Οι ενοχές της Δεξιάς

kathimerini.gr

ΤΑΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Απολογητική απέναντι στο παρελθόν της, ενοχική καθότι νικήτρια του Εμφυλίου, η πολιτική Δεξιά απαξίωσε να ασχοληθεί με τον πνευματικό κόσμο. Δεν είχε το έμψυχο υλικό; Ενας από τους ισχυρότερους μύθους της μεταπολίτευσης είναι ότι δεν υπήρχαν «δεξιοί» διανοούμενοι ή εν πάση περιπτώσει διανοούμενοι που δεν ήσαν στρατευμένοι ή συνοδοιπόροι της Αριστεράς. «Δεν μπορεί, κι αυτός ο Σεφέρης αριστερός είναι για να τον μελοποίησε ο Θεοδωράκης». Απλώς όσοι δεν ήσαν αριστεροί δεν εμφανίζονταν στα μπαλκόνια ούτε υπέγραφαν διακηρύξεις υποστήριξης κομμάτων πριν από τις εκλογές. Ο Χατζιδάκις, αν και θαυμαστής και προσωπικός φίλος του Καραμανλή, συγκρούστηκε όσο κανένας άλλος με τη Νέα Δημοκρατία ως διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος. Ομως οι ευθύνες της μη αριστερής διανόησης για την επικυριαρχία της Αριστεράς στον πνευματικό κόσμο είναι μεγάλες.

Πρώτον, υπετάγη στην πολιτική της λήθης απέναντι στο παρελθόν. Για μερικές δεκαετίες την Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου τη μονοπωλούσαν κάτι καπεταναίοι που έγραφαν τα απομνημονεύματά τους και όσοι ιστορικοί διόρθωναν τα ορθογραφικά τους λάθη. Ποιος πανεπιστημιακός στη δεκαετία του ’80 θα τολμούσε να αμφισβητήσει το γεγονός ότι ο Εμφύλιος ξεκίνησε από τους Αγγλους και ότι ήταν ένας πόλεμος αριστερών με τους «δεξιούς και τους προστάτες τους»; Ποιος τολμούσε να πει ότι ήταν ένας πόλεμος ανάμεσα στο σοβιετόφιλο ΚΚΕ και όλες τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της χώρας; Την ευθύνη, αν δεν κάνω λάθος, την ανέλαβε πρώτος ένας γιατρός που είχε και το χάρισμα της γραφής. «Η τραγική αναμέτρηση» του Αλέξανδρου Ζαούση ήταν η πρώτη σοβαρή αφήγηση των γεγονότων γραμμένη από «την άλλη πλευρά». Τη λήθη τη χρειαζόταν η μεταπολίτευση. Ομως η λήθη έρχεται μέσα από την επεξεργασία της μνήμης. Αλλιώς γίνεται ψυχικό σύνδρομο. Αυτό που προκάλεσε την υστερία στην έκδοση της «Ελένης» του Γκατζογιάννη.

Είναι η Ελλάδα ευρωπαϊκή χώρα; Κι αν είναι, τι την κάνει ευρωπαϊκή; Δεν περίμενε κανείς απ’ τους διανοούμενους της Αριστεράς που έγραφαν υποτίθεται, ενώ μετέφραζαν Αλτουσέρ ή Μπουρντιέ, να ασχοληθούν με τόσο ποταπά προβλήματα. Οι υπόλοιποι όμως; Γιατί άφησαν το ζήτημα στους τεχνικούς των επιδοτήσεων και της μικροπολιτικής; Το ψυχικό χάσμα ανάμεσα στην ελληνική κοινωνία και την Ευρώπη μεγάλωσε απ’ τη στιγμή της ένταξης.

Χωρίς πολιτική προστασία από την ενοχική Δεξιά, σε μια χώρα όπου η πολιτική προστασία είναι απαραίτητη για την επιβίωση, η μη αριστερή διανόηση περιορίστηκε στον διακοσμητικό ρόλο που της ανέθεσαν οι συνοδοιπόροι.