Αντιδρούν στην “ζωντανή” τηλεμετάδοση του μαθήματος οι εκπαιδευτικοί

Ενστάσεις για τη “ζωντανή” τηλεμετάδοση του μαθήματος που πρ0οωθεί το Υπουργείο Παιδείας, από 132 Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου που με κοινή ανακοίνωση τους, τονίζουν πως "το υβριδικό μοντέλο της ταυτόχρονης μετάδοσης διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και δεν συνάδει με τις αρχές, τη φιλοσοφία και τη μεθοδολογία της ΕξΑΕ.".

Η ανακοίνωση

Ως Συντονιστές και Συντονίστριες Εκπαιδευτικού Έργου γνωρίζουμε τον αγώνα και την αγωνία των συναδέλφων εκπαιδευτικών να ανταποκριθούν με επάρκεια στις εκπαιδευτικές προκλήσεις που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης. Σε όλο το διάστημα που οι σχολικές μονάδες παρέμειναν κλειστές, οι εκπαιδευτικοί επέδειξαν υψηλή αίσθηση καθήκοντος και, παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, εφάρμοσαν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τόσο στη σύγχρονη όσο και στην ασύγχρονη μορφή της, ανταποκρινόμενοι/ες στις ανάγκες των μαθητών/τριών τους.

Το σταδιακό άνοιγμα των σχολικών μονάδων έφερε μία νέα “διάσταση” στην εξ αποστάσεως σύγχρονη εκπαίδευση. Σύμφωνα με την 57233/Υ1/15-5-2020 Υ.Α. με θέμα «Σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση», μπορεί να γίνεται “ζωντανή” τηλεμετάδοση του μαθήματος της τάξης, παρουσία μαθητών/τριών σε αυτή, κάτω από συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις.

Είναι προφανές ότι αναγνωρίζουμε την ανάγκη συμμετοχής ΟΛΩΝ των μαθητών/τριών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Όμως, από την εφαρμογή της συγκεκριμένης Υ.Α μπορεί να προκύψουν παιδαγωγικά και διδακτικά ζητήματα.

Η ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος και ο τρόπος υλοποίησής της, όπως περιγράφεται στην Υ.Α., ακόμη και στον περιορισμένο χρόνο εφαρμογής της, εμπεριέχει τον κίνδυνο να νομιμοποιηθεί η αντίληψη ότι το μάθημα είναι μια διαδικασία κατά την οποία ο/η εκπαιδευτικός απλά μεταδίδει τη γνώση με μετωπική διδασκαλία και με τη χρήση του πίνακα και οι μαθητές/τριες, είτε εντός της σχολικής αίθουσας είτε σε απόσταση, απλώς παρακολουθούν κρατώντας σημειώσεις ή/και διατυπώνοντας απορίες. Η αντίληψη αυτή για τη διδακτική πράξη παραγνωρίζει τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης, σύμφωνα με τις οποίες η μάθηση είναι μια κοινωνική διαδικασία που δεν στηρίζεται στον «εκπαιδευτικό αυθεντία» και στη μετάδοση της γνώσης, αλλά βασίζεται στην παιδαγωγική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στους μαθητές και τις μαθήτριες, ανάμεσα στον/στην εκπαιδευτικό και τους μαθητές και τις μαθήτριές του. Είναι μια διαδικασία ενεργητική, συμμετοχική, αλληλεπιδραστική, μια διαδικασία που βασίζεται στον διάλογο, στις ερωτήσεις, στο λάθος, στις αντιρρήσεις, στη διατύπωση άποψης, στην επιχειρηματολογία, στην επίλυση προβλημάτων, στον πειραματισμό, τα οποία προφανώς δεν υπηρετούνται από τον μονόλογο, αλλά αναπτύσσονται μέσα σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα και με ποικιλία δραστηριοτήτων.

Επιπλέον, στο νέο υβριδικό περιβάλλον που διαμορφώνεται, η έννοια της κοινότητας που είναι η σχολική τάξη, διασπάται, καθώς οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε εκπαιδευόμενους/ες εντός και εκτός της σχολικής αίθουσας.Η εκπαιδευτική διαδικασία δυσχεραίνεται για όλα τα παιδιά, καθώς ο/η εκπαιδευτικός σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος, προκειμένου να προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα όλων των μαθητών/τριών του/της, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Υ.Α., θα πρέπει να αναλώνεται στη διαχείριση του περιβάλλοντος της τηλεδιάσκεψης για την αναμετάδοση του μαθήματος της τάξης. 

Εξάλλου, σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τόσο στη σύγχρονη όσο και στην ασύγχρονη μορφή της, δεν αναπαράγεται το μαθησιακό περιβάλλον της σχολικής τάξης. Χαρακτηριστικό της ΕξΑΕ είναι η δυνατότητα που παρέχει από τη μια στον/στην εκπαιδευτικό να σχεδιάσει μαθητοκεντρικές μαθησιακές δραστηριότητες διαφοροποιημένης παιδαγωγικής, αξιοποιώντας ψηφιακά μέσα, και από την άλλη στον/στη μαθητή/τρια να προχωρήσει στη μάθησή του/της, σύμφωνα με τον ατομικό του/της ρυθμό και αναλαμβάνοντας μεγαλύτερη ευθύνη για αυτή. Σε κάθε εγχείρημα της ΕξΑΕ ο συνδυασμός αλληλεπίδρασης και αυτονομίας για τους/τις εκπαιδευόμενους/ες συνιστά πρόκληση για τον/την εκπαιδευτικό που το επιχειρεί.

Συνοψίζοντας, καταλήγουμε ότι το υβριδικό μοντέλο της ταυτόχρονης μετάδοσης διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες θεωρίες μάθησης και δεν συνάδει με τις αρχές, τη φιλοσοφία και τη μεθοδολογία της ΕξΑΕ.

Η κατά το δυνατόν βέλτιστη λειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων με τη συμμετοχή όλων των μαθητών/τριών κατά την περίοδο της υγειονομικής κρίσης και η ασφάλεια όλων παραμένει ένα ζητούμενο. Ωστόσο,στις παρούσες συνθήκες προέχει:

να προσδιοριστούν οι μαθητές/τριες που αντικειμενικά αντιμετωπίζουν πρόβλημα παρουσίας στο σχολείο τους λόγω των τρεχουσών συνθηκών

να εξεταστεί αν διαθέτουν τα τεχνικά μέσα, ώστε να συμμετέχουν σε εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Αν όχι, να τους διατεθεί ο απαιτούμενος εξοπλισμός.

Σε κάθε περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητες κάθε σχολείου και τις ανάγκες των μαθητών/τριών, μπορεί να οργανωθεί κατάλληλα το σχολικό πρόγραμμα έτσι ώστε να καθίσταται δυνατή η παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως γινόταν όλο το διάστημα της αναστολής λειτουργίας των σχολείων, χωρίς να επηρεάζεται η λειτουργία της διά ζώσης εκπαίδευσης. Επίσης, μπορούν να αξιοποιηθούν και μοντέλα μικτής μάθησης (blendedlearning), διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για το σύνολο των μαθητών/τριών, εφόσον διασφαλιστεί η δυνατότητα πρόσβασής τους σε ψηφιακές τεχνολογίες.