Τα Λατινικά ως εκσυγχρονισμός

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Τα Λατινικά, στον καιρό μου, ήταν το μάθημα που προσφερόταν για καλό βαθμό. Αρκεί να είχες την υπομονή να μάθεις τις κλίσεις και τις συζυγίες, τους βασικούς κανόνες της σύνταξης και το λεξιλόγιο των κειμένων του εγχειριδίου. Δεν θυμάμαι αν στο εγχειρίδιο υπήρχαν γνήσια κείμενα. Ίσως Καίσαρ ή Κορνήλιος Νέπως. Τα υπόλοιπα, αν δεν κάνω λάθος, ήσαν κείμενα κατασκευασμένα για να υπηρετήσουν τη γραμματική και το συντακτικό. Όσο για την Ιστορία και τον πολιτισμό της Ρώμης, είτε της δημοκρατικής είτε της αυτοκρατορικής, μας τον πρόσφεραν ως ειρήσθω εν παρόδω. Και ας ήταν ένα μεγάλο κεφάλαιο της δικής μας Ιστορίας και του δικού μας πολιτισμού και μια πρώτης τάξεως εισαγωγή στην ευρωπαϊκή Ιστορία. Μαθαίναμε ότι οι Ρωμαίοι αντέγραψαν τους Έλληνες σε πολλά και ότι οι κατακτημένοι κατέκτησαν τους κατακτητές τους. Ανώδυνα, μάλλον αδιάφορα, κατάφεραν να επιβιώσουν από τις αλλεπάλληλες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Ώσπου ήρθε ένας υπουργός της Αριστεράς και της προόδου για να τα αντικαταστήσει με την Κοινωνιολογία. Κάτι σύγχρονο, εν πάση περιπτώσει, και όχι παρωχημένο.

Η κ. Κεραμέως επαναφέρει τη διδασκαλία των λατινικών. Η κίνηση έχει συμβολικό χαρακτήρα. Δηλώνει την πρόθεση του υπουργείου να ενισχύσει τη διδασκαλία των κλασικών γραμμάτων. Dum spiro spero και ως εκ τούτου ελπίζω πάντα ότι κάποια μέρα η διδασκαλία των λατινικών θα πάψει να είναι διεκπεραιωτική και θα βοηθήσει τις νεότερες γενιές να αντιληφθούν ότι έχουν να κάνουν με τον έναν από τους δύο πυλώνες αυτού του μεγάλου πολιτισμού που καλείται ελληνορωμαϊκός. Αρκεί να βρεθούν σύμμαχοι στην εκπαιδευτική κοινότητα, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό.

Δεν θα επιχειρηματολογήσω εδώ για τη χρησιμότητα της διδασκαλίας των λατινικών. Είμαι πρόθυμος να το κάνω στον κατάλληλο χώρο και χρόνο. Θέλω όμως να πω ότι, ακόμη και αν παραμείνει συμβολική, η κίνηση έχει την αξία της. Δείχνει ότι η ελληνική παιδεία, όπως και η ευρωπαϊκή, αρχίζει να ξυπνάει από την επιρροή της νάρκωσης που της χορηγήθηκε σε υπερβολικές δόσεις τις προηγούμενες δεκαετίες, με αποτέλεσμα, σαν μεθυσμένη, να καταστρέφει όσες αξίες την είχαν στηρίξει για αιώνες. Η μετανεωτερικότητα με τον πολιτισμικό σχετικισμό επιτέθηκε με βαρβαρική ορμή στην κλασική παιδεία. Η σκέψη περιορίστηκε σε αναπαραγωγή στερεοτύπων για τη διεμφυλική ταυτότητα και τη χορτοφαγία. Το πιο ορατό αποτέλεσμα αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής είναι η ολέθρια πλήξη της σύγχρονης τέχνης. Ο συμβολισμός των λατινικών δηλώνει μια πρόθεση αντίστασης στην κυρίαρχη αντίληψη, που ταυτίζει το άξιο με το σύγχρονο. Αν η διδασκαλία αποκτήσει ουσιαστικό χαρακτήρα, τότε θα μιλάμε για πραγματικά εκσυγχρονιστική κίνηση.