Αιρετική κηδεία

kathimerini
Άρης Αλεξανδρής

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις να σε αγαπήσει η Αριστερά: αν της μοιάζεις κι αν της είσαι χρήσιμος. Σε κάθε άλλη περίπτωση, είσαι πρόβλημα που αντιμετωπίζει είτε με συνεχή πόλεμο είτε με εχθροπαθή ανοχή. Οι άδειες «αριστερές» καρέκλες στην κηδεία του Διονύση Σαββόπουλου ήταν κάτι παραπάνω από μια απλή επίδειξη περιφρόνησης ενός ορισμένου προσώπου· ήταν ουσιαστικά μια ευρύτερη, υπαρξιακή δήλωση. Η σύγχρονη Αριστερά μίλησε για τον εαυτό της χωρίς να μιλήσει, και τα είπε όλα: ότι ο θάνατος είναι πολύ μικρός συγκριτικά με τις επιταγές της δογματικής δεοντολογίας της, ότι όσοι αρνούνται την πίστη της είναι ασυγχώρητοι, ότι η τιμωρία των απίστων τούς βρίσκει μέχρι και στον τάφο. Η απουσία των προέδρων των αριστερών κομμάτων ήταν εκδίκηση προς τον εκλιπόντα για τις αιρετικές ιδέες του, αλλά και προειδοποίηση στους ζωντανούς: όποιος μας απαρνηθεί ή, ακόμα χειρότερα, όποιος προτιμήσει τους ιδεολογικούς μας αντιπάλους, εμάς μπορεί να μας ξεχάσει. Ενώ κατά τ’ άλλα οι συγκρούσεις εντός της Αριστεράς μαίνονται, σε αυτό το θέμα παρατηρείται σύμπνοια, η οποία με έναν ειρωνικό τρόπο εξηγεί το περιορισμένο αντίκρισμα του χώρου στην κοινωνία. Η μικροψυχία δεν είναι ιδιαίτερα θελκτική εκλογικά. Το διχαστικό πνεύμα και η κακία εμπνέουν τρολ και φανατικούς, όχι πολίτες.

Η Εκκλησία της Αριστεράς

Είναι λοιπόν αντιφατικό ότι οι παρατάξεις που τόσο στενή σχέση ισχυρίζονται πως έχουν με τον λαό βρέθηκαν απέναντί του τις τελευταίες μέρες. Είναι εξόχως «off brand» επιλογή να κραδαίνεις τη νηπενθή σου διάθεση περήφανος, όταν ο λαός στο όνομα του οποίου τάχα ενεργείς, σε μεγάλο βαθμό παραμέρισε τις διαφορές του με τον εκλιπόντα και τον αποχαιρέτισε σαν σύντροφο από τα παλιά. Αυτό όμως είναι το βασικό πρόβλημα με την Αριστερά στην Ελλάδα: Ο λαός της προχώρησε κι αυτή έμεινε πίσω. Η κριτική του ικανότητα οξύνθηκε, τα αισθήματά του καλλιεργήθηκαν, οι ορίζοντές του πλάτυναν εντυπωσιακά και την ίδια ώρα η Αριστερά, σφιχταγκαλιασμένη με τα ηθικά συμπλέγματα και τις αρχαϊκές ιδεοληψίες της, κοιτάζει τον κόσμο να αλλάζει χωρίς καμία συμμετοχή στο δρώμενο της αλλαγής. Οι καθημερινοί άνθρωποι σήμερα μπορούν να πουν χωρίς ενδοιασμούς: «Έκανα λάθος. Άλλαξα γνώμη. Συμφωνώ με τον Σαββόπουλο στο ένα. Διαφωνώ στο άλλο. Όπως και να έχει, ό,τι κι αν έγινε, καλό του ταξίδι». Η Αριστερά αδυνατεί να εντάξει τον εαυτό της σε μια πραγματικότητα αντίστοιχης ψυχικής γενναιοδωρίας, γιατί αυτό θα σήμαινε ότι θέτει την αυθεντία της υπό αμφισβήτηση. Αντ’ αυτού, ρομποτική και άστοργη, θαυμάζει το είδωλό της και αναρωτιέται γιατί δεν το θαυμάζουν και οι άλλοι. Η Ακροδεξιά θα φταίει! Η προπαγάνδα! Η «μιντιακή υπεροπλία» των αντιπάλων!

Προοδευτισμός σήμερα

Τι έχει να προσφέρει η Αριστερά σήμερα στον προοδευτικό πολίτη; Μια πληθώρα κομμάτων, μια πληθώρα διασπάσεων, πολλές καταγγελίες του «συστήματος» και εσωτερικούς καβγάδες. Κάποιος παλιός ηγέτης προαναγγέλλει κατ’ εξαίρεσιν και ταξίδια σε «πιο όμορφες θάλασσες», αλλά η αισιοδοξία του οράματος χάνεται στην ασάφειά του. Από την ατζέντα του χώρου, πάντως, απουσιάζει κάποιος· εκείνος για το συμφέρον του οποίου υποτίθεται ότι ο χώρος οργανώνεται: ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος που ζει μακριά από το κομματικό περιβάλλον, που βλέπει την πολιτική ως μέσον και όχι ως σκοπό, που περιμένει προτάσεις και λύσεις για συγκεκριμένα προβλήματα και όχι τη φλύαρη θεωρητικολογία των αυστηρών ιδεολόγων ή το στρατηγικό σνομπάρισμα κηδειών. Η Αριστερά που δεν καταδέχεται ούτε να θρηνήσει για τον Σαββόπουλο –η ίδια Αριστερά που πενθεί για οποιονδήποτε νεκρό αν αυτό μπορεί να την ευνοήσει– έχει χάσει την επαφή της με τις πιο στοιχειώδεις ανθρώπινες λειτουργίες. Είχε ενδιαφέρον η διένεξη της Ζωής Κωνσταντοπούλου με τη Λιάνα Κανέλλη την εβδομάδα που μόλις πέρασε: οι δύο πολιτικοί δεν τσακώθηκαν πολιτικά· δεν τσακώθηκαν καν ιδεολογικά. Το αντικείμενο της κόντρας ήταν ο εαυτός τους. Ποια είναι η πραγματική αγωνίστρια; Ποια η αληθινή δημοκράτισσα; Τα ασήμαντα ερωτήματα δεν χρήζουν απάντησης.