Ζυμαρικά, όσπρια αντί για αρνί έφερε η κρίση στο πιάτο μας

kathimerini.gr

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΑΝΙΦΑΒΑ

Μακαρόνια, όσπρια και κοτόπουλο αποτελούν τα τελευταία χρόνια για πολλά νοικοκυριά στην Ελλάδα τις αναγκαστικές επιλογές στη διατροφή τους, καθώς πρόκειται για προϊόντα που προσφέρουν ενέργεια και πρωτεΐνες, έχοντας ταυτόχρονα σχετικά χαμηλές τιμές. Τα ψάρια, το μοσχαρίσιο και το πρόβειο κρέας αποτελούν πλέον πολυτέλεια για αρκετούς, ενώ εξαιρετικά ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι καταναλωτές στην Ελλάδα έχουν περιορίσει την κατανάλωση ακόμη και πολύ βασικών ειδών διατροφής όπως είναι το γάλα, το γιαούρτι, το ψωμί, τα λαχανικά, τα φρούτα και το ελαιόλαδο.

Καθοριστικό ρόλο στην παραπάνω εξέλιξη διαδραμάτισε η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, όχι μόνο λόγω των περικοπών σε μισθούς και συντάξεις και της ανεργίας, αλλά και λόγω των διαδοχικών αυξήσεων στους συντελεστές ΦΠΑ. Υπενθυμίζεται ότι στα περισσότερα τρόφιμα ο συντελεστής ΦΠΑ αυξήθηκε από 10% το 2010 σε 13% το 2011, για να φτάσει το 23% σε αρκετά το 2015 και να αυξηθεί σε 24% το 2016. Επιπλέον, σε κάποια προϊόντα επιβλήθηκε τα χρόνια αυτά και Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ), όπως είναι για παράδειγμα ο καφές και το κρασί.

Ειδικότερα, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, το 2017 καταγράφηκε μείωση στην αξία των αγορών τροφίμων σε σύγκριση με το 2010 κατά 21%, ενώ υπολογίζεται ότι η μείωση του όγκου αγορών στη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν 15%. Από τις 26 κατηγορίες τροφίμων που εξετάζονται στο πλαίσιο της μελέτης, στις 19 παρουσιάζεται μείωση της ποσότητας που αγοράστηκε το 2017 σε σχέση με το 2010, ενώ σε 20 από τις 26 κατηγορίες καταγράφεται μείωση της συνολικής αξίας αγορών το ίδιο διάστημα.

Η μεγαλύτερη αύξηση ως προς την ποσότητα καταγράφεται στα ζυμαρικά (14%), ακολουθούν τα όσπρια (10%), το κρασί (10%), το κρέας από πουλερικά και δη κοτόπουλο (9%), το ρύζι (8%), οι σοκολάτες (5%). Από την άλλη, παρατηρείται εξαιρετικά μεγάλη μείωση των ποσοτήτων που αγοράστηκαν το 2017 σε σύγκριση με το 2010 στις ακόλουθες κατηγορίες τροφίμων: φυτικό βούτυρο (48%), ζάχαρη (44%), αναψυκτικά (43%), πρόβειο κρέας (25%), βόειο κρέας (24%), τυρί (24%), νωπά φρούτα (23%), ψάρια (22%), νωπά λαχανικά (20%), καφές (19%), ελαιόλαδο (18%), ντομάτες (17%), πατάτες (16%), γάλα φρέσκο πλήρες (14%), μπίρα (4%), ψωμί (4%), γιαούρτι (2%), βούτυρο (2%) και χοιρινό κρέας (1%). Τα αυγά είναι η μόνη κατηγορία όπου δεν καταγράφεται διαφορά στην κατανάλωση.

Οπως επισημαίνει το ΙΕΛΚΑ, σημαντικό ρόλο φαίνεται ότι διαδραματίζουν και οι αλλαγές στη μέση τιμή την οποία πληρώνει ο καταναλωτής. Σε 15 από τις 26 κατηγορίες παρατηρείται μείωση της λιανικής μέσης τιμής ανά μονάδα μέτρησης το 2017 σε σύγκριση με το 2010, κάτι που εν μέρει οφείλεται σε μειώσεις τιμών στις οποίες προέβησαν βιομηχανία και λιανεμπόριο, αλλά και στη στροφή των καταναλωτών προς φθηνότερα προϊόντα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στο ρύζι, στα ζυμαρικά και στο κοτόπουλο, προϊόντα δηλαδή των οποίων η κατανάλωση αυξήθηκε στα χρόνια της κρίσης, καταγράφεται και μείωση της μέσης τιμής αγοράς τους κατά 19%, 17% και 13% αντιστοίχως, μειώσεις που συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων στα εξεταζόμενα είδη διατροφής.