία.

Διακόσια χρόνια νεοελληνικής συνείδησης. Κάτι λιγότερα νεοελληνικού κράτους. Χωρίς μία αναφορά, έστω νύξη, στο σημαντικότερο επίτευγμα των νέων Ελλήνων. Όχι, δεν είναι το γεγονός ότι προστατεύσαμε την Ακρόπολη των Αθηνών. Μας δέχθηκαν στην ευρωπαϊκή οικογένεια χάρη σε αυτήν. Η Γηραιά Ήπειρος ήξερε ότι δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ακόμη γηραιότερη Ελλάδα. Σύμβολό της η Ακρόπολη. Θα έλεγα ότι μία από τις ελλείψεις των εορτασμών για τα 200 χρόνια εστιάζεται στον τρόπο με τον οποίον η σύγχρονη Ελλάδα ενέταξε στη ζωή της τα αρχαία της ερείπια. Πώς σημάδεψε την εθνική μας συνείδηση το έργο των αρχαιολόγων, Ελλήνων και αλλοδαπών;

Ας πούμε ότι η Ακρόπολη θα είχε σωθεί ούτως ή άλλως. Ηταν ορατή ούτως ή άλλως στον Δυτικό Κόσμο. Όμως έχει σημασία ότι την έσωσαν Έλληνες. Και ποιοι είναι αυτοί οι Έλληνες; Μα αυτοί που μιλούν ελληνικά. Το σημαντικότερο επίτευγμα αυτών των 200 ετών είναι ότι το 2021 εξακολουθούμε να μιλάμε ελληνικά, και να τα διδάσκουμε στα παιδιά μας. Και τα μιλάμε και τα γράφουμε ως γλώσσα ζωντανή, και όχι ως μουσειακό έκθεμα. Εμείς οι Έλληνες μιλάμε τη μία από τις δύο αρχαιότερες γλώσσες του Δυτικού Πολιτισμού μαζί με τους Εβραίους. Ειρωνεία της τύχης; Οι δύο χώρες βρίσκονται στη μεθόριο της Ευρώπης, και γεωγραφικά και χρονικά.

Για τις γενιές του Διαδικτύου τα ελληνικά είναι βάρος. Χάσιμο χρόνου. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρόν για το rebranding. Πρώτα απ’ όλα απευθύνεται σε μας τους ίδιους. Υπάρχει τρόπος να ξαναγαπήσουμε τα ελληνικά μας; Υπάρχει τρόπος να περάσουμε στους νεότερους το αίσθημα που ξεσήκωσε κάποτε μέσα μας ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Βιζυηνός ή ο Παπαδιαμάντης; Τόσους μήνες τώρα περίμενα κάποια έστω νύξη σε όλους αυτούς τους «ήρωες» της εθνικής μας και γλωσσικής μας ταυτότητας. Κάποια αναφορά σε αυτό που γράφει ο Ελύτης: «Όπου κι αν βρίσκεστε αδελφοί μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό, και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Τίποτε. Σιωπή.

Η επιτροπή για τα 200 χρόνια σε τρεις μήνες θα έχει ολοκληρώσει τη θητεία της και δεν θα τη θυμάται κανείς. Δεν ξέρω τι θα μείνει απ’ όλη αυτήν τη φασαρία. Μάλλον το αίσθημα του κενού. Ποιοι είμαστε εμείς που γιορτάσαμε τα 200 χρόνια της ύπαρξής μας; Είμαστε αυτοί που περιέγραψε ο Παπαδιαμάντης στον «Βαρδιάνο στα Σπόρκα» όταν έγραψε ότι αποκτήσαμε την ανεξαρτησία μας για να αποδείξουμε ότι δεν μπορούμε να αυτοκυβερνηθούμε; Είμαστε εμείς που μιλάμε την αρχαία γλώσσα που δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται όπως είπε ο Σεφέρης στην ομιλία του για το Νομπέλ στη Σουηδική Ακαδημία;

Κι αν θεωρούν πως όλ’ αυτά είναι ξεπερασμένα, ας μου πουν οι επιφανείς πανεπιστημιακοί ποιοι πιστεύουν ότι είμαστε εμείς. Κι ας μου εξηγήσουν πώς αυτή η αρχαία γλώσσα που τόσοι δημιουργοί την τίμησαν μέσα σε αυτά τα 200 χρόνια, έχει καταντήσει σήμερα να είναι ένας κώδικας επικοινωνίας φτωχότερος και από τα αγγλικά των αεροδρομίων.