ΑΡΓΟΣ ΟΡΕΣΤΙΚΟΝ

ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ

ΣΧΟΛΙΚΑ ΓΕΥΜΑΤΑ = ΦΤΩΧΟΠΟΙΗΣΗ

Οι 300 βουλευτές δεν είναι σπατάλη για τη μικρή και πολύπαθη χώρα μας!!

Πότε, λοιπόν, θα μειωθεί ο αριθμός των Βουλευτών;


ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Αγαπητοί επισκέπτες του ιστολογίου μας,

Πολλές δημοσιεύσεις-αναρτήσεις μας (κείμενα-φωτογραφίες), είναι πρωτότυπες. Υπάρχουν και αναδημοσιευμένες για τις οποίες αναφέρεται η πηγή.

Επιτρέπεται η χρήση των κειμένων και των φωτογραφιών μας αρκεί να αναφέρεται η πηγή προέλευσης. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπουμε τη χρήση αυτών για εμπορικούς σκοπούς.

Σάββατο 19 Ιουλίου 2025


kathimerini.gr
*Τάσος Σακελλαρόπουλος

Στις ιδιαιτέρως ταραγμένες ημέρες των πολιτικών συγκρούσεων στη Βουλή στο πρώτο εξάμηνο του 1989, εν τω μέσω μεγάλης πολιτικής ρευστότητας, της βαρύτατης ασθένειας του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου και του σφύζοντος σκανδάλου με την Τράπεζα Κρήτης, ο Α. Παπανδρέου αντεπιτίθεται στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, επικαλούμενος τον ρόλο του τελευταίου στην κρίση του Ιουλίου 1965 και ορίζοντας τα Ιουλιανά (Αποστασία τα αποκάλεσε) ως αφετηρία της οδού προς τη χούντα του 1967.

Είκοσι τέσσερα χρόνια μετά το 1965 και δεκαπέντε χρόνια μετά την πτώση της δικτατορίας, ο λαοπρόβλητος ηγέτης της «Αλλαγής» του 1981, ο Αντρέας του 1964, επιλέγει να αμυνθεί της παράταξής του, που βρισκόταν στα «σχοινιά» του πολιτικού ρινγκ, με την αναφορά στην «αποστασία» και με το να κλείσει τον λόγο του με την καταληκτική φράση, απευθυνόμενος απαξιωτικά στον Κ. Μητσοτάκη, «Καληνύχτα σας».

Τι ήταν εκείνο που έδινε ακόμη και το 1989 στην «αποστασία» ένα τέτοιο καθοριστικό βάρος, που να θεωρείται από τον κεντρώο και τον κεντροαριστερό χώρο ως το σημείο καμπής για τη μετεμφυλιακή (αρνητική) τύχη της Ελλάδας; Το βάρος οφειλόταν στην άρρηκτη σύνδεση που αποδόθηκε στην «αποστασία» και στην πτώση της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, με την αστάθεια που ακολούθησε και στα σταδιακά βήματα προς την καταστροφική δικτατορία του 1967.

Ευφυώς και τεκμηριωμένα, ο Αλέξης Παπαχελάς, στο ιδιαιτέρως ουσιαστικό ντοκιμαντέρ «Σκοτεινή δεκαετία 1964-1974», τοποθετεί την αφετηρία της χούντας και της τραγωδίας της Κύπρου από το 1964.

Το έτος εκείνο επέρχεται η μεγάλη ανατροπή του μετεμφυλιακού κατεστημένου με τη δυσκολότατη εκλογική νίκη της Ενώσεως Κέντρου στις 16 Φεβρουαρίου 1964. Νίκη με 52,72% και 171 βουλευτές που όμως συνάντησε ανυπέρβλητες δυσκολίες στην κάθε κυβερνητική εφαρμογή, λόγω της άρνησης στην αποδοχή της εναλλαγής στην εξουσία (μέσω εκλογών βεβαίως) από το παγιωμένο έως τότε κυβερνητικό πλαίσιο των ανακτόρων.

Δημόσιος τομέας, οικονομική πολιτική, στρατός και η πολιτική του παρέμβαση, αστυνομία, χωροφυλακή και η βίαιη καταστολή από αυτές, κοινωνική πολιτική, παιδεία, δικαιοσύνη, εκπαίδευση, δημοτική γλώσσα, συνδικαλισμός, ήταν ένα μέρος των επισήμων και ανεπισήμων πεδίων όπου η Ενωση Κέντρου σκόπευε να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις, για την εξαγγελία των οποίων προφανώς ψηφίστηκε.

Ψηφίστηκε για να δοθούν περιθώρια πολιτικής έκφρασης και σε όσους ήταν ιστορικά συνδεδεμένοι με τον πολυπληθή δημοκρατικό χώρο, εκτός του κυρίαρχου φιλοβασιλικού πλαισίου. Ψηφίστηκε γιατί το μετεμφυλιακό κράτος, ως «ιδιοκτήτης» των πάντων και ως συνεργάτης του παρακράτους, «τσουβάλιαζε» κάθε κεντρώα φωνή που έκανε κριτική στη βαριά και άδικη πολιτική καταστολή, ως ενισχυτικό στοιχείο του υποτιθέμενου κομμουνιστικού κινδύνου.

Όταν αναλαμβάνει (θεωρητικά) την εξουσία η Ένωση Κέντρου ήταν απούσες οι πολιτικές προσωπικότητες που έδιναν, ως αντίβαρα, μια σταθερότητα και περιόριζαν την ακραία συγκρουσιακότητα των δύο αστικών παρατάξεων.

Απών ήταν ως αυτοεξόριστος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά την ήττα της ΕΡΕ τον Νοέμβριο 1963, νεκρός ο Σοφοκλής Βενιζέλος στις 7 Φεβρουαρίου 1964, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, νεκρός και ο βασιλιάς Παύλος 6 Μαρτίου 1964, τρεις εβδομάδες μετά τις εκλογές.

Μια νέα μεταρρυθμιστική κυβέρνηση, με μια δυναμική νεολαία στο πλευρό της, μια τραυματισμένη αντιπολίτευση χωρίς τον φυσικό πολιτικό και χωρίς τον πολιτειακό της ηγέτη, ένα κυρίαρχο παρακράτος και ένας βασιλιάς είκοσι τεσσάρων ετών που επέλεγε να κινηθεί κυρίως κοσμικά και καταστροφικά συνωμοτικά, χωρίς ίχνος, τελικά, σεβασμού στη λαϊκή ετυμηγορία που έφερε θριαμβευτικά το αποκλεισμένο έως τότε, άλλο αστικό κόμμα, ως νικητή των εκλογών.

Εκτός όμως της σύγκρουσης μεταξύ των εύλογων επιθυμιών και αναγκών των ακυρωμένων κεντρώων πολιτών για μεταρρυθμίσεις και των σκληρών αντιδράσεων του κατεστημένου, η καταστροφή και η ανατροπή επήλθαν από τις ευάλωτες ισορροπίες στο εσωτερικό της Ενώσεως Κέντρου. Στους μόλις δεκαοκτώ μήνες της δύσκολης διακυβέρνησης (Φεβρουάριος 1964 – Ιούλιος 1965) η κεντρώα κυβέρνηση προχώρησε σε επιτυχημένες μεταρρυθμίσεις. Μεταξύ άλλων στην εκπαίδευση με τις προτάσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και στην αποστολή της «κρυφής» ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο για την ενίσχυση του εκεί ελληνικού πλαισίου. Η επιλογή αυτών των δύο άσχετων φαινομενικά κυβερνητικών πρωτοβουλιών ορίζει το εύρος των αναγκών αλλά και το θάρρος των μεταρρυθμίσεων.

Ωστόσο η απουσία του Σοφοκλή Βενιζέλου και η απελευθέρωση φιλοδοξιών στο βενιζελικό πλαίσιο του κόμματος επέτρεπαν σε ισχυρές προσωπικότητες όπως ο Κων. Μητσοτάκης να υπολογίζουν και όχι άδικα, ότι αποτελούσαν τη διάδοχη κατάσταση στην ηγεσία του Γ. Παπανδρέου.

Σε αυτό το πολυπαραγοντικό κομματικό πλαίσιο συμμετέχει με δυναμικό τρόπο και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Γιος του πρωθυπουργού, φρέσκος έπειτα από δεκαετίες ακαδημαϊκής καριέρας στις ΗΠΑ, ανατρεπτικός και συγκρουσιακός στις προτάσεις του, συσπειρώνει γύρω του το πολιτικά ανικανοποίητο, που υποχρεωτικά θα δημιουργούσαν τα εμπόδια που το κατεστημένο έθετε στην κεντρώα κυβέρνηση.

Εάν θέταμε τη ρίζα του κακού της «αποστασίας» και όσων ακολούθησαν μόνο στη φιλοδοξία των δύο πρωταγωνιστών της κεντρώας κυβέρνησης, θα παραβλέπαμε την κατάφωρη παραβίαση της νωπής λαϊκής εντολής εκ μέρους όσων βουλευτών τελικά εγκατέλειψαν την κυβερνητική πλειοψηφία.

Οι τριάντα εννέα βουλευτές επί των εκατόν εβδομήντα ενός, που προκάλεσαν την πτώση και που μαζί με τους βουλευτές της ΕΡΕ στήριξαν αδύναμες και μη νομιμοποιημένες πολιτικά λύσεις, δεν απηλλάγησαν από τη βαριά ευθύνη της ανατροπής της ελπιδοφόρου κυβέρνησης, που θα τους απέδιδε σταθερά το Κέντρο και η Κεντροαριστερά.

Κρίκος λοιπόν τα Ιουλιανά στα μετεμφυλιακά αδιέξοδα ή η αρχή της πορείας προς τη δικτατορία. Ηταν και τα δύο. Κυρίως όμως αποτέλεσαν την ακύρωση της δημοκρατικής εξέλιξης, επιβεβαιώνοντας ότι η πολιτική δεν αφορά τη διαχείριση της εξουσίας αλλά τις ανάγκες των πολιτών. Η απαξίωση αυτού οδηγεί σε καταστροφές.

*Ο κ. Τάσος Σακελλαρόπουλος είναι ιστορικός, υπεύθυνος του Ιστορικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη.

Πολιτική κουζίνα


kathimerini
*Ανδρέας Δρυμιώτης
Δεν πρόκειται για λάθος. Για πολιτική κουζίνα και όχι για πολίτικη κουζίνα θα μιλήσουμε σήμερα. Ο πρώτος διδάξας ήταν ο μέγας πολιτικός Winston Churchill. Μάλιστα, υπάρχει ένα εξαιρετικό βιβλίο «Dinner with Churchill» όπου περιγράφεται με γλαφυρότητα η πονηριά του Churchill να χρησιμοποιεί τη χαλαρότητα ενός δείπνου με άφθονο κρασί, ουίσκι, κονιάκ, καλό φαγητό και πούρα για να περνάει την πολιτική του.

Φαίνεται ότι κάποιοι στην Ελλάδα θέλησαν να τον μιμηθούν. Μέχρι πρόσφατα η κυρία Κατσέλη ήταν ταυτισμένη με δύο θέματα: «Λεφτά υπάρχουν» και τον διαβόητο «Νόμο Κατσέλη». Για τα λεφτά που υπάρχουν την πλήρωσε ο ευκολόπιστος ΓΑΠ. Το πίστεψε, και αφού μοίρασε απλόχερα ένα ολόκληρο δισεκατομμύριο ευρώ και επρόκειτο να δώσει άλλο ένα, ξαφνικά πήγε στο Καστελλόριζο και ανακοίνωσε ότι έχουμε ουσιαστικά πτωχεύσει και τρέχουμε στο ΔΝΤ για δανεικά. Δύσκολο να τον πιστέψει ο πολύς κόσμος.

Τον Νόμο Κατσέλη τον πλήρωσαν οι συστημικές τράπεζές μας, αλλά και πολλοί δανειολήπτες. Ήταν που ήταν μισοπεθαμένες με τα ομόλογα του πτωχευμένου ελληνικού κράτους που είχαν στην κατοχή τους, ήρθε και ο Νόμος και τους έδωσε τη χαριστική βολή. Οι δανειολήπτες άρχισαν να μην πληρώνουν τα στεγαστικά δάνειά τους και οι τράπεζες έμειναν ταπί. Και οι δανειολήπτες που νόμιζαν ότι θα τη γλιτώσουν βρέθηκαν να χρωστάνε περισσότερα γιατί δεν πλήρωναν τις δόσεις τους. Να μην το ξεχάσω. Αυτός ο Νόμος τροποποιήθηκε εφτά φορές, αν δεν κάνω λάθος, για να δείτε τι καλός που ήταν.

Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε ότι η κυρία Κατσέλη έκανε ένα δείπνο με 25 καλεσμένους, για την ανασύσταση της κεντροαριστεράς «προοδευτικής» παράταξης (αυτό το «προοδευτικής» με τρελαίνει). Βρε, βρε, τι θυμήθηκα και μειδίασα. Ένας άλλος πολιτικός μεγάλου διαμετρήματος, ο Νικόλαος Μπίστης, τέως ΠΑΣΟΚ και ακολούθως Σύριζα, έγραψε ένα άρθρο στο blog TVXS του Στέλιου Κούλογλου στις 30/6/2021, με τίτλο: «Σύριζα-Προοδευτική Συμμαχία, ΚΙΝΑΛ, ΚΚΕ και ΜέΡα25. Αθροίζονται;». Κοιτάξτε σύμπτωση! Δύο χρόνια πριν από τις προγραμματισμένες εκλογές του 2023, όπως και σήμερα. Πραγματικά, αυτό μου αρέσει στην Αριστερά: Το Planning! «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν».

Το ερώτημα του τίτλου το απαντάει ο ίδιος και σας παραθέτω την αρχή του κειμένου του σαν εισαγωγή:

«Αριθμητικά, προφανώς. Πολιτικά, πολύ δύσκολο. Δύσκολο αλλά όχι απραγματοποίητο. Γιατί το ενδιαφέρον και μαγευτικό στην πολιτική είναι οι απότομες αλλαγές και επιταχύνσεις, που όμως προϋποθέτουν αριθμούς, δηλαδή την εκφρασμένη διά της κάλπης βούληση των πολλών.

Αν, δηλαδή, οι πολίτες αξιοποιώντας και το σύστημα της απλής αναλογικής δώσουν τη δυνατότητα στις παραπάνω δυνάμεις να σχηματίσουν κυβέρνηση, τότε αμφιβολίες, ενστάσεις και εντάσεις μετατρέπονται κάτω από τη σιδερένια λογική των αριθμών σε διάθεση συνεργασίας και η κατηγορηματική άρνηση σε ψήφο ανοχής. Γιατί και το βάρος του τορπιλισμού της δυνατότητας να φύγει η Ν.Δ. από τη διακυβέρνηση θα είναι μεγάλο για τις περισσότερες από αυτές τις δυνάμεις, όταν μάλιστα θα συνοδεύεται από τον παράλληλο τορπιλισμό της απλής αναλογικής.[…]».

Η συνέχεια είναι γνωστή. Το όνειρο του Νικόλαου Μπίστη δεν πραγματοποιήθηκε και η «προοδευτική» παράταξη συνετρίβη τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2023. Έχω διατυπώσει την άποψη ότι οι πολιτικοί μας δεν τα πάνε καθόλου καλά με την αριθμητική. Και ξέρετε, αυτό είναι μεγάλο μειονέκτημα, γιατί όπως είπε πριν από πολλά χρόνια o 36ος πρόεδρος των ΗΠΑ, Lyndon B. Johnson: «Πολιτική είναι η τέχνη να ξέρεις να μετράς». Με την απλή αναλογική, για να σχηματιστεί κυβέρνηση με οριακή πλειοψηφία 151 βουλευτών χρειάζεται ένα 46%+ και κάτι άλλες προϋποθέσεις. Πόσο εφικτό ήταν αυτό το όνειρο; Μάλλον όνειρο απατηλό ήταν.

Σήμερα ισχύει ένας άλλος εκλογικός νόμος, που κάνει τα πράγματα πιο ευνοϊκά. Για μια οριακή πλειοψηφία 151 χρειάζεται, υπό προϋποθέσεις, 37%+. Ας υποθέσουμε ότι αυτό είναι εφικτό. Υπάρχει όμως μια άλλη προϋπόθεση: Πρέπει όλοι μαζί να κατέβουν σαν ένα κόμμα και όχι σαν συνασπισμός κομμάτων. Πόσο εφικτό σάς φαίνεται αυτό; Είναι γεγονός ότι πριν από τις εκλογές του 2015 όλα τα κόμματα της Αριστεράς ενώθηκαν και κατέβηκαν στις εκλογές σαν Σύριζα, υπό την ηγεσία του «χαρισματικού» Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος μάλιστα κατά την άποψη ορισμένων «έπιανε πουλιά στον αέρα». Σήμερα, από όλους που παραβρέθηκαν στο δείπνο της απελπισίας, βλέπετε κάποιον που να εμπνέει, πρώτον σαν ηγέτης και δεύτερον και κυριότερο να τον αποδέχονται οι υπόλοιποι;

Μια και το έφερε η κουβέντα, ελάτε να δούμε ποιοι ήταν παρόντες σ’ αυτό το δείπνο, για να δούμε τους πιθανούς «ηγέτες». Αντιγράφω από το iefimerida.gr:

«[…] Ειδικότερα, το εν λόγω δείπνο έλαβε χώρα στο σπίτι της πρώην υπουργού στις 8 του Μάη όπου συγκεντρώθηκαν περίπου 25 στελέχη της Κεντροαριστεράς για να συζητήσουν το μέλλον του χώρου και τις δυνατότητες ανασυγκρότησής του. Στη συνάντηση συμμετείχαν μεταξύ άλλων η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, η Εφη Αχτσιόγλου, ο Πέτρος Κόκκαλης, ο Διονύσης Τεμπονέρας, στελέχη του «παπανδρεϊκού» ΠΑΣΟΚ, καθώς και πρώην βουλευτές που ανήκουν στο περιβάλλον της Κατσέλη, όπως ο Χρήστος Κοκκινοβασίλης και ο Δημήτρης Πιπεργιάς. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκεί ειπώθηκε πως σχεδιάζεται το επόμενο διάστημα η δημιουργία ενός πολιτικού φορέα με τη συμμετοχή ενδεχομένως και των παρισταμένων, χωρίς όμως να έχει υπάρξει συγκεκριμένη αναφορά στο όνομα του ανθρώπου που θα ηγηθεί της προσπάθειας».

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για την παρουσία του στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννη Μαντζουράνη, ο οποίος απευθυνόμενος στους παρευρισκομένους υπενθύμισε, χρησιμοποιώντας μια ρήση του αείμνηστου Αντώνη Λιβάνη, πως για τη δημιουργία ενός κόμματος χρειάζονται τρία πράγματα: «ταμείο, αρχείο και αρχηγός». Εμένα μου φαίνεται ότι τους λείπουν και τα τρία πράγματα, που σημαίνει ότι μάλλον πρέπει να ξαναμαζευτούν με άλλη σύνθεση. Ελπίζω το φαγητό να ήταν καλό, ώστε κάτι να έμεινε από την εκδήλωση.

Αλήθεια, αυτοί οι αριστεροί πρέπει να είναι διαφορετικοί άνθρωποι από εμάς τους υπολοίπους. Πρώτα τσακώνονται και χωρίζουν και μετά αρχίζουν να συζητάνε πώς να ξαναενωθούν για να… χωρίσουν ξανά! Σας φαίνονται λογικά πράγματα αυτά, ώστε να τους εμπιστευθούμε και τη διακυβέρνηση της χώρας; Το κάναμε μια φορά και ακόμα πληρώνουμε τον ερασιτεχνισμό τους.

Αλλά και τα πρόσωπα που συμμετείχαν δεν φαίνεται να έχουν σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές, όπου ο κόσμος ψηφίζει πιο χαλαρά, δεν σημείωσαν ιδιαίτερες επιδόσεις που να προδικάζουν ένα λαμπρό πολιτικό μέλλον. Εξηγούμαι. Η Εφη Αχτσιόγλου που έφυγε από τον Σύριζα και μαζί με άλλους δημιούργησαν τη Νέα Αριστερά, πήρε μόλις 2,45%. Ο δε Πέτρος Κόκκαλης με δικό του κόμμα πήρε κι αυτός 1,08%. Να μην παραλείψω και τη Μαριλίζα, που κατάφερε να πάρει 18.001 σταυρούς από τους 67.266 που πήρε το κόμμα της στην περιφέρεια.

Καλά τα είπε ο Lyndon Johnson, ότι στην πολιτική πρέπει να ξέρεις να μετράς. Αυτοί φαίνεται ότι ακόμα δεν έμαθαν να μετράνε. Ετσι, πέρα από τις προϋποθέσεις του Αντώνη Λιβάνη, η άγνοια στο μέτρημα εγγυάται την πλήρη αποτυχία του εγχειρήματος.

Από τον Αντώνη Λιβάνη, με τον οποίο περάσαμε πολλές εκλογικές νύχτες στο υπουργείο Εσωτερικών, έμαθα πολλά πράγματα. Θυμάμαι μια φορά όταν είμαστε μαζί με τον καλό μου φίλο, αλλά δυστυχώς μακαρίτη, Ηλία Νικολακόπουλο, μας εξομολογήθηκε μια ιστορία. Μας αποκάλυψε ότι την πρώτη φορά που ανακατεύτηκε με εκλογές σαν σύμβουλος του Γέρου της Δημοκρατίας, Γεωργίου Παπανδρέου, είχε κάνει λάθος στην εκτίμησή του. Και κατέληξε: «Αν δεν κάνεις λάθος σε εκλογές δεν μαθαίνεις».

Θα κλείσω με ένα χαριτωμένο επεισόδιο. Μια εκλογική βραδιά κουβεντιάζαμε για τα πιθανά αποτελέσματα πριν αρχίσει η μετάδοση από την τηλεόραση. Σε κάποια στιγμή μπαίνει φουριόζος ένας από τους παρατρεχάμενους που βρίσκονται στα κόμματα εξουσίας και έχουν μοναδική αποστολή (ελλείψει άλλων προσόντων) να κολακεύουν τον εκάστοτε αρχηγό – και όχι μόνο. Κρατούσε τα αποτελέσματα από δύο εκλογικά τμήματα και είπε στον Λιβάνη κάτι τέτοιο: «Πάμε για μεγάλη νίκη, να κάνουμε σκληρή ανακοίνωση». Ο Λιβάνης τον ρώτησε: «Από πού είναι τα τμήματα;». «Από τον Κίσσαμο», απάντησε περήφανα ο «βούρτσας». Τη συνέχεια τη φαντάζεστε.

Είχαμε και τις πλάκες μας στις εκλογικές νύχτες!

ΥΓ. Από τον φίλο Στέφανο Κασιμάτη έμαθα (ΝΕΑ 29/5/2025) ότι δεν επρόκειτο για δείπνο, αλλά για… κουλουράκια. Τόσο το χειρότερο για τους καλεσμένους. Νηστικοί μείνανε, τόσο από υλική όσο και από πνευματική τροφή!

*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.

Παρασκευή 18 Ιουλίου 2025

Εθνικό Απολυτήριο: η επιστροφή του λυκείου

kathimerini.gr
*Τάσος Αβραντίνης

Υπάρχει μια αλήθεια που όλοι ψιθυρίζουν, αλλά ελάχιστοι τολμούν να εκφράσουν: το λύκειο αποτελεί τη «μαύρη τρύπα» του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Έχει μετατραπεί σε έναν προθάλαμο τριετούς αναμονής για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις, ένα «προπαρασκευαστικό» στάδιο που δεν εκπαιδεύει μαθητές, αλλά και δεν τους προετοιμάζει για την ενηλικίωσή τους και την ένταξή τους στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. Τα αποτελέσματα των ίδιων των Πανελλαδικών, με την πλειονότητα των μαθητών σε βασικά μαθήματα –όπως τα Μαθηματικά και η Ιστορία– να γράφει κάτω από τη βάση, καθώς και αυτά διεθνών ερευνών –όπως η έρευνα PISA– τεκμηριώνουν τα παραπάνω. Πρόκειται για έναν «εικονικό» χώρο μάθησης, όπου οι μαθητές προσποιούνται ότι παρακολουθούν και διαβάζουν, οι καθηγητές ότι διδάσκουν και αξιολογούν και το κράτος ότι παρέχει εκπαίδευση.

Η θεσμοθέτηση του Εθνικού Απολυτηρίου είναι μια από τις πιο σημαντικές εξαγγελίες της κυβέρνησης για τον χώρο της εκπαίδευσης, η οποία εάν πραγματοποιηθεί θα αποτελέσει μια σημαντική μεταρρύθμιση.

Με το υφιστάμενο σύστημα, το απολυτήριο λυκείου δεν πιστοποιεί τίποτα περισσότερο από την ενδεχόμενη φυσική τριετή παρουσία του μαθητή στο σχολείο. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι ξένα ΑΕΙ κύρους δεν δέχονται τους βαθμούς του Ελληνικού Απολυτηρίου Λυκείου, αλλά μόνον τους βαθμούς των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Οι προφορικοί βαθμοί διογκώνονται, οι τελικές εξετάσεις είναι τυπικές και το σύστημα επιτρέπει τη μαζική προαγωγή με μηδενική προσπάθεια. Αυτός ο βαθμολογικός πληθωρισμός έχει κατ’ αντιστοιχία το ίδιο αποτέλεσμα με τον πληθωρισμό χρήματος: απαξιώνει πλήρως τις βαθμολογικές επιδόσεις. Έτσι δημιουργήσαμε γενιές μαθητών που έχουν εθιστεί στη λογική της ήσσονος προσπάθειας. Τα φροντιστήρια, σε ό,τι αφορά την επιδίωξη της εισαγωγής στο πανεπιστήμιο, ανέλαβαν και κάλυψαν με επάρκεια τον ρόλο που εγκατέλειψε το σχολείο, με επιπλέον ετήσιο κόστος περίπου 580 εκατ. ευρώ για τις οικογένειες.

Το Εθνικό Απολυτήριο, αντιθέτως, εάν σχεδιαστεί σωστά, όπως λ.χ. συνέβη με τον νόμο για τα μη κρατικά νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, θα μπορούσε να σταματήσει αυτόν τον φαύλο κύκλο της εκπαιδευτικής υποκρισίας και να συνεισφέρει σημαντικά στη συνολική αναβάθμιση της ποιότητας των λυκειακών σπουδών και κατ’ επέκταση του κύρους του απολυτηρίου του λυκείου.

Ποιες θα έπρεπε να είναι οι κύριες κατευθύνσεις της μεταρρύθμισης:

• Αξιολόγηση με αυστηρότερους όρους: Όλα τα θέματα των τελικών εξετάσεων ανά τάξη να προέρχονται από αναβαθμισμένη Τράπεζα Θεμάτων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και συγκρίσιμα αποτελέσματα σε όλα τα σχολεία. Τα νέα θέματα να είναι γνωστά εκ των προτέρων στους μαθητές και προσανατολισμένα στην ανάπτυξη κριτικής και δημιουργικής σκέψης, μακριά από την τυποποιημένη λογική του φροντιστηρίου·

• Σταδιακή αύξηση βαρύτητας τάξεων: Ο τελικός βαθμός του απολυτηρίου να προκύπτει από τον μέσο όρο των επιδόσεων και στις τρεις τάξεις του λυκείου, με αυξανόμενο συντελεστή βαρύτητας·

• Διόρθωση βαθμολογιών: Σε περίπτωση απόκλισης άνω των 3-5 μονάδων μεταξύ προφορικών και γραπτών αποτελεσμάτων, η προφορική βαθμολογία, εάν είναι υψηλότερη, να προσαρμόζεται στο γραπτό αποτέλεσμα·

• Κατάργηση συγχωνεύσεων μαθημάτων: Κάθε μάθημα να έχει την ίδια βαρύτητα, χωρίς να εντάσσεται σε ευρύτερες κατηγορίες που διευκολύνουν την εύκολη προαγωγή.

Η μεγαλύτερη τομή της πρότασης για Εθνικό Απολυτήριο, πέρα από τις τεχνικές προδιαγραφές, είναι κυρίως η αλλαγή εκπαιδευτικής φιλοσοφίας: η αξιολόγηση δεν θα είναι πια έρμαιο των ισορροπιών των τοπικών κοινωνιών και διαπροσωπικών σχέσεων στα σχολεία ή της ανέλεγκτης βούλησης κάποιου εκπαιδευτικού. Εφόσον όλα τα θέματα προέρχονται από κοινή βάση με διαβαθμισμένη δυσκολία, οι βαθμοί υπόκεινται σε στατιστικό έλεγχο και οι αποκλίσεις μεταξύ των προφορικών και γραπτών αποτελεσμάτων συγκλίνουν προς τα δεύτερα, τότε οι μαθητές γνωρίζουν ότι το αποτέλεσμα έχει αξία. Μικρές αλλαγές με μεγάλο συμβολισμό, οι οποίες δείχνουν ότι το σχολείο παύει να είναι χώρος χαλαρότητας και γίνεται χώρος ουσιαστικής προσπάθειας.

Εξίσου σημαντικό: η επιτυχής εφαρμογή του Εθνικού Απολυτηρίου θα επιτρέψει σε μικρό χρονικό ορίζοντα την κατάργηση του αποτυχημένου θεσμού των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο θα γίνεται με τον βαθμό του απολυτηρίου, σε συνδυασμό με τα επιμέρους κριτήρια κάθε σχολής. Αναγκαία είναι όμως η σταδιακή και όχι η άμεση μετάβαση.

Η ελληνική κοινωνία γερνάει, οι υποψήφιοι για τα ΑΕΙ λιγοστεύουν και οι προκλήσεις της νέας ψηφιακής εποχής απαιτούν νέες δεξιότητες. Ένα σχολείο που απλώς αναπαράγει παλιές συνήθειες δεν έχει θέση σε αυτό το περιβάλλον. Αν θέλουμε πολίτες ικανούς να σταθούν σε μια παγκόσμια αγορά εργασίας, με τις συγκλονιστικές προκλήσεις της εποχής της τεχνητής νοημοσύνης, πρέπει να αρχίσουμε να τους εκπαιδεύουμε ως τέτοιους.

Το Εθνικό Απολυτήριο δεν είναι πανάκεια. Αλλά για την ανάκτηση μιας χαμένης κρίσιμης εκπαιδευτικής βαθμίδας, όπως είναι το λύκειο, είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σοβαρότητα.

*Ο κ. Τάσος Αβραντίνης είναι νομικός, πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών και Οικονομικών Μελετών.

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2025

Κ. Χατζηδάκης: Με τις μεταρρυθμίσεις κερδίσαμε, με τις μεταρρυθμίσεις θα συνεχίσουμε



Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Linkedin:

… Προφανώς η χώρα έχει μια σειρά προβλήματα. Προφανώς η διεθνής πληθωριστική κρίση επηρέασε και επηρεάζει αρνητικά τα ελληνικά νοικοκυριά. Ωστόσο, ας απαντήσουμε σε μερικά ερωτήματα:
  • Ζούσαν άραγε καλύτερα οι Έλληνες, πριν από 10 χρόνια, όταν η Ελλάδα έφτασε στα πρόθυρα της εξόδου από την Ευρωζώνη;
  • Ήταν μήπως καλύτερα τα πράγματα το 2019, όταν οι επενδύσεις στην Ελλάδα φυτοζωούσαν και η Ελλάδα αντί να συγκλίνει, απέκλινε από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο;
  • Είναι ανακριβές ότι οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 64% μεταξύ 2019-2024; Κι ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη αύξηση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση;
  • Είναι μικρότερο ποσοστό στην ανεργία το 7,9%, το σημερινό δηλαδή ποσοστό, ή το 18%, το ποσοστό δηλαδή του 2019; Είναι μικρό πράγμα σε μια χώρα 10,5 εκατ., όπως η Ελλάδα, να έχουν δημιουργηθεί περισσότερο από μισό εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας;
  • Είναι αλήθεια ή όχι ότι ο κατώτατος και ο μέσος μισθός αυξήθηκαν παραπάνω από τον πληθωρισμό; Ο κατώτατος είχε μια αύξηση 35% και ο μέσος μισθός 28%, όταν ο πληθωρισμός από το 2019 μέχρι σήμερα είναι 19,2%!
  • Είναι αλήθεια ή όχι ότι μειώθηκαν 72 διαφορετικοί φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές κατά 5,4 μονάδες; Κι ότι έτσι φτάσαμε, μετά από πολύ καιρό, ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές, στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Επίσης, αν κάποιος πιστεύει το αντίθετο, θα τον παρακαλούσα να μας πει έστω έναν φόρο που αυξήθηκε από το 2019 μέχρι σήμερα.
  • Είναι ή δεν είναι απόδειξη της σύγκλισης με τις πιο προηγμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι το πραγματικό κατά κεφαλή ΑΕΠ, έχει αυξηθεί κατά 11%; Δεν είναι επιτυχία άραγε ότι ανεβήκαμε από το 62% το 2020 του ευρωπαϊκού μέσου όρου στο 70%;
  • Πώς γίνεται, επίσης, κάποιος να καταναλώνει περισσότερο, να αποταμιεύει περισσότερο, να μειώνει τα χρέη του, αν δεν έχει παραπάνω χρήματα στην τσέπη του; Διότι τα στοιχεία δείχνουν ότι: Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε, μεταξύ 2019 και 2024, κατά 20%. Οι καταθέσεις από τα 137 δις. ευρώ έφτασαν τα 200 δις. ευρώ, με τα τρία πέμπτα της αύξησης να προέρχεται από τα νοικοκυριά. Ενώ παράλληλα το ιδιωτικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώθηκε από 109,7% σε 94,1%.
  • Κι ακόμα: έχουν συνωμοτήσει υπέρ της κυβέρνησης όλοι οι διεθνείς αναλυτές, οι οποίοι αναφέρονται εγκωμιαστικά στην πρόοδο της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια;
Υπογράμμισα ήδη ότι σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι ότι λύθηκαν όλα τα προβλήματα. Είμαστε, άλλωστε, μακριά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Και εννοείται πως οφείλουμε να συνεχίσουμε την προσπάθεια, χωρίς αυταρέσκεια και χωρίς αλαζονεία, αλλά και χωρίς να δεχόμαστε κάθε ισοπεδωτική και λαϊκίστικη κριτική.

Εννοείται επίσης ότι στην προσπάθεια για μια καλύτερη Ελλάδα δεν πρέπει να φοβηθούμε τις μεταρρυθμίσεις. Δεν πρέπει να φοβηθούμε τις μάχες. Διότι διαφορετικά δεν μπορούμε να πετύχουμε και νίκες! Το να προχωρείς τις μεταρρυθμίσεις δεν είναι μόνο δεοντολογικά ορθό, είναι και πολιτικά επικερδές. Η αδράνεια θα ζημίωνε τόσο τη Νέα Δημοκρατία όσο και ακόμη περισσότερο τη χώρα.

Γι’ αυτό είμαστε αποφασισμένοι να προωθήσουμε μια σειρά πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι οι μειώσεις άμεσων φόρων που θα ανακοινώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, η νέα στρατηγική για τις εξαγωγές, τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια για τον τουρισμό, τη βιομηχανία και τις ΑΠΕ, η περαιτέρω μείωση της γραφειοκρατίας για τις επιχειρήσεις κατά 25%.

Αυτή είναι μια πολιτική κοινής λογικής που μπορεί να κάνει την Ελλάδα πιο ισχυρή. Και να δώσει το περιθώριο για μια πιο ουσιαστική κοινωνική πολιτική. …

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2025

Σταύρος Θεοδωράκης: Τα χρυσόψαρα, τα πρακτικά και ο Πούτιν

Όσα συνέβησαν την 6η Ιουλίου 2015 κατά τις κρίσιμες ώρες του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών στο Προεδρικό Μέγαρο

Δεν τα ξέρουμε όλα για τα έμβια όντα.
Λέμε, ας πούμε, ότι η μνήμη των χρυσόψαρων κρατάει μόνο λίγα δευτερόλεπτα. Πειράματα όμως έδειξαν ότι κι αυτά τα ψαράκια μπορούν να συνδέσουν χρώματα, ακόμη και ήχους, με τη ρίψη της τροφής τους.
Μη δίνετε λοιπόν και πολλή σημασία στους τίτλους των τελευταίων ημερών, που επιβεβαιώνουν ή διαψεύδουν ότι «oι Eλληνες είναι χρυσόψαρα» και ακούστε πώς έχουν τα γεγονότα.
Από τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών της Δευτέρας 6ης Ιουλίου του 2015 δεν υπάρχουν επίσημα πρακτικά. Τελεία.
Eκείνη την ημέρα, αλλά και όλες τις επόμενες, οι αρχηγοί δεν υπογράψαμε κανένα σχετικό κείμενο. Ούτε βέβαια είχαμε πουθενά υπογραφές πρακτικογράφων. Και δεν θα μπορούσαμε να έχουμε καθότι οι τέσσερις υπάλληλοι της Βουλής, που ήταν εντεταλμένοι να καταγράψουν την κρίσιμη διαβούλευση, αποχώρησαν.

«Γιατί αποχώρησαν; Τι δεν θέλατε εσείς οι αρχηγοί να καταγραφεί;»

Αποχώρησαν γιατί δεν ήταν καιρός για συγκρούσεις. Το χρονόμετρο έτρεχε. Κάποιοι όμως μέσα στην αίθουσα δεν έλεγαν να το συνειδητοποιήσουν. Ο κ. Καμμένος, ας πούμε, ήταν ακόμη στο mood των νυχτερινών πανηγυρισμών στο Σύνταγμα. ΑΝΕΛίτες και Συριζαίοι τραγουδούσαν αγκαλιασμένοι το «Bella Ciao» των Παρτιζάνων και «Η ζωή τραβά την ανηφόρα» του Μίκη – χωρίς προφανώς να υποψιάζονται τις δραματικές ώρες που περνούσαν οι «καθοδηγητές τους».
«Ο λαός είπε ΟΧΙ στους δανειστές, που μας ήθελαν γονατιστούς για να τα πάρουν όλα κοψοχρονιά»… ήταν το μοτίβο του κ. Καμμένου. Οταν το παράκανε, πήρα την πρωτοβουλία να ζητήσω από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να φύγουν οι πρακτικογράφοι μήπως και σταματήσουν οι λαϊκίστικες κορώνες. Ο Μεϊμαράκης υπερθεμάτισε, ο Τσίπρας συμφώνησε και ο Προκόπης Παυλόπουλος είπε στους πρακτικογράφους να αποχωρήσουν.

«Και τότε, όλα αυτά τα χαρτιά που βγαίνουν τι είναι αν δεν είναι πρακτικά;»

Είναι αποσπάσματα από τη σύσκεψη των αρχηγών.

«Όταν λες αποσπάσματα;»

Το 1/3 με το 1/4 της όλης συζήτησης. Το υπολόγισα με βάση τις σημειώσεις μου –ναι, οι δημοσιογράφοι έχουν τη δυνατότητα και να συζητούν και να σημειώνουν ταυτόχρονα–, καθώς κι από το γεγονός ότι η σύσκεψη κράτησε περισσότερες από έξι ώρες. Ξεκίνησε στις δέκα το πρωί και τελείωσε λίγο πριν από τις πέντε το απόγευμα, με ένα διάλειμμα μισής ώρας. Εξι ώρες συζήτησης είναι 350 με 450 σελίδες. Δεν χωρούν δηλαδή με κανέναν τρόπο σε 110 σελίδες – τόσες είναι οι σελίδες που βρέθηκαν αυτές τις μέρες στα χέρια των δημοσιογράφων.

«Να δεχθούμε λοιπόν ότι είναι αποσπάσματα, πώς δημιουργήθηκαν αφού οι πρακτικογράφοι έφυγαν;»

Η σωστή απορία! Φεύγοντας άρον άρον οι πρακτικογράφοι, άφησαν το μαγνητόφωνο να γράφει. Προσοχή! Δεν μιλάμε για υποκλοπή. Οι πρακτικογράφοι, στενογράφοι για την ακρίβεια, πάντα –και στη Βουλή– μαγνητοφωνούν τις συζητήσεις για να μπορούν να επανέλθουν σε κάτι που πιθανόν τους έχει ξεφύγει.

«Υπάρχει λοιπόν ηχητικό;»

Προφανώς υπήρξε ηχητικό. Το θέμα είναι αν υπάρχει ακόμη. Και ο καθ’ ύλην αρμόδιος απ’ ό,τι φαίνεται δεν μπορεί να μας δώσει απάντηση. Και δεν εννοώ τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά τον γενικό γραμματέα της Προεδρίας. Αυτός έχει τη θεσμική υποχρέωση να φυλάει στο χρηματοκιβώτιο της Προεδρίας πρακτικά (γραπτά και ηχητικά) και άλλα σημαντικά έγγραφα. Oμως, λίγους μήνες μετά –το φθινόπωρο του ’15–, όταν προσπάθησα να μάθω αν διασώθηκε το ηχητικό από το συμβούλιο των αρχηγών, και πού είναι, πληροφορήθηκα ότι ο Γεώργιος Γεννηματάς, ο τότε γ.γ. της Προεδρίας, είχε εγγράφως δηλώσει ότι ποτέ δεν παρέλαβε από τους «αρμόδιους της καταγραφής», «ούτε ηχητικά ούτε γραπτά πρακτικά».
Το ηχητικό –και θα επιμείνω!– θα πρόσφερε μεγάλη υπηρεσία στην αλήθεια, από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχουν υπογεγραμμένα πρακτικά.
Σελίδες μπορείς να αφαιρέσεις –ή να προσθέσεις– όσες θέλεις από έναν φάκελο. Να ηρωοποιήσεις τους «δικούς» σου, να υποβιβάσεις τον ρόλο των «αντιπάλων» σου – όλα γίνονται αν μιλάμε για σκόρπιες σελίδες Α4. Στο ηχητικό, όμως, οι προσθαφαιρέσεις, το μοντάζ δηλαδή μπορεί να εντοπισθεί πλέον τεχνικά πολύ εύκολα.

«Μήπως όμως παρατράβηξε αυτή η συζήτηση; Μήπως δεν έχει αξία να κοιτάμε πίσω;»

Όχι! Το παρελθόν δεν είναι ποτέ μόνο παρελθόν. Και η μνήμη είναι το πρόπλασμα για τις επόμενες αποφάσεις μας.
Τι έχει λοιπόν χαραχτεί στη μνήμη μας από εκείνες τις ημέρες του δημοψηφίσματος; Πριν και μετά. Τα ταμεία ήταν άδεια, όπως και πολλά ράφια στα σούπερ μάρκετ. Δεν υπήρχαν λεφτά για μισθούς, οι τράπεζες ήταν κλειστές και οι συνταξιούχοι λιποθυμούσαν στις ουρές για να πάρουν από τα ΑΤΜ 60 ευρώ! Και ο υπερυπουργός των Οικονομικών να προτείνει –όπως αποκάλυψε αργότερα στο βιβλίο του– «να σφραγίσουμε τα ευρώ που έχει το Νομισματοκοπείο και να δημιουργήσουμε άμεσα ένα εναλλακτικό νόμισμα».
Ο κ. Τσίπρας δεν έχει ποτέ απαντήσει γιατί μετείχε μέχρι τέλους σε αυτές τις παρασκηνιακές συζητήσεις με τους κάθε είδους «δραχμιστές». Ήθελε να είναι αρεστός ακόμη και στους ψεκασμένους; Νόμιζε ότι θα τρομοκρατήσει την Ευρωπαϊκή Τράπεζα; Τον Ντράγκι ή τον δράκο Σόιμπλε; Ή χαιρόταν να αναστατώνει τους εταίρους μας; Αυτό ναι, όντως το πέτυχε!
Η σύσκεψη των αρχηγών δεν έγινε γιατί ο κ. Τσίπρας ήθελε να συμβουλευτεί τους πολιτικούς του αντιπάλους. Εγινε γιατί την απαίτησαν οι εταίροι μας. Ως μια τελευταία προσπάθεια να σωθεί η Ελλάδα. Το τελεσίγραφο ήταν σαφές και κομιστής του ήταν ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. «Θέλουμε να μας διαβεβαιώσουν από κοινού ο Τσίπρας και οι αρχηγοί της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης ότι η Ελλάδα θέλει να παραμείνει στο ευρώ». Και ο Φρανσουά Ολάντ, ο πρόεδρος της Γαλλίας –εκπροσωπώντας όλους, και την κ. Μέρκελ– έδωσε προθεσμία λίγων ωρών στον κ. Παυλόπουλο για να τον ενημερώσει ότι οι πολιτικοί αρχηγοί συζητάνε –δεν σφάζονται– και θα ταχθούν υπέρ μιας τελευταίας διαπραγμάτευσης.
Αυτός ήταν κι ο λόγος που ο κ. Παυλόπουλος, αλλά και ο Μεϊμαράκης κι εγώ κοιτούσαμε συνεχώς το ρολόι μας σ’ εκείνη την κρίσιμη συνάντηση. Οι φίλοι μας, ο καθένας είχε τους δικούς τους φίλους στους Θεσμούς –εγώ είχα τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον Ζίγκμαρ Γκάμπριελ τον σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο της Γερμανίας–, είχαν όλοι την ίδια αγωνία. Οι Έλληνες αποφάσισαν όντως να αυτοκτονήσουν και να βγουν από την Ευρωζώνη;
Ακόμη και ο αντιευρωπαϊστής κ. Κουτσούμπας είχε αισθανθεί την κρισιμότητα των στιγμών. Και έμεινε μέχρι το τέλος στη σύσκεψη, λέγοντας ότι «δεν φεύγεις με αυτόν τον τρόπο από την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Αλλά και από τον κ. Τσίπρα ούτε λέξη δεν ειπώθηκε στη συνάντηση για «το ΟΧΙ της αντίστασης και το ΝΑΙ της υποτέλειας». Και ενταφίασε μαζί με τον κυβερνητικό του εταίρο το (νάιλον) αντιμνημονιακό λάβαρο που κράδαινε από τον Ιανουάριο. Η «τρόικα εσωτερικού» –έτσι αποκαλούσαν μέχρι τότε την αντιπολίτευση– είχε γίνει «σύμμαχος… για τη λύση».
Και έτσι επετεύχθη η υπογραφή του κοινού ανακοινωθέντος – κυβέρνησης και φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης. Και άνοιξε ξανά η πόρτα της διαπραγμάτευσης για την Ελλάδα. Η ανάγνωση και μόνο αυτού του ανακοινωθέντος μαρτυρά ποιοι ηγήθηκαν της προσπάθειας να κρατηθεί η χώρα στην Ευρωζώνη και ποιοι ακολούθησαν ασθμαίνοντας:
«Κοινός στόχος είναι η επιδίωξη λύσης η οποία θα διασφαλίζει:
– Την επαρκή κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας.
– Αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις με κριτήριο τη δίκαιη κατανομή των βαρών και τις κατά το δυνατόν λιγότερες υφεσιακές επιπτώσεις.
– Ισχυρό εμπροσθοβαρές αναπτυξιακό πρόγραμμα, πρωτίστως για την καταπολέμηση της ανεργίας και την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας.
– Δέσμευση για την έναρξη ουσιαστικής συζήτησης ως προς την αντιμετώπιση του προβλήματος της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους.
– Άμεση προτεραιότητα αποτελεί η αποκατάσταση της ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».
Διακρίνει κανείς έστω και μια φράση από αυτές τις πύρινες που ξεστόμιζαν οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στις λαοσυνάξεις τους;
Όχι! Το «αντιστασιακό μέτωπο» είχε καταρρεύσει. Και το τελευταίο οχυρό έπεσε με την τηλεφωνική συνομιλία Τσίπρα – Πούτιν. Την ξέρετε την ιστορία… Ο κ. Λαφαζάνης μπούκαρε στο Προεδρικό κομίζοντας λύση εκ Ρωσίας. Ο Πούτιν θα μας έδινε όσα χρειαζόμασταν, εκτιμούσε ο κ. Λαφαζάνης. «Αρκεί ο Τσίπρας να μιλήσει τώρα (!) με τον Πούτιν». Ο Τσίπρας μίλησε, αλλά όπως είπε μόλις προχθές ο κ. Παππάς –που συνόδευε τότε τον κ. Τσίπρα στο Προεδρικό– τελικά… «απείχε πολύ από την πραγματικότητα αυτή η εκτίμηση»!

Πόσο δηλαδή απείχε;

Κι αν ο Πούτιν ήταν πιο γαλαντόμος και είχε όρεξη να μοιράσει ρούβλια;

Τρίτη 15 Ιουλίου 2025

Γιατί η Νέα Δημοκρατία προτείνει εξεταστική επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

 



Ερωτήσεις - Απαντήσεις για την πρόταση της ΝΔ αναφορικά με την εξεταστική επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

1. Γιατί καταλήξατε στην απόφαση για σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για το θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ από το 1998 μέχρι σήμερα; Μήπως θέλετε να συμψηφίσετε ευθύνες, όπως ισχυρίζεται η αντιπολίτευση;

Απολύτως όχι. Δεν μπορεί να υπάρχει συμψηφισμός όταν προτείνουμε τη σύσταση Εξεταστικής, που μπορεί να ερευνήσει και τις περιόδους που έχουμε την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, χωρίς περιορισμούς σε πρόσωπα. Η Εξεταστική δεν αποκλείει κανέναν από καμία ευθύνη, δεν συγκαλύπτει κανέναν, δεν συμψηφίζει τίποτα.

Αποφασίσαμε τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής από την ίδρυση του ΟΠΕΚΕΠΕ (με τον νόμο 2637/1998) μέχρι σήμερα προκειμένου να διερευνηθούν σε βάθος χρόνου όλες οι πτυχές του ζητήματος μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες και μοναδικό σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και την εξυγίανση του συστήματος των επιδοτήσεων.

Σημειώνουμε ότι από το 1998 έχουν καταλογισθεί στη χώρα μας πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ και η Εξεταστική μπορεί να διερευνήσει όλες τις συνθήκες που προκάλεσαν τις δημοσιονομικές διορθώσεις προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι παθογένειες του παρελθόντος. Όταν υπάρχει μια διαχρονική «πληγή» πρέπει να την αντιμετωπίζεις στο σύνολό της.

Θυμίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι νέος θεσμός, που λειτουργεί μόλις από το 2021 και μετά.

2. Υπάρχει κίνδυνος παραγραφής της υπόθεσης;

Όχι, δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Επί κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας, το 2019, αναθεωρήθηκε το Σύνταγμά μας και η αποσβεστική προθεσμία που προέβλεπε το άρθρο 86 καταργήθηκε, οπότε δεν τίθεται κανένα ζήτημα παραγραφής ευθυνών πολιτικών προσώπων.

Επισημαίνουμε ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία υποτίθεται ανησυχούν για τον κίνδυνο παραγραφής, που άλλωστε δεν υφίσταται, μέχρι σήμερα το απόγευμα δεν είχαν καταθέσει τις προτάσεις τους, σχεδόν 20 ημέρες μετά τη διαβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή. Εάν ανησυχούσαν πραγματικά θα έσπευδαν να ζητήσουν Προανακριτική και όχι να κωλυσιεργούν.

3. Γιατί δεν καταθέσατε πρόταση για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής;

Τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν αμελλητί στη Βουλή για τους δύο πρώην υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, χωρίς αξιολόγηση σύμφωνα με το Σύνταγμα, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής. Από το διαβιβαστικό δεν προκύπτουν καν οι απλές ενδείξεις για την διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών από τους δύο πρώην Υπουργούς. Επιπρόσθετα σημειώνουμε ότι δεν έχουν ασκηθεί διώξεις για κανένα από τα υπόλοιπα μη πολιτικά πρόσωπα.

4. Γιατί δεν ακολουθήσατε το «μοντέλο Τριαντόπουλου» στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ; Ακολουθείτε «δύο μέτρα και δύο σταθμά»;

Ασφαλώς όχι. Οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες, ούτε κάθε δικογραφία που φτάνει στη Βουλή, υποχρεωτικά θα καταλήγει σε Προανακριτικές. Δεν πρόκειται να ποινικοποιήσουμε την πολιτική ζωή επειδή το θέλει η αντιπολίτευση για να καλύψει τις προγραμματικές της ανεπάρκειες.

Μεταξύ «μοντέλου Τριαντόπουλου» και ΟΠΕΚΕΠΕ υπάρχουν σημαντικές διαφορές: Στην περίπτωση του κ. Χρήστου Τριαντόπουλου είχαν ασκηθεί διώξεις από την ελληνική δικαιοσύνη κατά τεσσάρων στελεχών που συμμετείχαν σε σύσκεψη με τον πρώην υφυπουργό και χωρίς να αποδεχόμαστε επ’ ουδενί την κατηγορία περί «συγκάλυψης», ψηφίσαμε υπέρ της σύστασης Προανακριτικής για να διερευνηθεί η συγκεκριμένη υπόθεση. Αντίστοιχα για τον κ. Κώστα Καραμανλή είχαν ασκηθεί διώξεις κατά πολλών φυσικών προσώπων.

Για τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχουν ασκηθεί διώξεις για μη πολιτικά πρόσωπα. Για αυτό καλούμε την αντιπολίτευση να υπερψηφίσει την σύσταση της Εξεταστικής, οι εργασίες της οποίας δεν αποκλείουν τίποτα, με βάση όμως πραγματικά περιστατικά και όχι μικροκομματικές επιδιώξεις για λόγους εντυπώσεων.

5. Έχουμε ακούσει από κυβερνητικά στελέχη, αλλά και από τον πρωθυπουργό ότι οι Εξεταστικές Επιτροπές που είχαν συγκροτηθεί παλαιότερα δεν επιτέλεσαν το έργο τους. Γιατί τότε επιμένετε στην επιλογή της Εξεταστικής;

Πρώτον, με βάση τα στοιχεία που διαβιβάσθηκαν στη Βουλή δεν προκύπτουν οι απαραίτητες εκ του Συντάγματος, προϋποθέσεις για σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής.

Δεύτερον, καλούμε το πολιτικό σύστημα να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες και η Εξεταστική Επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις επιδοτήσεις, να αποτελέσει την εξαίρεση στον κανόνα προηγούμενων Εξεταστικών, που δεν απέδωσαν με κύρια ευθύνη των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα οποία κατά βάση εκδίδουν ξεχωριστά πορίσματα.

Τρίτον, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα επιδιώξει την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης, να εξετασθούν όλα τα δεδομένα στο σύστημα των επιδοτήσεων από το 1998 μέχρι σήμερα και να εντοπισθούν τα λάθη, οι παθογένειες και οι ευθύνες.

6. Η αντιπολίτευση εγκαλεί την κυβέρνηση για προσπάθεια «συγκάλυψης» των ευθυνών των δύο πρώην υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης, υπό τον «φόβο» των αντιδράσεων τους. Πως απαντάτε;

Καμία απολύτως συγκάλυψη, κανένας απολύτως «φόβος». Αντιθέτως, είμαστε η κυβέρνηση που ψήφισε υπέρ της σύστασης δύο Προανακριτικών Επιτροπών για έναν πρώην υπουργό και έναν πρώην υφυπουργό, για την τραγωδία των Τεμπών, κάτι που δεν έπραξαν ποτέ στο παρελθόν ΠΑΣΟΚ και Σύριζα όταν βρίσκονταν στην κυβέρνηση, για εν ενεργεία βουλευτές τους.

Καμία συγκάλυψη, θέλουμε να ερευνηθούν τα πάντα, άλλωστε η Εξεταστική Επιτροπή έχει την πλήρη ευχέρεια να αναζητήσει την αλήθεια και την εξυγίανση του συστήματος επιδοτήσεων. Η σύσταση της Εξεταστικής θα βοηθήσει και στην κατεύθυνση της ουσιαστικής διερεύνησης τυχόν ποινικών ευθυνών και μάλιστα χωρίς να περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.

7. Τι διαφορετικό πιστεύετε ότι μπορεί να προκύψει από την Εξεταστική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ σε σχέση με το παρελθόν;

Η κυβέρνηση με τις αλλαγές που έχει ήδη προωθήσει για την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με κορυφαία την επικείμενη μεταφορά του Οργανισμού στην ΑΑΔΕ επιδιώκει την αναμόρφωση του συστήματος των επιδοτήσεων, υπέρ των παραγωγών και της εθνικής οικονομίας.

Όμως οφείλουμε να αναζητήσουμε τι έγινε στο παρελθόν για κρίσιμα ζητήματα, όπως είναι η Τεχνική Λύση και τα βοσκοτόπια, οι διασταυρωτικοί έλεγχοι και τα «κόκκινα» ΑΦΜ, οι υποθέσεις που εστάλησαν στη δικαιοσύνη και στις αρμόδιες αρχές, οι καθυστερήσεις στα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και ο ρόλος του Τεχνικού Συμβούλου, ώστε να εντοπίσουμε τα «κενά» του συστήματος, που μεταξύ άλλων προκαλούν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενός Οργανισμού που ετησίως κατανέμει ενισχύσεις ύψους 2,5 δισ. ευρώ σε 645.000 παραγωγούς, είναι διαχρονικό και η Εξεταστική Επιτροπή έχει την πλήρη δυνατότητα και ευχέρεια της διερεύνησης, χωρίς να αποκλείεται καμία εξέλιξη. Η αναζήτηση ευθυνών, με βάση τα πραγματικά περιστατικά και όχι τις μικροκομματικές επιδιώξεις, θα εξυπηρετηθεί μέσα από τις εργασίες της Εξεταστικής που θα ερευνήσει τα πάντα για την λειτουργία του Οργανισμού από την ίδρυσή του.

Δευτέρα 14 Ιουλίου 2025

ΟΠΕΚΕΠΕ: Εξεταστική από το 1998 έως σήμερα προτείνει η Ν.Δ.

 Οι κομπίνες ήταν εν γνώσει όλων των κυβερνήσεων! Με τις ύποπτες επιδοτήσεις βολεύονταν οι πάντες!!


Όπως ανακοίνωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, αφορά την περίοδο από το 1998 έως σήμερα για να αναζητηθούν όλες οι παθογένειες και να υπάρξει πλήρης κάθαρση και διαφάνεια. Συγκεκριμένα ανέφερε πως, «με απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη η ΚΟ της ΝΔ έχοντας μελετήσει διεξοδικά τα στοιχεία της δικογραφίας θα προτείνει τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής που θα ερευνήσει τα πάντα μακριά από μικροκομματικές σκοπιμότητες και με σκοπό την αναζήτηση της αληθείας και την εξυγίανση του συστήματος επιδοτήσεων». «Η πρότασή μας αφορά την περίοδο από την ίδρυση του ΟΠΕΚΕΠΕ, το 1998 μέχρι σήμερα», τόνισε.

Αναλύοντας τους λόγους επεσήμανε, στην απόφαση αυτή καταλήξαμε επειδή:

1. Το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οποίος ετησίως κατανέμει ενισχύσεις ύψους 2,5 δισ. ευρώ σε 645.000 παραγωγούς, είναι διαχρονικό και η Εξεταστική Επιτροπή έχει την πλήρη δυνατότητα και ευχέρεια της διερεύνησης, χωρίς να αποκλείεται καμία εξέλιξη.

Η αναζήτηση ευθυνών, με βάση τα πραγματικά περιστατικά και όχι τις μικροκομματικές επιδιώξεις, θα εξυπηρετηθεί μέσα από τις εργασίες της Εξεταστικής η οποία θα ερευνήσει τα πάντα για την λειτουργία του Οργανισμού από το 1998.

2. Το γεγονός ότι από το 1998 έως σήμερα έχουν επιβληθεί στη χώρα μας πρόστιμα άνω των 2,7 δισ. ευρώ, τονίζει την ανάγκη να αναζητηθούν τα αίτια για την επιβολή των δημοσιονομικών διορθώσεων, να διερευνηθούν σε βάθος τα προβλήματα και να κλείσουν όλα τα κενά που προκαλούν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις από την πλευρά της ΕΕ.

3. Θα εξετασθούν οι πράξεις των διοικήσεων του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, οι προτάσεις τους προς τις πολιτικές ηγεσίες και ποια η ανταπόκρισή τους. Στο ίδιο πλαίσιο θα διερευνηθεί από ποιους υπουργούς διαβιβάστηκαν υποθέσεις απάτης στις δικαστικές αρχές και συνολικά τι έπραξαν οι διοικήσεις του Οργανισμού για τις
περιπτώσεις των “κόκκινων” ΑΦΜ που εντοπίζονταν από τους διασταυρωτικούς
ελέγχους.

4. Θα ελεγχθούν ποιοι ζήτησαν και πραγματοποίησαν διασταυρωτικούς ελέγχους, ποια τα αποτελέσματα και η διάρκειά τους, αλλά και ποια τα κενά του συστήματος. Θα διερευνηθεί ο ρόλος του Τεχνικού Συμβούλου και οι σχέσεις του με την λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ θα αναζητηθεί εάν υπήρχαν αθέμιτες επιρροές στον Οργανισμό ή αναποτελεσματικό σύστημα εσωτερικών ελέγχων.

5. Μέσω της Εξεταστικής Επιτροπής θα διερευνηθούν καίρια ζητήματα όπως η “τεχνική λύση”, που υπήρξε διαχρονική επιλογή πολλών και διαφορετικών κυβερνήσεων και υπουργών, για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της καταβολής ενισχύσεων στους κτηνοτρόφους, αλλά και το θέμα του ορισμού των βοσκοτόπων, που έφερε την “τεχνική λύση”.

6. Θα αναζητηθούν και θα εξεταστούν όλες οι αιτίες για την μη υλοποίηση μέχρι σήμερα των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης και η συσχέτισή τους με το δασολόγιο, το κτηματολόγιο και τα υπόλοιπα ψηφιακά εργαλεία του ΟΠΕΚΕΠΕ.

7. Τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν αμελλητί στη Βουλή για τους δύο πρώην υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, χωρίς αξιολόγηση σύμφωνα με το Σύνταγμα, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη συγκρότηση Προανακριτικής Επιτροπής. Σημειώνουμε ότι δεν έχουν ασκηθεί καν διώξεις για τα υπόλοιπα μη πολιτικά πρόσωπα.

Για όλους αυτούς τους λόγους, αλλά πρωτίστως επειδή προτάσσουμε τη ριζική αντιμετώπιση ενός σοβαρού διαχρονικού προβλήματος από την υποκριτική κομματική εκμετάλλευση, προτείνουμε τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, όπου θα ερευνηθούν τα πάντα, χωρίς καμία σκιά συγκάλυψης, με μόνο σκοπό την αναζήτηση της αλήθειας και την εξυγίανση του συστήματος επιδοτήσεων.

Η σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής θα βοηθήσει και στην κατεύθυνση της ουσιαστικής διερεύνησης τυχόν ποινικών ευθυνών και μάλιστα χωρίς να περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα.

Καλούμε τα κόμματα να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων απέναντι σε μία διαχρονική “πληγή” δεκαετιών, υπερψηφίζοντας την πρότασή μας για Εξεταστική Επιτροπή, ώστε να διερευνηθούν όλα τα δεδομένα από το 1998 έως σήμερα».

Ερωτηθείς αν η κυβέρνηση υποτιμά το πρόβλημα με την εξεταστική στην πολιτική και ποινική του διάσταση απάντησε: «Το εντελώς αντίθετο. Όταν για μια διαχρονική πληγή το δημόσιο έχει πληρώσει 2,37 δις το να το αντιμετωπίζεις σαν ένα πρόβλημα μιας συγκεκριμένης περιόδου αυτό είναι υποτίμηση, Πρέπει να βλέπουμε το όλον άλλωστε δεν αποκλείουμε δικούς μας υπουργούς. Υπήρχαν υπουργοί που έκαναν διασταυρωτικούς ελέγχους; Τι έκαναν οι υπουργοί; Έστειλαν στην δικαιοσύνη απατεώνες; Στην ίδια την δικογραφία φαίνεται ότι δεν έχουν ασκηθεί διώξεις σε μη πολιτικά πρόσωπα. Πήραμε μια πολιτικά πολύ σημαντική απόφαση να περάσει ο ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Πρέπει όμως να δούμε τα λάθη που έχουν γίνει. Δώσαμε στα κόμματα έναν επαρκή χρόνο για να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις. Πέρασαν 20 ημέρες και δεν κατέθεσαν μια πρόταση. Πήραμε την πρωτοβουλία και δεν παίζουμε κρυφτό. Συγκάλυψη είναι να κάνεις ενέργειες που κρύβουν την δική σου περίοδο».

Σάββατο 12 Ιουλίου 2025

«Οι διακοπές σας, το βάσανό μου»

kathimerini.gr
Μαρία Κατσουνάκη

«Δεν βλέπεις έναν πίνακα. Βλέπεις κινητά. Βλέπεις αγκώνες. Νιώθεις ζέστη. Και μετά σε σπρώχνουν έξω».

Η δήλωση μιας 28χρονης τουρίστριας που πέταξε από τη Σεούλ στο Παρίσι για να δει τη Μόνα Λίζα είναι η πιο διαφωτιστική και βιωματική περιγραφή για την εικόνα που παρουσιάζει η επίσκεψη σε έναν δημοφιλή προορισμό («Κ», 16/6). Μέσα Ιουνίου το Λούβρο διέκοψε για μία μέρα τη λειτουργία του γιατί οι εργαζόμενοι κήρυξαν απεργία, διαμαρτυρόμενοι τόσο για τη δική τους κατάρρευση όσο και του μουσείου, που αποδίδουν στον υπερτουρισμό.

Το μουσείο υποδέχθηκε 8,7 εκατ. επισκέπτες πέρυσι – περισσότερο από το διπλάσιο της χωρητικότητας για την οποία είχε σχεδιαστεί. Ακόμη και με ημερήσιο όριο 30.000 ατόμων, οι εργαζόμενοι λένε ότι η εμπειρία έχει καταντήσει καθημερινός αγώνας αντοχής, με ανεπαρκείς χώρους ξεκούρασης, περιορισμένες τουαλέτες και θερινή ζέστη που επιδεινώνεται από το «φαινόμενο θερμοκηπίου» της γυάλινης πυραμίδας. Το Λούβρο έχει γίνει πλέον σύμβολο της παγκόσμιας κρίσης του υπερτουρισμού.

Κάθε χρόνο και χειρότερα. Χιλιάδες κάτοικοι δημοφιλών προορισμών (Μαγιόρκα, Βενετία, Λισσαβώνα) βγαίνουν στους δρόμους με συνθήματα όπως «Οι διακοπές σας, το βάσανό μου». Στη Βαρκελώνη, ακτιβιστές έβρεξαν με νεροπίστολα τουρίστες, ενώ πρόσφατα στη Βενετία, όταν ανακοινώθηκε η τριήμερη «κατάληψη» της πόλης (26-28 του μηνός) για τον γάμο του δισεκατομμυριούχου ιδρυτή της Amazon, Τζεφ Μπέζος, πολίτες συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν.

Οι αντοχές μουσείων, τόπων και ανθρώπων έχουν φτάσει –και ξεπεράσει– το σημείο θραύσης. Σε αυτήν την ιστορία, όμως, γνωστή και συζητημένη, υπάρχει το εξής παράδοξο: ένα μέρος από τους διαμαρτυρόμενους δεν είναι και οι ίδιοι ταξιδιώτες; Εμείς, για παράδειγμα, που στραβοκοιτάμε τους τουρίστες στα «δικά μας» νησιά ή στην Αθήνα, δεν μετακινούμαστε καθόλου στο εξωτερικό; Δεν σχεδιάζουμε ένα ολιγοήμερο πέρασμα από τη Ρώμη, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Βαρκελώνη; Πρόκειται ή όχι για αντίφαση; Μπορούμε να «σκοτώσουμε» τον ταξιδιώτη μέσα μας; Γιατί εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, ο μερικός περιορισμός δεν αρκεί. Θα πρέπει όλοι να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Άβολο.

Μέτρα εξαγγέλλονται (εισιτήρια εισόδου / τουριστικοί φόροι) αλλά δεν πτοούν και, προφανώς, δεν επαρκούν. Η επιθυμία, που εξελίχθηκε σε βουλιμία και, σε συνάρτηση με άλλους παράγοντες, ευκολία στις μετακινήσεις, σαρώνει πολλές περιοχές του πλανήτη. Οι κυβερνήσεις μπορούν να πάρουν μέτρα; Οι ίδιοι οι κάτοικοι μπορούν να κηρύξουν τους υπεράριθμους επισκέπτες ανεπιθύμητους, επηρεάζοντας τη λήψη αποφάσεων; Ό,τι έχει ξεχειλώσει μπορεί να ξαναβρεί τις πραγματικές διαστάσεις του; Και τι σημαίνει πλέον «πραγματικό»;

Σε έναν κόσμο που ζει και κινείται «σα να μην υπάρχει αύριο», η έννοια της ξεκούρασης ή της αναψυχής συνδέεται κυρίως με τη βουλιμική συσσώρευση εικόνων. «Εικόνων» διαμεσολαβημένων, όχι χαλαρής παρατήρησης. Ένας ορίζοντας καλυμμένος από κινητά και χέρια υψωμένα. Όπως παρατηρεί και η νεαρή τουρίστρια, δεν βλέπεις καν τον πίνακα για τον οποίο έχεις, υποτίθεται, ταξιδέψει.

Το «βάσανο» που επικαλείται το σύνθημα για να αποδώσει το χάσμα ανάμεσα στον κάτοικο και στον ξένο επισκέπτη δεν είναι απολύτως ακριβές. Ο ένας μπορεί να είναι εξοργισμένος, αλλά και ο άλλος δεν περνάει καλά – αν επιτρέψει στον εαυτό του να είναι ειλικρινής. Στριμώχνεται, του αναλογούν όλο και λιγότερα τετραγωνικά για να κινηθεί και να «αναπνεύσει», αποκτούν όλα γύρω του το μέγεθος μιας φωτογραφίας. Ζει περιχαρακωμένος. Όλο και περισσότερο το ταξίδι συρρικνώνεται στην επιθυμία να βρίσκεται εντός του κάδρου. Λες κι «άλλα δεν έχει να σε δώσει πια»…

Τετάρτη 9 Ιουλίου 2025

Είμαστε για δέσιμο!

kathimerini.gr
Ηλίας Δρυμιώτης *

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θα μείνει στην ιστορία γιατί μας έβαλε στην Ε.Ε. και γιατί περάσαμε αναίμακτα από τη δικτατορία στη δημοκρατία και μάλιστα με αλλαγή πολιτεύματος. Θα τον θυμόμαστε όμως και για την ιστορική φράση που είπε στις αρχές του 1989, δηλαδή πριν από 36 ολόκληρα χρόνια: «Η χώρα έχει μεταβληθεί σε απέραντο φρενοκομείο». Ο Καραμανλής αναφερόταν τότε στην πολιτική κατάσταση της χώρας. Σήμερα όμως φαίνεται ότι κάνουμε και εξαγωγή του απέραντου φρενοκομείου. Εξηγούμαι. Η στάση μας στα θέματα της Μέσης Ανατολής μόνο σε συνθήκες φρενοκομείου μπορεί να εξηγηθεί.

Το τελευταίο διάστημα είχαμε δύο σημαντικά εξωτερικά γεγονότα τα οποία απασχόλησαν κυρίως την αντιπολίτευση της χώρας: Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν, και η πορεία προς τη Γάζα.

Επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν

Διαβάσαμε και ακούσαμε πολλές λεπτομέρειες από την επιτυχημένη επίθεση του Ισραήλ. Μας έχει συνηθίσει το Ισραήλ σε τέτοιες παράτολμες επιχειρήσεις. Από τον πόλεμο των 6 ημερών με τους Αραβες το 1967, μέχρι τη σωτηρία των ομήρων της αεροπειρατείας στο Εντεπε το 1976. Μια και θυμηθήκαμε το Εντεπε, πρέπει να πούμε ότι οι αεροπειρατές ήταν μέλη της «Λαϊκής Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» και μπήκαν στο αεροπλάνο της Air France στην Αθήνα. Αυτά κάνουν οι «φίλοι» μας οι Παλαιστίνιοι που τους στηρίζει όλη η Αριστερά της Ελλάδας, χωρίς αστερίσκους.

Θα τα πούμε σε λίγο για τους «φίλους» τους Παλαιστίνιους και πόσο μας «αγαπούνε», αλλά προς το παρόν ελάτε να δούμε τι σημαίνουν αυτές οι επιτυχίες του Ισραήλ στο Ιράν, αλλά και στον Λίβανο. Είδαμε και ακούσαμε λεπτομερείς περιγραφές για τις επιχειρήσεις, αλλά κατά την προσωπική μου άποψη, το σημαντικότερο συμπέρασμα δεν πήρε ευρεία δημοσιότητα. Οι ισραηλινές δυνάμεις εδώ και μερικούς μήνες φαίνεται ότι έχουν εξαιρετική πληροφόρηση για τις κινήσεις των ηγετών του Ιράν, της Χεσμπολάχ και της Χαμάς και τους εξοντώνουν με χειρουργικές επιχειρήσεις. Αποδίδουμε τις επιτυχίες στις μυστικές υπηρεσίες. Είναι όμως έτσι;

Οι λαοί αυτών των χωρών θέλουν να απαλλαγούν από τους μουλάδες – δικτάτορές τους που τους καταπιέζουν και γι’ αυτό κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν το Ισραήλ, ώστε να απελευθερωθούν μια ώρα γρηγορότερα. Ακριβώς για τον λόγο αυτό ο Νετανιάχου κάλεσε τον λαό του Ιράν σε εξέγερση ώστε να τους ανατρέψουν, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «το 80% των πολιτών θέλει να το ανατρέψει» (15/6).

Αισίως φτάσαμε στο κρίσιμο ερώτημα του φρενοκομείου. Πώς γίνεται εμείς οι αριστεροί πατριώτες που δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας, σε θέματα δημοκρατίας και ισότητας, να στηρίζουμε φανατικά ένα θεοκρατικό καθεστώς, του οποίου ο απόλυτος άρχων Ayatollah Ali Khamenei βρίσκεται στην εξουσία από το 1989 και καταπιέζει τον λαό του και ειδικά τις γυναίκες;

Αν νομίζετε ότι υπερβάλλω με το φρενοκομείο, ακούστε και αυτό. Ο Γιάνης (με ένα ν) έστειλε επιστολή προς τον Ιρανό πρέσβη στην Ελλάδα όπου λέει τα εξής: «Εκ μέρους του ΜέΡΑ25, επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω τη συλλογική μας οργή για την ισραηλινή επίθεση στο Ιράν, καθώς και να εκφράσω την καταδίκη μας για τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση παρείχε στήριξη και υποστήριξη στην επιθετικότητα του Ισραήλ […] Επιτρέψτε μου τέλος να δηλώσω για την ιστορία ότι ο ελληνικός λαός, στην πλειοψηφία του, είναι εξίσου εξοργισμένος από την κυβέρνησή μας».

Παρακαλώ την προσοχή σας. Ο Γιάνης, του οποίου το κόμμα στις εκλογές του Ιουνίου 2023 πήρε 2,5%, μιλά εκ μέρους της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και ακόμα δεν έχουν εμφανιστεί οι άνδρες με τις άσπρες μπλούζες και τον ζουρλομανδύα.

Πορεία προς τη Γάζα

Εδώ τα πράγματα είναι λίγο πιο πολύπλοκα. Στην Ελλάδα μάθαμε τα παθήματα των δικών μας που πήγαν εκεί, αλλά φαίνεται ότι την πάτησαν και από άλλες χώρες.

Για παράδειγμα, η αποστολή από την Τυνησία, περίπου 1.200-1.500 άτομα, περιλάμβανε πολίτες της Τυνησίας, Λιβύης, Μαρόκου, Μαυριτανίας, που ξεκίνησαν από την Τυνησία για να πάνε στη Γάζα και αφού πέρασαν από την Τρίπολη όπου τους υποστήριξε ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, συνέχισαν την πορεία τους ανατολικά φτάνοντας στη Sirte. Εκεί τους σταμάτησε ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης και το ταξίδι έληξε άδοξα. Είχαν ενημερωθεί από την αιγυπτιακή κυβέρνηση ότι δεν θα τους επιτρεπόταν η είσοδος στην Αίγυπτο χωρίς άδειες.

Οι δικοί μας μάλλον την πάτησαν περισσότερο. Αντί όμως να σας περιγράψω τι έπαθαν, θα αφήσω τους ίδιους να σας το πουν. Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από την επίσημη ιστοσελίδα March to Gaza Greece: «Χτες η Πορεία προς τη Γάζα επιχείρησε να φτάσει στην Ισμαηλιγια, πόλη στη διώρυγα του Σουέζ, στα όρια της χερσονήσου Σινά. Λίγα χιλιόμετρα πριν, στα διόδια, οι διαδηλωτές ανακοπήκαμε από την αστυνομία. Εκατοντάδες από πολλές χώρες συγκεντρωθήκαμε επί ώρες ζητώντας ειρηνικά να περάσουμε. Η αστυνομία δεν το επέτρεψε. Αποφασίσαμε να επιμείνουμε, ειρηνικά.

Η επίσημη και η μυστική αστυνομία επιτέθηκαν, σε άλλες αποστολές πιο βίαια με ξύλο, στη δική μας με “αρπαγές” στο σωρό. Είχα την τύχη να είμαι ένας απ’ το σωρό. Μας έβαλαν σε μικρα (πολιτικα) βανάκια και μας απομάκρυναν. Καμία εξήγηση καμία επικοινωνία με αξιωματικό» […].

Αυτά παθαίνουν όσοι πάνε σε ξένες χώρες για να διαδηλώσουν χωρίς να εξασφαλίσουν τις σχετικές άδειες. Αυτοί οι αριστεροί ακτιβιστές φαίνεται ότι δεν καταλαβαίνουν ότι σε μερικές χώρες υπάρχουν κανόνες και η αστυνομία τους εφαρμόζει, ορισμένες φορές με τη νόμιμη βία. Φυσικά, πρώτος διαμαρτυρόμενος είναι ο Γιάνης που φαίνεται ότι του λείπει η δημοσιότητα και την επιδιώκει με κάθε τρόπο. Ιδού ένα απόσπασμα από το τι έγραψε στο FB για το θέμα: «Μέλη της ενωτικής πρωτοβουλίας του ΜέΡΑ25, μαζί με άλλους που πέταξαν νωρίς το πρωί για το Κάιρο προκειμένου να συμμετάσχουν στην Πορεία προς τη Γάζα (www.marchtogaza.net), συνελήφθησαν από την αιγυπτιακή αστυνομία στο αεροδρόμιο και, μετά από ώρες κράτησης, τώρα απελαύνονται. […] Το ΜέΡΑ25 και το DiEM25 καλούν φίλους και συνοδοιπόρους … να καταδικάσουν το αναδυόμενο ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ, να καταδικάσουν τη σιωπηρή συμμαχία Μητσοτάκη, Σίσι και Νετανιάχου».

Αλλος που «πιάνει πουλιά στον αέρα». Δεν του ξέφυγε η «αναδυόμενη σιωπηρή συμμαχία»! Πρέπει να βάλουμε και τον Μητσοτάκη στο κάδρο, διότι για όλα φταίει ο Μητσοτάκης. Ελα όμως που την πορεία από την Τυνησία δεν την σταμάτησε ο Μητσοτάκης αλλά ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης! Είναι ολοφάνερη η προσπάθεια που κάνουν για να παραπλανήσουν τον κόσμο.

Λίγα λόγια για τους «φίλους» μας τους Παλαιστίνιους. Στο διάστημα 1973-1991 είχαμε 15 τρομοκρατικές ενέργειες από παλαιστινιακές οργανώσεις, σε ελληνικό έδαφος, με πολλούς Ελληνες και ξένους νεκρούς και τραυματίες. Μια αναζήτηση στο Google θα σας εκπλήξει αρνητικά. Αλλά εμείς από καθαρό μαζοχισμό είμαστε με την Παλαιστίνη.

Μάλιστα, αποκτήσαμε και νέα έθιμα. Στο Ηρώδειο σε δύο περιπτώσεις (όπερα Τουραντό και Ιππόλυτος) ηθοποιοί και συντελεστές σήκωσαν τη σημαία της Παλαιστίνης, με το κοινό να φωνάζει «λευτεριά στην Παλαιστίνη». Αν δεν κάνω λάθος στην Παλαιστίνη ακόμα κρατούνται όμηροι από την αιματηρή εκείνη ημέρα του Οκτωβρίου 2023. Δεν άκουσα κανένα να φωνάζει «λευτεριά στους ομήρους». Γιατί; Αυτοί δεν είναι άνθρωποι. Είναι Εβραίοι.

Είχαμε όμως και ένα άλλο happening. Η γνωστή αοιδός Νατάσσα Μποφίλιου, αφού ολοκλήρωσε το καλλιτεχνικό της πρόγραμμα στο θέατρο του Λυκαβηττού (15/6), φόρεσε στους ώμους της ηθοποιού Μαρίας Διακοπαναγιώτου την παλαιστινιακή μαντίλα, την κεφίγια. Το κοινό αντέδρασε με παρατεταμένο χειροκρότημα και ενθουσιασμό. Στη συνέχεια, ενθουσιασμένη από την αντίδραση του κοινού, κατέβηκε από τη σκηνή να παραλάβει μια μεγάλη παλαιστινιακή σημαία από το κοινό, την οποία ύψωσε μαζί με τους συνεργάτες της, ενώ το πλήθος παραληρούσε από ενθουσιασμό, φωνάζοντας το ίδιο σύνθημα «λευτεριά στην Παλαιστίνη».

Τέλος για να ολοκληρώσω την εικόνα μας, θέλω να υπενθυμίσω ένα άλλο happening που συνέβη στην ολομέλεια της Βουλής. Η «πονόψυχη» Ζωή με τις καρδούλες, εμφανίστηκε στο βήμα με την παλαιστινιακή κεφίγια για να δηλώσει τη συμπαράστασή της για τους Παλαιστίνιους. Βλέπετε, πόσο πονόψυχη είναι για τον «άνθρωπο»! Να φανταστείτε ότι για να γλιτώσει τον βιαστή πελάτης της, κατάφερε και πήρε εννέα (9) αναβολές, ώστε να εξαντλήσει τα θύματά του, ψυχολογικά και οικονομικά, αφού και τα τέσσερα θύματα έρχονταν με δικά τους έξοδα από Καναδά και Αυστραλία.

Και μετά απορείτε για τον τίτλο: Είμαστε για δέσιμο! 
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων

Τρίτη 8 Ιουλίου 2025

Ιδρύονται 13 κέντρα καινοτομίας σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης στη χώρα

 


Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού ανακοίνωσε την ίδρυση δεκατριών (13) Κέντρων Καινοτομίας (Κ.Κ.), ένα σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης της χώρας. Τα Κέντρα θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους από τη νέα σχολική χρονιά 2025-2026, αποτελώντας μία στρατηγική επένδυση για τη μετάβαση της ελληνικής εκπαίδευσης στην ψηφιακή και καινοτόμο εποχή.

  • Τα Κέντρα Καινοτομίας, αποτελούν σύγχρονους κόμβους εκπαίδευσης, καινοτομίας και τεχνολογίας αιχμής, που απευθύνονται τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Αποστολή τους είναι να ενισχύσουν τη σύνδεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την τεχνολογία, την επιστήμη και τη δημιουργικότητα.
  • Προσφέρουν στους/στις μαθητές/τριες και στους/στις εκπαιδευτικούς της χώρας τη δυνατότητα συμμετοχής σε βιωματικά εργαστήρια και εκπαιδευτικά προγράμματα που αξιοποιούν προηγμένες τεχνολογίες, ενισχύοντας τις δεξιότητές τους και ενδυναμώνοντάς τους πνευματικά, επιστημονικά και ερευνητικά.
  • Στοχεύουν στην ενίσχυση της δημιουργικότητας, των δεξιοτήτων 21ου αιώνα, STEM, του ψηφιακού γραμματισμού, της πράσινης ανάπτυξης και της διεπιστημονικής μάθησης.
  • Ενσωματώνουν τη χρήση τεχνολογιών αιχμής όπως ρομποτικής, εκτεταμένης πραγματικότητας (ΧR), τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και προηγμένες κατασκευαστικές τεχνολογίες.
  • Δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα γνώσης που ενσωματώνει και διασυνδέει σχολεία, ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, τοπικές κοινωνίες και ευρωπαϊκά δίκτυα εκπαίδευσης και καινοτομίας

Κυριακή 6 Ιουλίου 2025

Ήταν ωραίες οι ημέρες του καλοκαιριού του 2015


kathimerini.g
Τάκης Θεοδωρόπουλος

Ήταν ωραίες οι ημέρες εκείνες το καλοκαίρι του 2015. Η μικρή χώρα που κάποιοι, υποτιμητικά, την αποκαλούσαν σκωληκοειδή απόφυση της Βαλκανικής Χερσονήσου είχε αναβαθμισθεί σε ρόλο πρωταγωνιστή. Οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, τα Διεθνή Νομισματικά Ταμεία, οι κεντρικές τράπεζες έπεφταν για ύπνο και ξυπνούσαν προφέροντας τη λέξη «Ελλάδα». Ήταν η τελευταία τους σκέψη πριν κοιμηθούν και η πρώτη τους μόλις ξυπνούσαν. Σκεφθείτε μόνον ότι τότε μας απασχολούσαν οι μύχιες σκέψεις της κ. Μέρκελ και του μακαρίτη Σόιμπλε, ενώ σήμερα, δέκα χρόνια μετά, μας απασχολούν τα αιγοπρόβατα της υπαίθρου μας. Αναλογισθείτε ότι τότε κοτζάμ Βενεζουέλα κρεμόταν από τα χείλη μας και οι υπουργοί μας επισκέπτονταν το Κρεμλίνο, και παρότι ήξεραν ότι εκπροσωπούν το κέντρο του κόσμου δεν έχαναν τη σεμνότητά τους. Η βαθιά υπόκλιση του κ. Λαφαζάνη σε κάποιον Ρώσο αξιωματούχο τον οποίον αποκάλεσε «σύντροφο» για να σπάσει τον πάγο ήταν απόδειξη ότι ο Έλληνας ακόμη κι όταν θριαμβεύει δεν είναι αλαζόνας.

Όχι, δεν τον ξέχασα Εκείνον. Τον φύλαρχο της οικονομίας μας, ο οποίος δίδασκε στους αποσβολωμένους ομολόγους του όχι μόνον θεωρία των παιγνίων αλλά και ανωτάτη ενδυματολογική, την οποία ο ίδιος με τη βοήθεια του αγαπημένου του καθρέφτη την είχε αναδείξει σε διαπραγματευτικό υπερόπλο. Αν θέλεις να αλλάξεις την Ευρώπη και τον κόσμο, δεν μπορείς να ντύνεσαι με κοστουμάκι και γραβάτα λες και είσαι κοινός θνητός. Την ικανότητά του για αλλαγή την είχε αποδείξει αλλάζοντας την ορθογραφία του βαφτιστικού του. Για να καταλάβουν οι συνομιλητές του ότι ήταν ικανός για όλα, τους είχε αποκαλύψει ότι αυτός γράφει το βαφτιστικό του με ένα «νι». Ήταν πάντα αγέρωχος, πολύ ευχαριστημένος από τον εαυτό του. Γι’ αυτό γινόταν πρωτοσέλιδο στις μεγαλύτερες εφημερίδες. Τέτοια παράξενη εκδοχή του ανθρωπίνου είδους είχε χρόνια να απασχολήσει την πληκτική ευρωπαϊκή ειδησεογραφία. Με εξαιρετικούς τετρακέφαλους και την ξυρισμένη κεφαλή του, όταν άνοιγε το στόμα του υπενθύμιζε στους ταλαίπωρους Ευρωπαίους ότι δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Είχε σκεφτεί κανείς απ’ αυτούς να τυπώσει νόμισμα που θα λεγόταν Ι οwe you; IOY. I owe you, you owe me. Έτσι κινείται η οικονομία. Κι ό,τι έλειπε θα το συμπλήρωνε ο Λαφαζάνης απ’ τα υπόλοιπα του νομισματοκοπείου. Στο τέλος κατάφερε να κλείσει και τις τράπεζες ανακουφίζοντας τον λαό από το βάρος των λογαριασμών του. Δεν είχες άγχος πια για το υπόλοιπό σου. Έπαιρνες το εικοσάρικό σου και είχες το κεφάλι σου ήσυχο.

Εννοείται πως δεν ξέχασα ούτε Εκείνον. Τον διευθυντή της ορχήστρας, τον ρήτορα της ελπίδας, αυτόν που είχε το θάρρος να φωνάξει «go back, madame Merkel». Αυτόν που επειδή αγαπούσε και σεβόταν τον λαό Του τον κάλεσε να αποφασίσει για την τύχη του. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν ήταν ακριβώς αυτό που ήθελε, όμως αυτός συνέχισε να αγαπάει τον λαό Του παρά τα ελαττώματά του. Αν μη τι άλλο του χάρισε ένα πανηγύρι στην πλατεία Συντάγματος και μετά μάζεψε όλο το θάρρος που διέθετε και πήγε να ανακοινώσει στους υπόλοιπους Ευρωπαίους τη νέα έξοδο του Μεσολογγίου. Η έξοδος δεν έγινε, όμως αυτός, σε αντίθεση με τον Μπότσαρη, έβγαλε έρπη. Ήταν ωραίες οι ημέρες εκείνες το καλοκαίρι του 2015. Η Ελλάδα είχε αποκτήσει τόση δύναμη ώστε να έχει την πολυτέλεια να υποχωρεί για να μην τρομάξει τον κόσμο. Άντε να υπογράψουμε κι ένα ακόμη μνημόνιο για να δούμε τι θα καταλάβετε. Τη φθονούσαν τόσο ώστε να τη χρησιμοποιούν ως παράδειγμα προς αποφυγήν.

Βέβαια υπήρχαν και οι άλλοι. Οι λιπόψυχοι που δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Κάθε πρωί που ξυπνούσαν φοβούνταν μην ακούσουν τη μοιραία είδηση, ότι η Ελλάδα εκδιώχθηκε κακήν κακώς από το κοινό νόμισμα, ενδεχομένως δε και από την Ένωση. Ευτυχώς ήσαν λίγοι και αρκετά αδύναμοι ώστε να μην μπορούν να ανακόψουν το μελτέμι της ελπίδας που σάρωνε τη χώρα.

Τα υπόλοιπα ανήκουν στην Ιστορία. Δεν είναι τόσο παλιά ώστε να τα έχουμε ξεχάσει, όμως είναι ευτυχώς αρκετά παλιά ώστε να μη θέλουμε να τα θυμόμαστε. Με την καλή έννοια το λέω. Γιατί αν συγκρίνουμε τη γοητεία του καλοκαιριού εκείνου και την ένταση των ένδοξων στιγμών που ζήσαμε, μόνον κατάθλιψη μας προκαλεί η σημερινή πλήξη. Πώς να συγκρίνεις το δημοψήφισμα και τις κλειστές τράπεζες με τη δημογραφική έκρηξη των αιγοπροβάτων! Άσε που είμαστε και αχάριστοι. Αντί να επιβραβεύσουμε τον ηρωισμό των ανθρώπων αυτών, που ξόδεψαν ό,τι μυαλό είχαν για να μας διασκεδάσουν καταστρέφοντάς μας, τους έχουμε γυρίσει την πλάτη. Αυτά έχει η δημοκρατία.