Η αριστεία και οι εχθροί της

kathimerini.gr

 ΠΑΣΧΟΣ ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ

Η ​αριστεία είναι ουτοπία. Επί της ουσίας δεν μπορεί ποτέ να επιτευχθεί. Ακόμη και όσοι ανακηρύσσονται «άριστοι» επιδέχονται βελτίωση. Και αυτό είναι λογικό: αν μπορούσε να επιτευχθεί η αριστεία θα είχαμε το τέλος της Ιστορίας. Τίποτε δεν θα εξελισσόταν. Από ένα σημείο και μετά όλα –ως «άριστα»– θα έμεναν παγωμένα. Η αριστεία όμως χρειάζεται σαν στόχος. Ασχέτως αν δεν μπορεί να επιτευχθεί, βοηθά ανθρώπους, συστήματα, κοινωνίες να βελτιωθούν, να λύσουν προβλήματα, να αντιμετωπίσουν επιτυχέστερα τις καταστροφές, να αυξήσουν την ευημερία.

Οι κυβερνώντες δεν μισούν την αριστεία, λόγω του ουτοπικού της στοιχείου. Εδώ πίστευαν ότι θα έφερναν τον σοσιαλισμό με τα ρούβλια του Πούτιν και πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, στο αδύνατον της αριστείας θα κολλούσαν; Είναι τσακωμένοι με την έννοια, διότι ως μέτριοι βαριούνται πολύ να βελτιωθούν. Eτσι φτιάχνουν διάφορες περίτεχνες ανοησίες για «την αριστεία που είναι ρετσινιά, την καριέρα που είναι χολέρα και φρουλπ...»· όπου «φρουλπ» είναι ο ήχος που κάνει το καλάμι του φραπέ κατά την αναρρόφηση. Μπορεί να μην μπορούν να βελτιωθούν. Iσως πάλι να βολεύτηκαν με το «δικαίωμα στην τεμπελιά». Μην ξεχνάμε ότι ήταν ο γαμπρός του Καρλ Μαρξ που έγραψε ότι «πιστεύοντας τις ψευτιές των οικονομολόγων, οι προλετάριοι παραδίδονται ψυχή τε και σώματι στη διαστροφή της δουλειάς και βυθίζουν την κοινωνία ολόκληρη στις κρίσεις υπερπαραγωγής της βιομηχανίας που σπαράσσουν τον κοινωνικό οργανισμό» (Πολ Λαφάργκ, «Το δικαίωμα στην τεμπελιά»). Η δική μας Αριστερά, από την πλούσια μαρξιστική παράδοση, επέλεξε τους πιο βολικούς για τους καφενέδες των Εξαρχείων τίτλους βιβλίων.

Αντιθέτως, στην ελληνική κοινωνία το αίτημα της «αριστείας» είναι ζωντανό, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την πολιτική. Στους καφενέδες, ενίοτε και σε άρθρα εφημερίδων, αναζητούνται οι «άριστοι» που θα βγάλουν τη χώρα από το τέλμα. Δεν γνωρίζουμε βεβαίως αν η απουσία των «άριστων» οδηγεί τους Eλληνες να ψηφίζουν όλο και χειρότερους. Το λογικό θα ήταν να βελτιώναμε σταδιακά την πολιτική ζωή προκρίνοντας λίγο καλύτερους.

Αυτό το στοίχημα χάθηκε στις προηγούμενες εκλογές και είναι ανοιχτό για τις επόμενες. Μπορούμε να βρούμε χιλιάδες ψεγάδια σε όποιον ασχολείται ή θα ασχοληθεί με τα κοινά. Oμως αυτός ή αυτή πρέπει να συγκρίνεται με τους υπόλοιπους και όχι με το φαντασιακό· οποιαδήποτε διαίρεση με το άπειρον του αρίστου κάνει πάντες να μοιάζουν ίδιοι και μάλιστα μηδενικά. Συνεπώς μπορεί να μην επιτύχουμε ποτέ την αριστεία, μπορούμε όμως μέρα με τη μέρα, χρόνο με τον χρόνο, εκλογή με εκλογή να καταφέρουμε τη βελτίωση. Θα είναι ένα τεράστιο βήμα μπροστά...