Μητσοτάκης προς Τσίπρα: "Ο Ελύτης το έγραψε αυτό για τους νέους της Κατοχής, όχι για τους νέους της Νεολαίας Λαμπράκη. Πέσατε λίγες δεκαετίες έξω"!

Με αναφορές στη Νεολαία Λαμπράκη, τους «νέους με τα πρησμένα πόδια» και το «Αξιον Εστί» του Ελύτη διανθίστηκε η χθεσινή αντιπαράθεση Μητσοτάκη-Τσίπρα στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τις αλλαγές στα ΑΕΙ.

Κλείνοντας την πρωτολογία του, ο πρωθυπουργός κάλεσε τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συνυπογράψουν ένα κείμενο για υποτροφίες σε αριστούχους φοιτητές και μίλησε για «Νεολαία Λαμπράκη».

«Πιστεύοντας στην καλλιέργεια άμιλλας και πνεύματος, συστηματικής δουλειάς για το άριστα, καθιερώνεται μία σειρά βραβείων για μαθητές με βαθμό όχι κάτω του 18,5 και για αριστεύσαντες σπουδαστές ανώτατων σχολών. Να συμβάλουμε στη διαμόρφωση νέων για τους οποίους το αιέν αριστεύειν δεν θα είναι κενός λόγος, αλλά υποχρέωση προς το Έθνος και τον εαυτό τους, προσφορά στην Παιδεία και στην Ελλάδα της Δημοκρατίας», ήταν το κείμενο που διάβασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο κλείσιμο της ομιλίας του, λέγοντας ότι πρόκειται περί κειμένου της Νεολαίας Λαμπράκη (η μεγαλύτερη οργάνωση Νεολαίας της Αριστεράς, με πρώτο πρόεδρο τον Μίκη Θεοδωράκη, το 1965), με το οποίο «καλούσε τους νέους να πρωταγωνιστήσουν στον αγώνα για περισσότερες και ποιοτικότερες σπουδές» [πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα].

«Στην Επιτροπή Απονομής των Υποτροφιών ήταν τότε η εμβληματική αριστερή παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη, ο λογοτέχνης Γιώργος Βαλέτας. Εάν δεν συμφωνείτε με εμάς, τουλάχιστον συμφωνήστε μαζί τους. Με τις εμβληματικές προσωπικότητες μιας άλλης αριστεράς, με την οποία δεν έχετε καμία σχέση. Έστω και την τελευταία στιγμή, να αλλάξετε ρότα για την Παιδεία και το νομοσχέδιο, να τους ακούσετε και να το ψηφίσετε», κατέληξε ο πρωθυπουργός.

Η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Νεολαία Λαμπράκη εξόργισε τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, αφού κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για διχαστική τοποθέτηση, συνέχισε: «Αναφέρθηκε στα παιδιά της Νεολαίας Λαμπράκη εκείνης της εποχής, που τότε το πολιτικό και κοινωνικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο τούς ονόμαζε "αλήτες με τα πρησμένα πόδια", όπως τώρα εσείς "αλήτες" ονομάζετε τους νέους ανθρώπους που αγωνιούν για ένα καλύτερο αύριο στη ζωή τους. [...] Το θράσος το έχετε εσείς μετά από αυτήν εδώ την παρέμβαση να κάνετε αναφορά στη Νεολαία Λαμπράκη και στους αγώνες της Αριστεράς για ελευθερία, δημοκρατία και για παιδεία σε αυτό τον τόπο, τους μεγάλους αγώνες και τις μεγάλες παρακαταθήκες για το 15% για την Παιδεία, από το "Προίκα στην Παιδεία και όχι στη Σοφία" μέχρι τους σημερινούς μεγάλους αγώνες της εποχής μας, που η δική σας παράταξη σε όλους αυτούς τους αγώνες ήταν απέναντι».

Ο πρωθυπουργός επανήλθε στη δευτερολογία του και ειρωνεύτηκε τον επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την αναφορά του στους «νέους με τα πρησμένα πόδια».

«Ενοχληθήκατε, κατάλαβα, κ. Τσίπρα, από την αναφορά την οποία έκανα στη Νεολαία Λαμπράκη. Αντιλαμβάνομαι απόλυτα ότι κάποια από τα συνθήματα εκείνων των ημερών, "πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στους αγώνες", δεν σας εκφράζουν πια πολιτικά. Και επισήμανα το γεγονός ότι μία άλλη γενιά αριστερών προέτασσαν την ακαδημαϊκή αριστεία ως στόχο, ο οποίος δεν συγκρούεται επί της αρχής με το δικαίωμα στον αγώνα. Εσείς, προφανώς, δεν εκφράζεστε πια από αυτήν την άποψη, εξού και επιμένετε να πυροβολείτε συστηματικά και ιδεολογικά την έννοια της αριστείας. Αυτή, λοιπόν, τη διαφορά επεσήμανα στην τοποθέτησή μου.

Μου έκανε, όμως, εντύπωση το γεγονός ότι αναφερθήκατε στους "αλήτες με τα πρησμένα πόδια", αναφερόμενος στη Νεολαία Λαμπράκη. Προφανώς κάνατε την παράφραση από το Άξιον Εστί, "νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες". Ο Ελύτης το έγραψε αυτό για τους νέους της Κατοχής, όχι για τους νέους της Νεολαίας Λαμπράκη. Πέσατε λίγες δεκαετίες έξω. Αλλά δεν πειράζει, μας έχετε συνηθίσει σε τέτοιες ανιστόρητες αναφορές από το βήμα της Βουλής», σημείωσε χαρακτηριστικά και καυστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Οι στίχοι του Ελύτη από τον Αξιον Εστί

Τις ημέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν έξω σε πλατείες με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια παλάμη τόπο κάτω από τ’ ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος η Άνοιξη.

Και επειδή σίμωνε η μέρα που το Γένος είχε συνήθειο να γιορτάζει τον άλλο

Σηκωμό, τη μέρα πάλι εκείνη ορίσανε για την Έξοδο. Και νωρίς εβγήκανε κατά μπροστά στον ήλιο, με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβία σα σημαία, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες. Και ακολουθούσανε άντρες πολλοί, και γυναίκες, και λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια.

Όπου έβλεπες άξαφνα στην όψη τους τόσες χαρακιές, που ‘λεγες είχανε περάσει μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα.

Τέτοιας λογής αποκοτιά, ωστόσο, μαθαίνοντας οι Άλλοι, σφόδρα ταράχτηκαν. Και τρεις φορές με το μάτι αναμετρώντας το έχει τους, λάβανε την απόφαση να βγουν έξω σε δρόμους και σε πλατείες, με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει: μια πήχη φωτιά κάτω απ’ τα σίδερα, με τις μαύρες κάννες και τα δόντια του ήλιου. Όπου μήτε κλώνος μήτε ανθός, δάκρυο ποτέ δεν έβγαλαν.

Και χτυπούσανε όπου να ‘ναι, σφαλώντας τα βλέφαρα με απόγνωση. Και η Άνοιξη ολοένα τους κυρίευε.

Σαν να μην ήτανε άλλος δρόμος πάνω σ’ ολάκερη τη γη, για να περάσει η Άνοιξη παρά μονάχα αυτός, και να τον είχαν πάρει αμίλητοι, κοιτάζοντας πολύ μακριά, περ’ απ’ την άκρη της απελπισιάς, τη Γαλήνη που έμελλαν να γίνουν, οι νέοι με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες, και οι άντρες, και οι γυναίκες, και οι λαβωμένοι με τον επίδεσμο και τα δεκανίκια.

Και περάσανε μέρες πολλές μέσα σε λίγην ώρα. Και θερίσανε πλήθος τα θηρία, και άλλους εμάζωξαν. Και την άλλη μέρα εστήσανε στον τοίχο τριάντα.

 Η έμπνευση του ποιητή

H πρώτη οργανωμένη μεγάλη διαδήλωση εναντίον των κατακτητών έγινε στην Αθήνα στις 25 Μαρτίου 1942 με την ευκαιρία του εορτασμού της εθνικής επετείου για την ελληνική επανάσταση. Οι Γερμανοί είχαν απαγορεύσει τον εορτασμό. Ο Οδυσσέας Ελύτης εμπνέεται από αυτό το ιστορικό γεγονός στο εμβληματικό έργο του, την ποιητική σύνθεση Άξιον Εστί που δημοσίευσε το 1959. 

Το Ανάγνωσμα Τρίτο με τον τίτλο Η Μεγάλη Έξοδος από τα Πάθη του Άξιον Εστί, έχει ως θέμα τη μεγάλη εκδήλωση διαμαρτυρίας που έγινε στην Αθήνα με την ευκαιρία του απαγορευμένου εορτασμού της 25ης Μαρτίου 1942. Από το πρωί το κέντρο της Αθήνας γέμισε με πλήθος κόσμου. Πρωτοστατούσαν οι νέοι, μαθητές και φοιτητές. Σκοπός ήταν να στεφανώσουν τις προτομές των ηρώων της επανάστασης και τον Άγνωστο Στρατιώτη στο Σύνταγμα. Οι αρχές της Κατοχής έστειλαν ιππικό και μηχανοκίνητα για να διαλύσουν τη διαδήλωση. Τα θύματα ήταν πολλά.