Τι πρέπει να γίνουν τα ΤΕΙ σε σχέση με τα πανεπιστήμια

esos.gr

Μια πρώτη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν κρίνεται απαραίτητη η διατήρηση ενός συστήματος ιδρυμάτων με αποστολή την τεχνολογική εκπαίδευση που είναι διακριτά από τα Πανεπιστήμια (binary system) ή όχι.

Αν όχι, τα ΤΕΙ ή θα έπρεπε είτε να μετεξελιχθούν ως ενιαίο σύστημα σε «Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών» (Universities of Applied Sciences), όπως έχει προταθεί από την ηγεσία των ΤΕΙ, είτε να ενταχθούν κατά περίπτωση σε ομόλογα πανεπιστημιακά Τμήματα και να ενσωματωθούν σε πανεπιστημιακές Σχολές.

Προφανώς, αυτού του τύπου η «διαλογή» δεν θα μπορούσε να γίνει πριν από την επεξεργασία των στοιχείων και την υιοθέτηση συγκεκριμένων αξιολογικών κριτηρίων.

Η παραπάνω πρόταση διατυπώνεται στη εισήγηση, που υπογράφεται, στο πλαίσιο του Εθνικού Διαλόγου, από τον πρόεδρο της Επιτροπής Μορωτικών Υποθέσεων της Βουλής Κ. Γαβρόγλου, τον Σπύρο Γεωργάτο, Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και τη Δήμητρα Μακατσώρη, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, ενώ μεταξύ άλλων σημειώνονται τα εξής:

• Σε βραχυ-μεσοπρόθεσμη βάση, εκσεσημασμένα προβλήματα (όπως π.χ., η λειτουργία ΤΕΙ που προσελκύουν ελάχιστους φοιτητές ή ταυτίζονται θεματικά με αντίστοιχα πανεπιστημιακά Τμήματα) πρέπει να αντιμετωπισθούν με ένα πρόγραμμα λελογισμένων συγχωνεύσεων.
• Ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν η συγχώνευση ομώνυμων/ομολόγων μονάδων.
• Για τα Πανεπιστήμια, το ελάχιστο που θα έπρεπε να προωθηθεί άμεσα είναι η ενοποίηση ομοειδών Τμημάτων που βρίσκονται σε ιδρύματα της ίδιας γεωγραφικής ζώνης, αλλά ανήκουν σε διαφορετικά ιδρύματα.
• Σε ό,τι αφορά τα ΕΚ, ένα πολύ σημαντικό βήμα θα αποτελούσε η θεσμοθέτηση ενός ενιαίου διοικητικού καθεστώτος που θα συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου της εσωτερικής λειτουργίας τους και ταυτόχρονα στη δημιουργία ενός ενιαίου περιβάλλοντος στον χώρο της έρευνας.
• Τα ΕΚ, κατά αντιστοιχία προς το διοικητικό καθεστώς των ΑΕΙ, θα μπορούσαν σταδιακά να προσαρμοσθούν σε ένα μοντέλο διαχείρισης όπου το επιστημονικό προσωπικό, οι εργαζόμενοι και οι απασχολούμενοι μεταπτυχιακοί και μεταδιδακτορικοί υπότροφοι θα έχουν σημαντικότερο ρόλο.

Οι υπογράφοντες τη σχετική εισήγηση υπογραμμίζουν ότι στην αρχιτεκτονική του εκπαιδευτικού-ερευνητικού οικοσυστήματος έχουν καταγραφεί αρκετά δομικά προβλήματα:

1. Υπάρχουν ΤΕΙ που είναι συνώνυμα με πανεπιστημιακά ή πολυτεχνικά Τμήματα και Σχολές.

2. Ορισμένα Τμήματα δεν αναφέρονται σε κάποια συγκεκριμένη γνωσιακή περιοχή, αλλά σε μεθοδολογίες που προσιδιάζουν στην απόκτηση δεξιοτήτων και την κατάρτιση.

3. Μεγάλος αριθμός Τμημάτων βρίσκονται διασκορπισμένα στην επικράτεια, χωρίς να λαμβάνεται μέριμνα για τη διοικητική και λειτουργική συνοχή τους.

4. Έχει προταθεί η ίδρυση νέων πανεπιστημιακών Σχολών και ερευνητικών Ινστιτούτων –ιδίως σε παραμεθόριες περιοχές- χωρίς να προσδιορίζεται επακριβώς η σκοπιμότητά τους και ο ρόλος τους στο όλο οικοσύστημα.

5. Ιδιαίτερα στη σφαίρα των βιοϊατρικών επιστημών, εμφανίζεται διπλασιασμός και τριπλασιασμός της ίδιας θεματικής περιοχής μέσα σε μια γεωγραφική επιφάνεια λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Επίσης οι υπογράφοντες της εισήσγη σημειώνουν ότι οι στρεβλώσεις που απαριθμούνται παραπάνω έχουν την ιστορική τους εξήγηση: “Η πολιτική διεύρυνσης της Ανώτατης Εκπαίδευσης που ακολουθήθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το 1994 μέχρι και το 2009 στα πλαίσια των επιχειρησιακών ευρωπαϊκών προγραμμάτων ΕΠΕΑΕΚ είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία 168 νέων τμημάτων ΑΕΙ στην Ελλάδα (90 στα Πανεπιστήμια και 78 στα ΤΕΙ). Τα νέα Τμήματα ιδρύθηκαν με την επίκληση ενός αμφίβολης στόχευσης «εθνικού σχεδίου» και για αυτόν τον λόγο σε πολλές περιπτώσεις οδήγησε στην όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα σε περιφερειακά και κεντρικά ΑΕΙ, σε Τμήματα υψηλής και χαμηλής ζήτησης και σε τμήματα Πανεπιστημίων και ΤΕΙ του ίδιου γνωστικού αντικειμένου. Κομματικές προτεραιότητες και πιέσεις παραγόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης οδήγησαν στη διασπορά πολλών νέων τμημάτων σε διάφορες πόλεις και κωμοπόλεις της Ελλάδας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αρωγοί σε αυτή τη διαδικασία ήταν καιοι Διοικήσεις των ιδρυμάτων, καθώς και μέλη ΔΕΠ/ΕΠ που ανέλαβαν την υλοποίηση της διεύρυνσης".